Thúc đẩy phát triển công trình xanh, giao thông xanh

Toàn cảnh tọa đàm. (Ảnh: LAN HƯƠNG)

Đây là một trong những sự kiện trong khuôn khổ Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam năm 2025 với chủ đề “Đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển Công trình Xanh và Giao thông Xanh theo hướng bền vững” do Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị tổ chức sẽ được diễn ra vào ngày 29/10.

Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn sinh phát biểu khai mạc tọa đàm. (Ảnh: Lan Hương)

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn sinh cho biết, phát triển công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng của phát triển kinh tế xanh, không chỉ góp phần giảm phát thải và tiết kiệm tài nguyên, mà còn thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sống và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, Bộ Xây dựng đã và đang triển khai nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh. Kết quả tích cực là đến hết quý III/2025, số lượng công trình xanh trên cả nước đã đạt được khoảng hơn 600 công trình với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng gần 17 triệu m2; cả nước đã có 183.240 ô-tô điện và 974 xe buýt điện đang lưu hành.

Hai địa phương dẫn đầu là Hà Nội với 38.445 ô-tô điện và 317 xe buýt điện; Thành phố Hồ Chí Minh với 38.444 ô-tô con điện và 507 xe buýt điện. Các địa phương khác như Đà Nẵng, Hải Phòng, Thanh Hóa, Khánh Hòa… cũng đang ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ, đóng góp quan trọng vào việc phát triển nền kinh tế xanh và bền vững.

Phát huy kết quả đã đạt được, năm nay Bộ Xây dựng tiếp tục tổ chức sự kiện “Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam năm 2025”; trong khuôn khổ chuỗi các hoạt động của tuần lễ, “Tọa đàm chính sách: Giải pháp thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững” nhằm trao đổi và thảo luận về cơ chế, chính sách, một số kết quả đã đạt được, đề ra những giải pháp thiết thực, hoàn thiện cơ chế, chính sách để tiếp tục thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh; khẳng định quyết tâm chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh gợi mở một số nội dung để tập trung trao đổi, thảo luận tại buổi tọa, gồm 5 vấn đề về công trình xanh, giao thông xanh, thúc đẩy các hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tài chính xanh và định hướng dài hạn.

Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Trung Thành phát biểu tại tọa đàm. (Ảnh: Lan Hương)

Theo Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Trung Thành, hệ thống pháp luật và chính sách về công trình xanh, giao thông xanh của Việt Nam đã được hình thành khá đầy đủ. Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như: công tác tuyên truyền còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở các đô thị lớn; khả năng tiếp cận nguồn tín dụng xanh của doanh nghiệp và nhà đầu tư còn thấp; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên sâu; chưa đa dạng chủng loại vật liệu xanh, vật liệu tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường. Cùng với đó, chi phí đầu tư phương tiện xanh còn cao; cơ chế tài chính, ưu đãi lãi suất chưa đủ mạnh để khuyến khích chuyển đổi quy mô lớn.

Do đó, cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch về phát triển công trình xanh và giao thông xanh; xây dựng chính sách tín dụng, tài chính ưu đãi cho dự án xanh; đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu. Đồng thời, cần tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức của chủ đầu tư, doanh nghiệp, người dân; khuyến khích sử dụng công nghệ, thiết bị, vật liệu tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường.

Ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, giai đoạn 2014-2023, vận tải hành khách và hàng hóa bằng đường bộ của Việt Nam chiếm hơn 85% khối lượng vận chuyển. Lĩnh vực giao thông vận tải hiện có hơn 7 triệu ô-tô, gần 78 triệu xe máy, cùng hàng trăm nghìn phương tiện đường thủy, hàng hải và hàng không. Tiêu thụ hơn 95% năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch và phát thải khoảng 45,8 triệu tấn CO2 tương đương (đứng thứ 2 sau ngành công nghiệp).

Chính vì vậy, theo ông Đạt, đối với lĩnh vực đường bộ, đến năm 2030, nhiên liệu sinh học và năng lượng điện phải được đẩy mạnh để thay thế dần năng lượng truyền thống. Cùng với đó, đẩy mạnh đưa vào sử dụng các nhiên liệu thân thiện môi trường trong đường sắt đô thị, phấn đấu đến năm 2050, tỷ trọng đầu máy sử dụng các loại nhiên liệu diesel, điện và hydrogen lần lượt đạt khoảng 40%, 10% và 50%. Nhiên liệu hàng không bền sẽ được đưa vào thị trường từ năm 2035 với thị phần vào khoảng 10% tổng nhu cầu năng lượng của lĩnh vực này.

