Thế giới tuần qua: Bấp bênh

1. Cuộc khủng hoảng mới trên chính trường Anh

Bản dự thảo thỏa thuận kế hoạch Anh rời Liên minh châu Âu (Brexit) mới đạt được dài 585 trang, tưởng chừng đã mở lối thoát cho quá trình đàm phán kéo dài suốt gần 2 năm qua giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU), nay lại tạo ra một đợt sóng mới trên chính trường Anh.

Dự thảo thỏa thuận đã được nội các Anh thông qua, nhưng ngay sau đó sóng gió đã nổi lên khi lần lượt 4 quan chức cấp cao trong nội các của Thủ tướng Theresa May từ chức để bày tỏ phản đối. Tiếp nối là quyết định từ chức của Phó chủ tịch đảng Bảo thủ cầm quyền Rehman Chishti.

Ảnh minh họa. Nguồn: Euronews

Làn sóng từ chức của các bộ trưởng chủ chốt đã đẩy tiến trình Brexit lún sâu vào khủng hoảng và có thể dấy lên nguy cơ xảy ra kịch bản “Brexit cứng”. Trong thỏa thuận sơ bộ, bao gồm thỏa thuận “rào chắn” liên quan vấn đề biên giới giữa vùng Bắc Ireland (thuộc Anh) và CH Ireland thuộc EU, cho phép Anh ở lại liên minh thuế quan cho tới khi 2 bên đạt thỏa thuận thương mại. Phe ủng hộ Brexit lo ngại điều khoản này sẽ khiến Anh mắc kẹt mãi mãi trong Liên minh thuế quan EU.

Tuy nhiên, bà May vẫn bày tỏ lòng tin tuyệt đối đối với lộ trình Brexit mà Anh và EU đã nhất trí. Theo kế hoạch, các bên sẽ hoàn tất thỏa thuận Brexit tại Hội nghị thượng đỉnh EU tổ chức vào ngày 25-11 tới và văn bản này sau đó sẽ được chuyển tới Quốc hội Anh để bỏ phiếu thông qua.

Bất chấp những cảnh báo từ tất cả các đảng phái trong Quốc hội về việc dự thảo thỏa thuận sẽ không thể “qua cửa” cơ quan này, Thủ tướng Anh đã cam kết sẽ tiếp tục thúc đẩy văn bản trên.

2. Cháy rừng thảm khốc nhất trong lịch sử California, Mỹ

Bang California những ngày này đang trải qua thảm họa cháy rừng có sức tàn phá lớn nhất trong lịch sử. Tính đến ngày 12-11 (giờ Mỹ), tổng số người chết chỉ tính riêng trong đám cháy Camp Fire ở bắc California lên đến 48 người.

Giới chức địa phương nói rằng họ không biết chính xác có bao nhiêu người đã sơ tán đến các điểm tạm trú, chỉ biết vào giai đoạn khủng khiếp nhất hồi đầu tuần, con số này chạm mức 52.000 người.

Ảnh: AsiaOne

Nhà Trắng trong một tuyên bố cho biết Tổng thống Donald Trump sẽ thăm California vào ngày 17-11 để đánh giá thiệt hại mà đám cháy gây ra. Trước đó, ông Trump quy trách nhiệm vụ cháy nghiêm trọng cho công tác quản lý rừng kém cỏi.

Ngoài đám cháy Camp, CFD còn phải đương đầu với 3 đám cháy khác là Woolsey và Hill ở hạt Ventura gần TP Los Angeles cùng với Morgan ở hạt Contra Costa gần TP San Francisco. Được biết, đã có thêm 3 người thiệt mạng trong đám cháy Woolsey.

3. Mỹ - Trung nối lại đàm phán thương mại cấp cao

Ngày 15-11, Người Phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong cho biết nước này và Mỹ đã nối lại đàm phán cấp cao về thương mại.

Trước đó, cũng trong tháng này, sau cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Washington muốn đạt thỏa thuận với Bắc Kinh về thương mại, song sẵn sàng áp thêm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc nếu không đạt được tiến bộ nào trong đàm phán.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: washingtontimes

Mỹ và Trung Quốc đã nối lại đàm phán sau cuộc điện đàm này, chấm dứt tình trạng gián đoạn kéo dài 3 tháng làm xấu đi mối quan hệ song phương, trong bối cảnh Mỹ cáo buộc Trung Quốc can thiệp chính trị trong nước và tìm cách gây tổn hại ông Trump.

Thêm vào đó, ngày 16-11, ông Trump nói có thể sẽ không đánh thuế thêm hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, do Bắc Kinh đã gửi cho Mỹ một danh sách những biện pháp họ có thể làm để giải quyết xung đột thương mại. Mặc dù đề xuất của Trung Quốc là chưa thể chấp nhận được, song ông Trump lạc quan về khả năng ký kết một thỏa thuận nhằm đạt được mục tiêu thương mại song phương "có qua có lại".

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa thể xác định được tác dụng của các cuộc đàm phán với vấn đề của hai nước. Trong khi đó, các chuyên gia hàng đầu cho rằng triển vọng với một thỏa thuận thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn vô cùng ảm đạm.

