Thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng và quản lý nhà ở xã hội ở chính quyền địa phương 2 cấp

Chính quyền địa phương cấp xã được trao thêm thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng.

Giấy phép xây dựng: cấp xã đảm nhiệm nhiều khâu quan trọng

Đây là bước đi quan trọng nhằm tăng cường phân cấp, phân quyền và nâng cao hiệu quả quản lý tại cơ sở, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như giấy phép xây dựng, nhà ở xã hội và kinh doanh bất động sản.

Theo Nghị định 140/2025, Ủy ban nhân dân cấp xã được giao thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng, cũng như chấp thuận địa điểm xây dựng. Nội dung này căn cứ vào quy định tại khoản 2, 3 Điều 103 của Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) và khoản 9 Điều 53 Nghị định 175/2024/NĐ-CP. Tất cả thủ tục liên quan sẽ thực hiện theo quy trình của Luật Xây dựng và các nghị định hướng dẫn thi hành hiện hành.

Việc trao quyền cho cấp xã được kỳ vọng giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm tải cho các cơ quan cấp tỉnh và cấp huyện, đồng thời tăng tính chủ động cho chính quyền cơ sở trong quản lý hoạt động xây dựng địa phương.

Mở rộng thẩm quyền cấp xã trong phát triển và quản lý nhà ở xã hội

Một điểm nổi bật khác là UBND cấp xã được mở rộng vai trò trong công tác quản lý nhà ở xã hội. Cụ thể gồm: tiếp nhận, xét duyệt hồ sơ mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội của các đối tượng tái định cư; xác nhận thông tin cá nhân, thu nhập, điều kiện được vay vốn ưu đãi, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường để đánh giá hồ sơ; giám sát và công bố thông tin dự án đầu tư nhà ở xã hội, cùng tham gia ban cưỡng chế trong trường hợp thu hồi nhà ở sai đối tượng; phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội về nguồn vốn vay ưu đãi từ quỹ phát triển nhà ở địa phương hoặc ngân sách hỗ trợ.

Ngoài ra, Ủy ban xã cũng đóng vai trò trong giải quyết khiếu nại, giám sát cưỡng chế và phê duyệt kinh phí cưỡng chế, tạo hành lang pháp lý rõ ràng và minh bạch trong việc phát triển nhà ở xã hội.

Thẩm quyền mới trong quản lý bất động sản và kiến trúc đô thị

Nghị định cũng trao cho UBND cấp xã thẩm quyền quản lý hoạt động kinh doanh bất động sản tại địa phương, căn cứ theo Luật Kinh doanh Bất động sản 2023. Việc tăng cường năng lực quản lý này giúp đảm bảo thị trường địa ốc minh bạch, tránh tình trạng phân lô bán nền trái phép, đồng thời kiểm soát tốt hơn quy hoạch và phát triển hạ tầng.

Nghị định 140/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 1/3/2027, trừ trường hợp được gia hạn bởi Quốc hội hoặc có quy định thay thế trong các văn bản pháp luật mới. Trong thời gian hiệu lực, các quy định về trình tự, thủ tục, trách nhiệm phân cấp trong nghị định này sẽ được ưu tiên áp dụng so với các văn bản khác nếu có mâu thuẫn.

Đối với các địa phương chưa đủ điều kiện triển khai phân cấp, cơ quan có thẩm quyền sẽ hướng dẫn tạm thời để đảm bảo việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ diễn ra thông suốt.

Vũ Linh