Theo Alistair Evans- Phó giáo sư tại trường Đại học Monash, răng nanh có thể dài và sắc, mảnh và cong, hoặc cùn và khỏe. Những khác biệt này liên quan đến cách những chiếc răng này được sử dụng trong quá trình săn bắt và kiếm ăn. Và dĩ nhiên, những vũ khí đáng sợ này chính là thứ giúp những loài ăn thịt trở thành những kẻ sát thủ săn mồi hiệu quả cao đến như vậy.
Trên thực tế, nghiên cứu mới của Alistair Evans hôm nay cho thấy quá trình tiến hóa đã biến những chiếc răng nanh thành những dạng độc đáo như thế nào để phù hợp với cách sống của từng loài động vật ăn thịt.
Răng nanh có thể dài và sắc, mảnh và cong, hoặc cùn và khỏe. Những khác biệt này liên quan đến cách những chiếc răng này được sử dụng trong quá trình săn bắt và kiếm ăn. Ảnh: @Tahlia Pollock.
Để hiểu rõ hơn, nhóm của Alistair Evans đã áp dụng các phương pháp thăm dò 3D hiện đại để đo răng nanh của hơn 60 loài săn mồi bao gồm sư tử, báo gêpa, gấu xám, chó dingo và quỷ Tasmania...để tìm hiểu chung về hình dạng răng nanh ở động vật có vú săn mồi.
“Chúng tôi phát hiện ra rằng, răng nanh đã tiến hóa theo những cách đặc biệt như dài và sắc, mảnh và cong, hoặc cùn và khỏe để giúp mỗi loài giết và ăn thịt con mồi yêu thích của chúng, giúp biến động vật có vú trở thành một trong những loài săn mồi thành công nhất trong tự nhiên”, Alistair Evans chia sẻ thêm.
Khi động vật có vú ăn thịt gầm gừ, chúng để lộ bốn chiếc răng nanh dài ở phía trước hàm — hai chiếc ở trên cùng và hai chiếc ở dưới cùng. Những chiếc răng này là điểm tiếp xúc đầu tiên giữa động vật ăn thịt và con mồi, được sử dụng để săn và giữ chặt xác một con mồi.
Không phải tất cả các loài ăn thịt đều có chế độ ăn uống giống nhau. Gấu xám ăn thịt, trái cây và thực vật, trong khi cầy meerkat chủ yếu ăn động vật không xương sống như bọ cạp và bọ cánh cứng. Động vật ăn thịt cũng có thể săn mồi theo vô số cách. Hổ làm chết con mồi bằng một nhát cắn vào cổ họng, trong khi sói dùng nhiều nhát chém để xé con mồi. Các loài chó cáo đỏ dùng răng nanh chộp lấy và lắc mạnh con mồi, trong khi loài sói có thể giết chết chỉ bằng một cú cắn ở đầu con mồi.
“Chúng tôi đã quét và so sánh răng nanh của hơn 60 loài động vật ăn thịt. Sau đó, chúng tôi xem xét mối liên quan giữa hình dạng và chức năng của răng nanh".
"Chúng tôi nhận thấy hình dạng răng khác nhau tùy thuộc vào loại thức ăn mà loài ăn thịt thường xuyên cắn vào — cũng giống như chúng ta chọn các loại dao làm bếp khác nhau tùy thuộc vào thứ chúng ta muốn cắt”. Thực tế cho thấy, có rất ít nghiên cứu về mối liên hệ giữa hình dạng, chức năng và sự tiến hóa của răng nanh trong giới động vật ăn thịt. Ảnh: @AFP.
Các loài mèo lớn như sư tử, hổ và báo gêpa có một số răng nanh sắc nhọn nhất trong vương quốc động vật. Những vũ khí dài giống như dao găm này được sử dụng hạ gục con mồi nhanh chóng. Các loài khác, chẳng hạn như sói đồng cỏ và cáo đỏ có răng nanh mảnh và cong. Những chiếc răng này đóng vai trò như những chiếc móc giúp giữ con mồi nhỏ và ngăn nó trượt khỏi miệng khi lắc.
Còn những loài có chế độ ăn khắc nghiệt hơn hoặc đa dạng hơn có răng cứng cáp, chắc khỏe và không bị gãy khi bẻ xương hoặc khi dùng các loại thức ăn cứng khác. Những loài này bao gồm động vật ăn xác thối như quỷ Tasmania, và các loài nói chung như lửng mật. Còn những chiếc răng nanh cùn nhất nhưng lại chắc khỏe nhất mà nhóm đã kiểm tra thuộc về loài cầy mangut ăn cua. Như tên cho thấy, loài này ăn cua và các con mồi cứng khác như bò sát, ốc và côn trùng.
Thực tế cho thấy, có rất ít nghiên cứu về mối liên hệ giữa hình dạng, chức năng và sự tiến hóa của răng nanh trong giới động vật ăn thịt. Thế nên, nghiên cứu mới này giúp thiết lập các liên kết mới giữa hình dạng răng và hệ sinh thái, có thể làm sáng tỏ chế độ ăn uống và hành vi của các loài đã tuyệt chủng.
Huỳnh Dũng (Theo Phys)