Ông Tạ Đức Bình, đại diện Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, tình hình biến đổi khí hậu đang diễn ra với tốc độ đáng báo động.Trong bối cảnh này, việc huy động đầu tư xanh chính là chìa khóa để bảo đảm khả năng chống chịu và tăng trưởng dài hạn cho nền kinh tế quốc gia.

Ông Bình cũng thông tin, Ngân hàng Thế giới ước tính, Việt Nam sẽ cần khoảng 368 tỷ USD vào năm 2040 để đạt mục tiêu giảm phát thải ròng về 0. Nhu cầu tài chính khổng lồ này cũng đi kèm với những thách thức lớn về huy động vốn và xây dựng năng lực đổi mới, hạ tầng sản xuất và đào tạo nhân lực. “Do đó, Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện Hệ sinh thái đầu tư xanh toàn diện, bao gồm cả khung pháp lý, cơ chế ưu đãi hấp dẫn và năng lực giám sát minh bạch, đặt nền móng cho một tương lai phát triển bền vững và thịnh vượng", ông Bình nhận định.

Cũng tại tọa đàm, bà Đỗ Ngọc Diệp, Quản lý Chương trình công trình xanh, công trình thích ứng rủi ro khí hậu Việt Nam, Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) cho biết, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu với nguy cơ tổn thất GDP có thể lên tới 12%, thậm chí 16% trong kịch bản tiêu cực nhất.

Tại Việt Nam, IFC đã giới thiệu các công cụ hỗ trợ ngành xây dựng, bao gồm: Chương trình Chứng nhận công trình xanh EDGE; Bản đồ rủi ro khí hậu và khung đánh giá khả năng chống chịu với thiên tai cho công trình; Công cụ phân tích dữ liệu giúp các đô thị thiết lập lộ trình và chương trình hành động giảm phát thải... Riêng về chứng nhận Công trình xanh EDGE, hiện có hơn 32.000 căn hộ và gần 3.600 căn nhà thấp tầng đạt chứng nhận này.

Các công trình sử dụng năng lượng hiện chiếm tới 40% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Do đó, việc chuyển đổi mô hình xây dựng theo hướng xanh và thích ứng khí hậu được coi là chìa khóa để đạt mục tiêu giảm phát thải và bảo vệ môi trường. IFC cam kết đồng hành cùng Việt Nam trên con đường hướng tới nền kinh tế xanh, bền vững và thích ứng khí hậu.

Tóm lược một số kết quả, nội dung chính của buổi tọa đàm, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho rằng: Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu tất yếu của thời đại. Mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ, con đường phát triển công trình xanh và giao thông xanh vẫn còn nhiều thử thách. Trong giai đoạn vừa qua, chúng ta mới chỉ đưa vào yếu tố “Nhà nước khuyến khích” phát triển thị trường công trình xanh. Vì vậy, để tương xứng với xu thế phát triển mới, các công trình sử dụng vốn đầu tư công cũng cần xem xét quy định theo hướng công trình xanh nhằm dẫn dắt thị trường phát triển.

Các trao đổi của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý; cùng với các đề xuất về cơ chế chính sách nhằm thúc đẩy công trình và giao thông xanh có giá trị hết sức to lớn. Là kênh thông tin quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương trong đó có Bộ Xây dựng tham khảo trong công tác xây dựng và triển khai thực hiện trong thời gian tới.

Mục tiêu là hướng tới bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, tháo gỡ các “điểm nghẽn” để tăng tốc phát triển các công trình xanh và hệ thống giao thông xanh trong ngành xây dựng; từng bước nâng cao chất lượng các quy định theo hướng hiện đại, tiếp cận các thông lệ tiên tiến của quốc tế và phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới. Cùng với đó, tinh thần hợp tác đa phương được thể hiện mạnh mẽ trong tọa đàm chính là chìa khóa để hướng tới thành công, đóng góp quan trọng vào phát triển nền kinh tế xanh và bền vững tại Việt Nam.

HƯNG THỦY