Tập huấn nâng cao kiến thức trợ giúp pháp lý cho người tiến hành tố tụng, công chức cấp xã ở Tây Ninh

Các thủ tục để tham gia trợ giúp pháp lý

Dự Hội nghị có đại diện Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý và gần 250 đại biểu.

Nội dung nhằm bồi dưỡng nâng cao năng lực kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin Trợ giúp pháp lý, bao gồm: Kỹ năng phát hiện, nhận diện đối tượng được trợ giúp pháp lý; kỹ năng giới thiệu, thông tin về trợ giúp pháp lý; thông báo về trợ giúp pháp lý; chuyển, gửi yêu cầu trợ giúp pháp lý đến cơ quan liên quan; kỹ năng giao tiếp, làm việc với cơ quan tiến hành tố tụng.

Các đại biểu dự hội nghị.

Chia sẻ tại Hội nghị, Tiến sĩ nguyễn Văn Điệp (Phó giám đốc Học viện Tòa án) cho biết, để được tham gia tố tụng, bào chữa, bảo vệ cho người được trợ giúp pháp lý với tư cách là người bào chữa, bảo vệ, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư là cộng tác viên được cử tham gia tố tụng phải làm các thủ tục cần thiết.

Theo Tiến sĩ Điệp, trước hết, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư là cộng tác viên cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết như: Thẻ Trợ giúp viên pháp lý, Thẻ Luật sư, Thẻ cộng tác viên trợ giúp pháp lý; Quyết định của Giám đốc Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước (Trưởng Chi nhánh) cử Trợ giúp viên pháp lý, hay Luật sư là cộng tác viên tham gia tố tụng.

Trường hợp Cơ quan điều tra chậm ra văn bản Thông báo người bào chữa, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư là cộng tác viên cần tìm hiểu rõ nguyên nhân của sự chậm trễ, đề xuất ý kiến với Trung tâm trợ giúp pháp lý để tác động hoặc trực tiếp đề nghị cơ quan điều tra một cách mềm mỏng, tránh quá bức xúc, khiếu nại, gây căng thẳng ảnh hưởng không tốt đến quá trình tham gia tố tụng sau này.

Khi được cấp văn bản thông báo người bào chữa, tư cách pháp lý của Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư là cộng tác viên chính thức được xác lập; được thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.

Quyền và nghĩa vụ khi tham gia lấy lời khai, hỏi cung

Về kỹ năng tham gia lấy lời khai của người bị tạm giữ, tham gia hỏi cung bị can và các hoạt động điều tra khác, Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp cho hay, tại Khoản 1 Điều 73 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định người bào chữa có quyền: Có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, bị tạm giữ, bị can.

Theo quy định trên, sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư là cộng tác viên có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can. Họ cũng có quyền có mặt trong những hoạt động điều tra khác; xem các biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình và các quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa; đề nghị cơ quan điều tra báo trước về thời gian, địa điểm hỏi cung bị can để có mặt khi hỏi cung bị can.

Gần 250 đại biểu tham dự hội nghị.

"Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cần nghiên cứu và lập kế hoạch cụ thể tham gia hỏi cung, chuẩn bị các câu hỏi đối với người bị bắt, bị tạm giữ, với bị can để làm rõ những vấn đề mà Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư đã dự liệu trước. Trong trường hợp lấy lời khai của người được trợ giúp pháp lý tại Nhà tạm giữ, Trại tạm giam, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để kịp thời có mặt tham gia buổi lấy lời khai, hỏi cung", Tiến sĩ Điệp chia sẻ.

Ngoài ra, trong quá trình tiếp xúc với người được trợ giúp pháp lý, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cần giúp đỡ pháp lý cho họ: Giới thiệu về mình, nhiệm vụ của Trợ giúp viên pháp lý, của Luật sư là cộng tác viên và giải thích, hướng dẫn cho người được trợ giúp các quyền của họ.

Trong trường hợp Điều tra viên đặt những câu hỏi có tính dụ cung, mớm cung hoặc bức cung đối với người được trợ giúp pháp lý thì Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư cần khéo léo, tế nhị xin can thiệp. Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư không nên phản ứng gay gắt với Điều tra viên bởi làm mất hay hạ thấp uy tín của Điều tra viên trước mặt người bị bắt, bị tạm giữ, bị can.

Quá trình hỏi cung, lấy lời khai nếu phát sinh vấn đề tình tiết mới có lợi cho người được trợ giúp pháp lý, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư có thể đề xuất Điều tra viên hỏi hoặc đề nghị được hỏi bổ sung để làm rõ các vấn đề của vụ án. Khi gần kết thúc buổi hỏi cung, lấy lời khai, cần hướng dẫn người bị tạm giữ, bị can đọc lại biên bản lấy lời khai, bản cung, đính chính (nếu có) và ký tên vào các trang của bản ghi lời khai, bản cung, vào chữ cuối của dòng cuối cùng của biên bản và gạch chéo phần giấy trống còn lại không có chữ.

Khi tham gia bào chữa từ giai đoạn điều tra, Trợ giúp viên pháp lý, Luật sư không chỉ được tham gia buổi lấy lời khai, hỏi cung người bị tạm giữ, bị can mà còn được quyền tham gia vào các hoạt động điều tra khác như thực nghiệm điều tra, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, kê biên tài sản, khám xét chỗ ở, địa điểm, đối chất, nhận dạng vv...

Hoàng An