Tháo gỡ để SCIC chuyển đổi thành mô hình quỹ đầu tư Chính phủ

Phát biểu tại hội thảo, ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Tài chính khẳng định, sau gần hai thập kỷ hoạt động, SCIC đã chứng minh được năng lực thực thi, thể hiện rõ vai trò “đầu tàu vốn” Nhà nước. Để chuyển đổi thành Quỹ đầu tư Chính phủ Việt Nam, SCIC cần xác định rõ cơ chế tài chính, nguồn lực và các chính sách đặc thù để có đủ cơ sở pháp lý thực hiện vai trò nhà đầu tư tài chính và dẫn dắt nền kinh tế cùng với các tập đoàn, tổng công ty khác.

Đại diện Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh, cơ quan này sẽ luôn cam kết sát cánh, tháo gỡ khó khăn để SCIC hoàn thành nhiệm vụ dẫn dắt và tăng trưởng kinh tế trong kỷ nguyên mới.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu tại hội thảo. Ảnh: LƯU THỦY

Ông Đinh Việt Tùng, Phó Tổng Giám đốc SCIC cho biết, trong 19 năm hoạt động, SCIC đã khẳng định tính đúng đắn của việc thành lập một tổ chức kinh tế đặc biệt, đóng góp cơ bản vào quá trình tái cơ cấu, sắp xếp đổi mới khu vực doanh nghiệp Nhà nước và dần phát huy vai trò là công cụ đầu tư của Chính phủ.

Tính riêng 10 tháng đầu năm 2025, SCIC đạt kết quả ấn tượng tăng trưởng với lợi nhuận tăng trưởng hai chữ số. Cụ thể, doanh thu 10 tháng đạt gần 12.000 tỷ đồng (đạt 98% kế hoạch), lợi nhuận sau thuế là hơn 11.000 tỷ đồng (vượt 23% kế hoạch). Ước tính cả năm 2025, SCIC đạt doanh thu hơn 12.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế (sau trích lập dự phòng) đạt hơn 11.000 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hiện nay, hai nhóm hoạt động cốt lõi đã và đang được SCIC thực thi hiệu quả là: tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, tối ưu hóa giá trị tài sản công; hoạt động đầu tư, trong đó chú trọng vào các khoản đầu tư chiến lược, đúng vai nhà đầu tư quốc gia.

Các chuyên gia tham gia phiên thảo luận về chuyển đổi mô hình hoạt động của SCIC. Ảnh: LƯU THỦY

Bên cạnh những thành công đạt được, có thể thấy SCIC có thế mạnh trong hợp tác quốc tế, bước tiến quan trọng để tiệm cận mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ. Những hợp tác này giúp SCIC tiếp cận chuẩn mực quản trị hiện đại, mở rộng nguồn lực và mạng lưới đối tác quốc tế. Trong đó, SCIC muốn chuyển đổi mô hình kinh doanh, quản lý vốn như Tập đoàn Temasek của Singapore.

Chia sẻ về mô hình hoạt động của Tập đoàn Temasek, ông Adrian Chung, Trưởng Ban Đối ngoại Temasek, cho biết, mô hình hoạt động của Temasek đã tồn tại 51 năm, hiện nay đã đa dạng hóa danh mục đầu tư, phát triển ra ngoài thị trường châu Á, trở thành tổ chức đầu tư toàn cầu.

Đặc biệt, Chính phủ Singapore không chỉ đạo trực tiếp công ty. Mặc dù 100% được sở hữu bởi Chính phủ Singapore nhưng các thành viên lãnh đạo như chủ tịch, giám đốc và các thành viên ban điều hành lại không phải là nhân sự thuộc bộ ngành của Chính phủ.

Tuy nhiên, để SCIC chuyển đổi thành Quỹ đầu tư Chính phủ, theo các chuyên gia, điều quan trọng là phải khuôn khổ chính sách đồng bộ. Cụ thể, có ba nhóm vấn đề mà SCIC cần giải quyết.

Thứ nhất, là cần rà soát, phân nhóm doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) và chuyển giao triệt để doanh nghiệp có tính thương mại. Ba nhóm cần được xác định rõ gồm doanh nghiệp quốc phòng-an ninh, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ công ích, doanh nghiệp hoạt động thương mại vì mục tiêu gia tăng tài sản Nhà nước. Nhóm phải được chuyển giao toàn bộ về SCIC để tích tụ vốn, tạo lợi thế quy mô.

Thứ hai, là nâng vốn điều lệ, tạo nguồn lực đủ mạnh cho SCIC. Thực tế, quy mô vốn điều lệ SCIC hiện rất nhỏ so với nhu cầu đầu tư, bởi vậy cần cho phép tổng công ty giữ lại tối đa lợi nhuận sau thuế để bổ sung vốn điều lệ, Phân bổ thêm vốn từ ngân sách theo chiến lược dài hạn.

Thứ ba, cần hoàn thiện hành lang pháp lý riêng cho hoạt động của SCIC. Một số chuyên gia cho rằng đã đến lúc cần một luật riêng về hoạt động đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước, trong đó nên có một chương quy định về hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của SCIC. Nội dung trong luật cần quy định rõ cơ chế quản trị theo chuẩn mực quốc tế, quyền tự chủ đầu tư, cơ chế báo cáo, công khai minh bạch, phân định vai trò chủ sở hữu, giám sát và điều hành. Đây là điều kiện tiên quyết để SCIC chuyển đổi thành công thành một Quỹ đầu tư Chính phủ hiện đại.

Lưu Thủy