Thượng viện Mỹ lần thứ 12 bác bỏ dự luật ngân sách, chính phủ bước sang ngày thứ 22 đóng cửa

Thượng viện Mỹ vẫn bác bỏ dự luật ngân sách khiến chính phủ nước này tiếp tục đóng cửa.

Trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu, Thượng nghị sĩ Jeff Merkley (đảng Dân chủ) đã có bài phát biểu kéo dài 22 giờ tại Thượng viện, phản đối các chính sách của Tổng thống Donald Trump. Đây là bài phát biểu dài thứ 5 trong lịch sử Thượng viện Mỹ kể từ năm 1900, phản ánh mức độ căng thẳng trong tranh cãi ngân sách hiện nay.

Sự bế tắc khiến các lãnh đạo đảng Cộng hòa bắt đầu thảo luận khả năng thay đổi quy tắc filibuster – quy định cho phép trì hoãn hoặc ngăn chặn bỏ phiếu bằng việc kéo dài tranh luận hoặc tìm kiếm một “phương án B” khi phe Dân chủ vẫn kiên quyết bảo vệ các khoản trợ cấp y tế theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA).

Tình trạng này khiến chính phủ Mỹ bước sang ngày thứ 22 đóng cửa, trở thành lần ngừng hoạt động dài thứ hai trong lịch sử. Lần dài nhất trước đó diễn ra vào cuối năm 2018, cũng dưới thời ông Trump, kéo dài gần 5 tuần do bất đồng về ngân sách cho chính sách nhập cư.

Tình trạng đóng cửa đã bắt đầu gây thiệt hại rõ rệt. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang sắp bỏ lỡ khoản lương đầy đủ đầu tiên vào cuối tuần này, trong khi khả năng trả lương cho quân nhân vào ngày 31/10 cũng bị đặt dấu hỏi.

Trong bối cảnh đó, Tổng thống Donald Trump vẫn giữ lập trường cứng rắn. Ông từ chối gặp các lãnh đạo đảng Dân chủ cho tới khi chính phủ được mở cửa trở lại, dù Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer và Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries đã chủ động đề nghị gặp.

Trong khi đó, ông Trump chuẩn bị lên đường công du châu Á từ ngày 24/10, với các điểm dừng tại Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc, khiến tiến trình đàm phán ngân sách tại Washington càng thêm trì trệ.

Theo kết quả khảo sát do Rasmussen Reports công bố ngày 21/10, 51% cử tri Mỹ cho rằng nên duy trì tình trạng đóng cửa – trong đó phần lớn đến từ sự ủng hộ mạnh mẽ của cử tri đảng Dân chủ.

Cụ thể, 43% cử tri Dân chủ “rất ủng hộ” việc chính phủ tiếp tục đóng cửa và 23% “phần nào ủng hộ”. Ở phía ngược lại, 41% cử tri Cộng hòa “rất phản đối”, trong khi 41% khác lại bày tỏ sự đồng tình ở mức độ nhất định.

Các chuyên gia nhận định, kết quả này cho thấy hai đảng đều đang bị chi phối bởi sức ép chính trị nội bộ, khiến việc đạt thỏa hiệp trở nên khó khăn. Phe Dân chủ muốn tận dụng cuộc khủng hoảng để thể hiện lập trường đối kháng với ông Trump, còn phe Cộng hòa – dù nắm đa số 53-47 tại Thượng viện – vẫn không thể vượt qua ngưỡng 60 phiếu thuận để thông qua dự luật ngân sách.

Dự luật mới nhất của đảng Cộng hòa, vốn chỉ tập trung cấp ngân sách cho quân đội, cũng đã thất bại trong cuộc bỏ phiếu ngày 16/10.

Việc chính phủ liên bang tiếp tục đóng cửa không chỉ làm tê liệt hoạt động của hàng loạt cơ quan công quyền mà còn đe dọa đến niềm tin của công chúng và uy tín của các thể chế chính trị Mỹ.

Nếu tình hình không sớm được giải quyết, đây có thể trở thành cuộc khủng hoảng ngân sách nghiêm trọng nhất kể từ năm 2018, với những tác động sâu rộng đến kinh tế và chính trị Mỹ trong năm bầu cử sắp tới.

Tuấn Khang