Thanh Hóa: 5 năm một hành trình khát vọng (Bài 1) - Tạo thế và lực mới cho phát triển

Flamingo Hải Tiến - điểm du lịch hấp dẫn ở xứ Thanh. Ảnh: Thu Vui

Vượt thách thức, đón đầu lợi thế

Cùng với cả nước, tỉnh Thanh Hóa bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025 trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức vẫn lớn hơn. Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 đã chỉ rõ các nhân tố tác động tiêu cực tới thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đó là: Tình hình kinh tế, chính trị, an ninh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, có nhiều bất ổn, khó dự báo; hệ thống thể chế của nhà nước chưa đồng bộ, còn nhiều vướng mắc; một số quy định của pháp luật còn chồng chéo, mâu thuẫn nhưng chậm được sửa đổi, bổ sung; môi trường đầu tư kinh doanh chưa thật sự thông thoáng, hấp dẫn; nhiều nút thắt, điểm nghẽn cản trở sự phát triển chậm được tháo gỡ, nhất là về tiếp cận đất đai, tiếp cận nguồn vốn; một số hạn chế, yếu kém kéo dài nhiều năm chưa được khắc phục triệt để; thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu diễn biến khó lường.

Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức không thể dự báo hết, đặc biệt sức tàn phá của đại dịch COVID-19 lên “sức khỏe” của nền kinh tế, lên đời sống xã hội và tính mạng Nhân dân đã đặt bộ máy lãnh đạo các cấp phải “gồng mình” chống đỡ. Song, thách thức bất ngờ và không thể dự báo ấy cũng trở thành “phép thử” về tinh thần chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo; trong sự kiên trì vượt khó, cùng tinh thần đoàn kết “trên dưới đồng lòng” của hàng triệu người cho mục tiêu chung “chống dịch để phục hồi kinh tế”.

Để “phá băng” sự trì trệ của nền kinh tế, đặc biệt là trong nửa nhiệm kỳ đầu đại dịch COVID-19 hoành hành, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chủ động dự báo, phân tích, đánh giá sát, đúng tình hình. Trên cơ sở đó, xây dựng, triển khai thực hiện quyết liệt các phương án, kịch bản, giải pháp phù hợp với từng thời điểm. Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tỉnh luôn bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm để giải quyết những vấn đề lớn, lâu dài, có tính chiến lược nhằm tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với nắm chắc tình hình, dự báo sát đúng, giải quyết kịp thời, dứt điểm những khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn..., tỉnh cũng luôn chủ động giải quyết những vấn đề bức xúc, phát sinh được cán bộ, đảng viên và Nhân dân quan tâm.

Công nhân Công ty CP Dụng cụ thể theo Delta sản xuất hàng xuất khẩu.

Việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, biến đó thành nguồn lực cho phát triển được Thanh Hóa thực hiện với nhiều giải pháp linh hoạt, đồng bộ, sáng tạo. Trong nhiệm kỳ, tỉnh đã tập trung cụ thể hóa Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 37/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa; Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Chính phủ. HĐND tỉnh cũng đã ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn và huyện Thọ Xuân (cũ), tạo cơ sở pháp lý để các địa phương này chủ động huy động nguồn lực đầu tư cho phát triển. Đây chính là những yếu tố quan trọng hàng đầu, góp phần tạo sự phát triển đột phá của Thanh Hóa trong nhiệm kỳ vừa qua và là tiền đề để tỉnh tiếp tục nỗ lực phấn đấu, nhằm tiệm cận các giá trị cao hơn trên thang bậc phát triển của đất nước.

Những quyết sách đúng, trúng, hiệu quả đã cho thấy năng lực phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, đồng bộ và hiệu quả của tỉnh trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Trong nhiều bài học kinh nghiệm đã được rút ra, thì việc bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành sâu sát, quyết liệt, nghiêm túc, hiệu quả những chủ trương, định hướng, quyết sách của Đảng và Nhà nước và của tỉnh; sự vào cuộc đồng bộ, kịp thời của cả hệ thống chính trị và đặc biệt là tinh thần đoàn kết, nỗ lực vượt khó của cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân chính là nhân tố quyết định thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Những dấu ấn thành tựu

Bằng sự kiên trì vượt khó không ngơi nghỉ, bằng tinh thần “quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt”, Thanh Hóa đã gặt hái được nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực. Trong bức tranh tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Thanh Hóa hoàn toàn có quyền tự hào khi đạt được nhiều “cái nhất” như: Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân ước đạt 10,26%, đứng thứ 4 cả nước và đứng thứ 3 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước (so với các tỉnh, thành phố trước khi hợp nhất, sáp nhập). Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 357.760 tỷ đồng, đứng thứ 8 cả nước, cao nhất các tỉnh vùng Bắc Trung bộ và duyên hải Trung bộ. Tốc độ tăng thu ngân sách bình quân hằng năm ước đạt 10,5%, nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao nhất cả nước. XDNTM duy trì nhóm dẫn đầu cả nước (so với trước khi sắp xếp, sáp nhập các tỉnh, thành phố). Chuyển đổi số đạt nhiều thành tích trên cả 3 trụ cột, chỉ số xếp hạng mức độ chuyển đổi số (DTI) luôn duy trì trong nhóm 15 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.

Người dân đến giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Đông Sơn.