4. Bán đảo Triều Tiên có nhiều triển vọng tích cực

Quan hệ liên Triều tiếp tục ghi nhận những chuyển động tích cực khi cả Seoul và Bình Nhưỡng đều đang thúc đẩy các nỗ lực cải thiện quan hệ song phương.

Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Jeong Kyeong-doo cho biết, Triều Tiên thông báo đã tiến hành gỡ bỏ 636 quả mìn khỏi làng đình chiến Panmunjom. Đây là một phần trong Hiệp định Quân sự toàn diện liên Triều (CMA) được ký giữa hai bên hồi tháng 9 vừa qua.

Binh sĩ Hàn Quốc tham gia dò mìn tại khu vực làng đình chiến Panmunjom. Ảnh: New York Times

Trước đó, quân đội Hàn Quốc và Triều Tiên đã bắt đầu tháo dỡ 20 trạm gác biên phòng sau khi rút hết binh sĩ và khí tài. Động thái này là một phần trong nỗ lực thực thi CMA nhằm giảm căng thẳng biên giới liên Triều. Hiện Hàn Quốc có 60 trạm gác trong khi Triều Tiên có khoảng 160 trạm gác ở biên giới.

Trong cuộc hội đàm cấp tướng diễn ra hồi tháng 9, hai miền Triều Tiên đã ký CMA, trong đó bao gồm các biện pháp ngăn chặn đối đầu vũ trang dọc Đường ranh giới quân sự (MDL) và Đường giới hạn phía Bắc-đường biên giới thực tế trên biển Hoàng Hải.

Ở lĩnh vực khác, Hàn Quốc và Triều Tiên nhất trí tiếp tục đàm phán về hợp tác hàng không sau khi tiến hành đối thoại lần đầu về hợp tác trong lĩnh vực này ngày 16-11.

5. Dòng người di cư tiếp tục đổ về biên giới Mexico-Mỹ

Dòng người di cư từ các nước Trung Mỹ vẫn tiếp tục đổ về biên giới giữa Mexico và Mỹ bất chấp việc chính quyền Washington triển khai hàng nghìn binh sĩ tại dọc biên giới phía Nam nước này nhằm ngăn chặn người di cư vượt biên bất hợp pháp.

Dòng người di cư từ Trung Mỹ hướng về biên giới Mỹ-Mexico. Ảnh: ABC News

Mỹ triển khai gần 6.000 binh sĩ tại khu vực biên giới với Mexico, dựng hàng rào bê-tông và thép gai nhằm ngăn chặn dòng người di cư từ Mexico đổ vào nước này. Phần lớn những người di cư đến từ các quốc gia thuộc "Tam giác phía bắc" của Trung Mỹ.

Nhiều nước Trung Mỹ hiện đang chìm trong nghèo đói, tội phạm ma túy và tham nhũng đã khiến người dân có tâm lý rời bỏ quê hương tìm đến một chân trời mới và đích đến của họ là nước Mỹ, vốn được tung hô là “miền đất hứa”.

Mặc dù chính quyền Tổng thống Trump theo đuổi chính sách cứng rắn trong vấn đề người di cư Trung Mỹ, đồng thời Mỹ và Mexico cũng từng phối hợp với các nước Trung Mỹ tìm lối thoát cho tình trạng này, nhưng chưa thể giải quyết tận gốc rễ vấn đề.

6. Áp lực quốc tế gia tăng lên Saudi Arabia sau vụ sát hại nhà báo

Ngày 15-11, Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố trừng phạt 17 quan chức Saudi Arabia mà Washington tin là có dính líu trong vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là phản ứng mạnh tay đầu tiên của chính phủ Tổng thống Trump liên quan đến cái chết của nhà báo này.

Hoan nghênh quyết định này, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland cho biết, Canada đang tích cực cân nhắc áp đặt các biện pháp trừng phạt Saudi Arabia theo Đạo luật Magnitsky vì vụ sát hại nhà báo Khashoggi.

Người biểu tình cầm ảnh nhà báo Jamal Khashoggi. Ảnh: Reuters

Liên hiệp quốc cũng cho biết đang chờ đợi yêu cầu từ một nước thành viên, đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ, để có thể mở một cuộc điều tra quốc tế liên quan đến vụ việc trên, bất chấp sự phản đối của Saudi Arabia.

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron đã nhất trí Saudi Arabia cần phải làm sáng tỏ cái chết của nhà báo Khashoggi. Đồng thời, Thổ Nhĩ Kỳ đã bàn giao các đoạn ghi âm liên quan đến cái chết của nhà báo này cho châu Âu nhằm duy trì áp lực quốc tế với Riyadh.

Cũng trong ngày 15-11, Văn phòng Công tố Saudi Arabia cho biết tổng cộng 21 cá nhân, trong đó 11 người, hiện đang bị giam giữ do liên quan đến vụ sát hại ông Khashoggi. Trong số đó, 11 người bị truy tố và những người còn lại đang bị điều tra, 5 người có liên quan trực tiếp đến vụ sát hại sẽ phải đối mặt với án tử hình.

VĂN HIẾU (tổng hợp)