Thu phí tự động không dừng tiếp tục 'vỡ' tiến độ

Làn thu phí tự động không dừng trên Quốc lộ 1 thuộc tỉnh Bắc Ninh.

Dự án BOT không lắp đặt trạm ETC sẽ tạm dừng thu phí

Đầu tháng 10/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 39/CT-TTg về việc đẩy nhanh tiến độ triển khai và tăng cường sử dụng dịch vụ thu phí đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (ETC). Chỉ thị nêu rõ, việc triển khai hệ thống thu phí ETC được Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xác định là nhiệm vụ bắt buộc nhằm minh bạch trong hoạt động thu phí; văn minh, thuận tiện cho người tham gia giao thông; tiết kiệm chi phí xã hội. Do vậy, Bộ GTVT phải tập trung, quyết liệt chỉ đạo triển khai các dự án thu phí ETC bảo đảm tiến độ, chất lượng, kết nối liên thông, đồng bộ, an toàn, bảo mật.

Thủ tướng quyết liệt đến mức yêu cầu Bộ GTVT phải tạm dừng hoạt động thu phí đối với các dự án có trạm thu phí không chuyển sang thu ETC. Thời hạn Chính phủ đưa ra để hoàn thành hệ thống ETC trong cả nước là 31/12/2020. Cũng phải nói thêm rằng, việc thực hiện thu phí theo ETC đã được Chính phủ chỉ đạo quyết liệt trong 5 năm nay chứ không phải năm nay Thủ tướng mới quyết liệt.

Tuy nhiên, mới đây Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, đến hết 31/12/2020 chưa thể hoàn thành lắp đặt hệ thống ETC tại các trạm thu phí như yêu cầu của Thủ tướng. Như vậy thêm một lần nữa thời hạn hoàn thành ETC chưa được Bộ GTVT thực hiện theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng.

Bộ GTVT đã đưa ra hàng loạt các vướng mắc, khó khăn trong việc thực hiện ETC. Theo đó, Bộ này cho rằng đối với dự án giai đoạn 1 cơ bản các trạm trên Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên và một số tuyến Quốc lộ, cao tốc có lưu lượng giao thông lớn đã được triển khai lắp đặt hệ thống ETC, đạt 40/44 trạm.

4 trạm còn lại của giai đoạn 1 chưa triển khai là các trạm thuộc hệ thống đường cao tốc do Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý. Lý do 4 trạm trên chưa thực hiện được là do những vướng mắc về nguồn vốn khi VEC chuyển về Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Theo Bộ GTVT, hiện VEC đang xây dựng giải pháp để thực hiện, nhưng chắc chắn không thể xong trong năm 2020.

Trong 72 trạm thu phí thuộc giai đoạn 2 (gồm 33 trạm tại các quốc lộ, 39 trạm thuộc các địa phương quản lý), Bộ GTVT đề xuất với Chính phủ không thực hiện ETC đối với 7 trạm. Bao gồm 3 trạm thu phí tại Quốc lộ 51 do có thời gian thu phí còn lại ngắn, 4 trạm thu phí tại Cà Mau do tỉnh này cho rằng quy mô dự án nhỏ, chủ yếu là xe máy đi lại.

Ngoài đề xuất không ETC đối với 7 trạm BOT, Bộ GTVT còn xin lùi thời hạn thực hiện đối với một số dự án BOT khác như dự án cầu Mỹ Lợi, cầu Thái Hà; trạm Km1747 đường Hồ Chí Minh, trạm Bờ Đậu - Quốc lộ 3, trạm T2 - Quốc lộ 91. Còn lại, đối với 15 địa phương quản lý 33 trạm BOT đều hứa sẽ hoàn thành tiến độ ETC trước 31/12/2020 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam, sau thời hạn 31/12/2020, dự án BOT nào không lắp đặt trạm ETC, Tổng cục sẽ tạm dừng thu phí cho đến khi thực hiện xong theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Số xe dán thẻ còn ít

Vấn đề dán thẻ sử dụng ETC của các phương tiện cũng được dư luận quan tâm. Nếu hoàn thành ETC mà chủ phương tiện không dán thẻ thì hệ thống ETC cũng không phát huy hiệu quả. Theo thống kê của Bộ GTVT, đến nay mới có khoảng 1/3,8 triệu phương tiện, chiếm khoảng 25% phương tiện dán dịch vụ ETC. Trong số này, tỷ lệ nạp tiền vào sử dụng dịch vụ chỉ 40%, tức khoảng 400.000 xe. Bộ GTVT giải thích nguyên nhân là do công tác truyền thông còn yếu, khách hàng chưa quan tâm, chưa thấy được lợi ích của dịch vụ thu phí tự động không dừng...

Theo Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam, ông Nguyễn Văn Huyện, trong tổng số hơn 70 trạm thu phí do Bộ GTVT quản lý triển khai có 2 nhà cung cấp dịch vụ thu phí tự động không dừng, việc kết nối liên thông giữa hai nhà cung cấp dịch vụ đã thực hiện xong. Hiện chủ phương tiện chỉ sử dụng một thẻ vẫn đi qua được tất cả các trạm trong toàn quốc.

Cũng theo ông Huyện, các trạm thu phí cũng sẽ được phân làn rõ ràng, sẽ có làn dành riêng cho thu phí tự động và làn hỗn hợp, chỉ xe dán thẻ và có tiền trong tài khoản mới được phép đi vào làn thu phí không dừng. Xe đi sai làn sẽ bị xử phạt. Mức phạt từ 1 đến 2 triệu đồng, tước bằng lái xe từ 1 đến 3 tháng cho lỗi đi sai làn.

Ngoài ra, lực lượng chức năng sẽ xử phạt nguội, thông báo cho chủ phương tiện và truy thu, xử phạt khi xe ôtô đi đăng kiểm. Ngoài ra, xe không dán thẻ sẽ phải chờ kể cả trạm ùn tắc cũng không xả trạm để khuyến khích chủ phương tiện sử dụng dịch vụ ETC.

Minh Hữu