Để tiệm cận mục tiêu trở thành một cực tăng trưởng mới, Thanh Hóa đã tập trung nguồn lực để “gia cố” 5 trụ cột tăng trưởng, gồm công nghiệp chế biến, chế tạo; nông nghiệp; du lịch; dịch vụ y tế; phát triển hạ tầng. Trong đó, công nghiệp nặng, nông nghiệp được xác định là nền tảng; công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ logistics là đột phá; du lịch là mũi nhọn. Nhờ đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng bình quân hằng năm đạt 15,3%, trong đó lọc hóa dầu, thép, xi măng dẫn đầu cả nước về sản lượng. Nông nghiệp đã hình thành một số mô hình, một số vùng sản xuất quy mô lớn, công nghệ cao, theo chuỗi giá trị; các sản phẩm chăn nuôi chủ lực, có lợi thế như bò sữa, bò lai, lợn hướng nạc... phát triển mạnh, đưa tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm ngành nông, lâm, thủy sản ước đạt 3,81%, vượt mục tiêu nghị quyết đại hội. Đặc biệt, Thanh Hóa phấn khởi khi ngành dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19 nhưng đã phục hồi nhanh chóng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ bình quân hằng năm đạt 13,6%, riêng năm 2025 ước đạt 224.249 tỷ đồng, đứng thứ 7 cả nước về quy mô thị trường.

Để thu hút các nguồn lực cho phát triển, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước, mang lại hiệu quả to lớn. Từ năm 2021 đến nay, Thanh Hóa đã thu hút được 350 dự án đầu tư trực tiếp, trong đó có 55 dự án FDI. Các nguồn vốn ODA, NGO tiếp tục được quan tâm vận động, sử dụng hiệu quả. Sự xuất hiện ngày càng nhiều các tập đoàn lớn, dự án lớn ở Thanh Hóa là minh chứng cho hướng đi đúng của Thanh Hóa trong đổi mới phương thức lãnh đạo, đổi mới tư duy kinh tế, thu hút hiệu quả các nguồn lực đầu tư cho phát triển.

Trong chiến lược phát triển hệ thống giao thông theo “Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Thanh Hóa chú trọng phát triển hệ thống hạ tầng giao thông - “mạch máu” của nền kinh tế với trọng tâm là nâng cao năng lực vận chuyển, tăng cường kết nối các trung tâm kinh tế động lực của tỉnh với các tỉnh lân cận. Ngay sau khi tuyến cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh đưa vào sử dụng, Thanh Hóa đã bố trí ngân sách hàng nghìn tỷ đồng đầu tư các công trình giao thông trọng điểm có tính đột phá và sức lan tỏa lớn, kết nối với các nút giao đường cao tốc và các trung tâm kinh tế, khu công nghiệp. 709,7km đường quốc lộ, đường tỉnh, các tuyến đường lớn, quan trọng được hình thành trong giai đoạn 2021-2025; Cảng Hàng không Thọ Xuân được quy hoạch thành cảng hàng không quốc tế; cảng biển Thanh Hóa được Thủ tướng Chính phủ quy hoạch tiềm năng trở thành cảng đặc biệt... sẽ là “hạt nhân” dẫn dắt, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội của Thanh Hóa với các tỉnh, thành phố trong vùng. Cùng với giao thông, hạ tầng công nghiệp mà trực tiếp là hạ tầng Khu Kinh tế Nghi Sơn, các khu công nghiệp và cụm công nghiệp; hạ tầng phục vụ phát triển nông nghiệp; hạ tầng thương mại; hạ tầng lưới điện; hạ tầng viễn thông... cũng được đầu tư ngày càng đồng bộ, tạo dựng diện mạo và sức bật mới cho sự phát triển của xứ Thanh.

Phát triển bền vững cần sự cân đối, hài hòa giữa kinh tế và văn hóa. Nếu kinh tế là nền tảng vật chất, thì văn hóa chính là nền tảng tinh thần cho mọi sự phát triển. Kinh tế tăng trưởng sẽ tạo tiền đề vững chắc để các lĩnh vực văn hóa - xã hội tiếp tục chuyển biến tiến bộ. Trong nhiệm kỳ, Thanh Hóa có thêm 7 di tích được xếp hạng cấp tỉnh, 16 di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Thể thao thành tích cao đạt 2.722 huy chương, thuộc nhóm các tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước. Giáo dục và đào tạo phát triển toàn diện, giáo dục mũi nhọn luôn đứng trong tốp đầu của cả nước. Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe Nhân dân được quan tâm; đến năm 2025, các chỉ tiêu về số giường bệnh/vạn dân, số bác sĩ/vạn dân, tỷ lệ xã, phường, thị trấn đạt tiêu chí quốc gia về y tế, tỷ lệ dân số tham gia BHYT đều đạt mục tiêu đại hội.

Chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân cũng được tỉnh xác định là nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt. Việc thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, nhất là đối với đồng bào sinh sống trên sông, đồng bào sinh sống ở các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, các gia đình chính sách, các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn... đã giúp các đối tượng yếu thế vươn lên trong cuộc sống. Đến ngày 18/8/2025, tỉnh Thanh Hóa đã hỗ trợ xây dựng và hoàn thành 14.174 căn nhà cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở, đưa tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm xuống 4,99%, giảm 1,78% so với năm 2021.

Khép lại 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, Thanh Hóa đang có được tiềm lực và vị thế chưa từng có. Đây vừa là động lực mới, khí thế mới, vừa là nền tảng vững chắc để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh vững bước tiến lên, tiếp tục đón lấy những thời cơ mới, vận hội mới để vươn mình lớn mạnh, xứng với sự quan tâm và kỳ vọng của Trung ương đối với mảnh đất xứ Thanh anh hùng.

Thu Vui

(Số liệu trong bài viết được khai thác từ dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XIX nhiệm kỳ 2020-2025).

Bài 2: Khai mở từ tầm nhìn chiến lược