Hai cuộc đảo chính gần nhất ở khu vực Tây Phi, tại Niger vào ngày 26/7/2023 và Burkina Faso vào ngày 24/1/2022, đã làm dấy lên lo ngại về các cuộc đảo chính 'đang quay lại' và các nền dân chủ đang 'chết dần' ở châu Phi.
Hai tuần sau khi bị quản thúc tại gia bởi một cuộc đảo chính quân sự, ông Mohamed Bazoum - Tổng thống bị lật đổ của Niger, đang cạn kiệt lương thực và trải qua những điều kiện tồi tệ khác…
Màn 'đối đáp' cứng rắn giữa một số quốc gia trong khu vực và chính quyền quân sự ở Niger đang đẩy tình hình quốc gia Tây Phi này vào trạng thái 'căng như dây đàn'. Trước bối cảnh đó, cộng đồng quốc tế đã lên tiếng kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh nguy cơ leo thang thành chiến tranh.
Các nhà lãnh đạo Tây Phi đang cân nhắc các động thái tiếp theo khi tìm cách lật ngược cuộc đảo chính quân sự ở Niger.
Công ty quân sự tư nhân Wagner của Nga đã hoan nghênh cuộc đảo chính quân sự tại Niger và đề nghị giúp đỡ các thủ lĩnh đảo chính. Trong bối cảnh đó, liệu Mỹ có tính tới khả năng can thiệp quân sự vào quốc gia Tây Phi này?
Tiếp tục lập trường cứng rắn đáp lại sức ép từ phương Tây và các quốc gia láng giềng Tây Phi, hôm qua (12/8), chính quyền quân sự do phe đảo chính lập ra tại Niger một lần nữa yêu cầu chính phủ Pháp chấm dứt hoàn toàn sự hiện diện của quân đội nước này.
Tại hội nghị thượng đỉnh ngày 10/8, các nhà lãnh đạo ECOWAS đã đồng ý khởi động một chiến dịch quân sự ở Niger sau khi chính quyền quân sự ở Niamey từ chối yêu cầu phục chức cho Tổng thống bị lật đổ Bazoum và khôi phục chế độ dân sự.
ECOWAS hôm 10/8 đã quyết định kích hoạt một lực lượng đặc nhiệm tập hợp từ các nước trong khu vực để có thể can thiệp quân sự nhằm đảo ngược cuộc đảo chính tại Niger.
Các nhà lãnh đạo các nước trong Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) ngày 12/8 đã cân nhắc các động thái tiếp theo, trong khi tìm cách lật ngược cuộc đảo chính quân sự ở Niger đã làm rung chuyển khu vực song cũng tạo ra một làn sóng ủng hộ trong nước.
Vài ngày sau khi Tổng thống Niger bị phế truất trong một cuộc đảo chính quân sự vào cuối tháng 7, hàng nghìn người biểu tình ủng hộ đảo chính đã tập trung tại Đại sứ quán Pháp ở thủ đô Niamey để gửi một thông điệp rõ ràng tới Paris và các đồng minh phương Tây.
Báo Vanguard của Nigeria ngày 11-8 cho biết Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) đã đặt lực lượng dự phòng của mình trong trạng thái sẵn sàng can thiệp để khôi phục trật tự hiến pháp tại Cộng hòa Niger.
Tổng thống Niger – ông Mohamed Bazoum – cùng phu nhân và con trai đang bị giam giữ trong điều kiện 'vô nhân đạo', con gái ông Bazoum tiết lộ.
Ngày 11/8, hàng nghìn người ủng hộ chính quyền quân sự của Niger đã tập trung gần một căn cứ quân sự của Pháp ở ngoại ô thủ đô Niamey. Bộ Ngoại giao Nga cho biết đang theo dõi sát các biễn biến ở Cộng hòa Niger.
Tại cuộc họp bất thường ngày 10/8 của ECOWAS tại Thủ đô Abuja, Tổng thống Nigeria nhấn mạnh lãnh đạo các quốc gia Tây Phi cần thử mọi biện pháp ngoại giao để đảm bảo lập lại trật tự hiến pháp ở Niger.
Pháp và các cường quốc thuộc địa cũ khác phải chấp nhận sự thay đổi quyền lực trên lục địa, một cựu quan chức Niger cho hay.
Trước cuộc binh biến cuối tháng 7/2023, đã có 4 lần đảo chính xảy ra ở Niger kể từ khi nước này giành độc lập.Theo chuyên gia, ở những lần đó, lãnh đạo phe đảo chính có cớ để biện minh cho động thái của họ dựa trên hoàn cảnh thực tế. Tuy nhiên, điều này dường như không đúng với cuộc đảo chính mới.
Tổng thống Côte d'Ivoire cho biết các tham mưu trưởng trong khối ECOWAS sẽ tổ chức thêm một số cuộc họp để hoàn thiện các chi tiết.
Chính quyền quân sự Niger nói với quan chức Mỹ rằng họ có thể giết tổng thống bị lật đổ Mohamed Bazoum nếu các nước can thiệp quân sự.
Tối 9/8, một nhân vật được chỉ định là 'Tổng thư ký chính phủ', Mahamane Roufai Laouali, đã xuất hiện trên truyền hình, đọc tên 21 người sẽ tham gia nội các do chính quyền quân sự Niger lập ra.
Đêm 9/8, chính quyền quân sự Niger đã công bố 'danh sách 21 bộ trưởng' và thúc đẩy chương trình nghị sự của Nội các do quân đội đứng đầu.
Tổng thống Niger bị lật đổ Mohamed Bazoum đang bị cô lập, và buộc phải ăn gạo sống và mì khô.
Tình hình Niger đang hết sức căng thẳng trước thềm cuộc họp thượng đỉnh của Khối Cộng đồng Kinh tế Tây Phi ECOWAS, với cáo buộc từ lực lượng đảo chính, rằng Pháp đã vi phạm không phận, tấn công một doanh trại quân sự, để thả tự do cho những 'kẻ khủng bố' nhằm phá hoại đất nước.
Cuộc đảo chính diễn ra ở Niger vào ngày 26/7 đã đẩy quốc gia này vào tình trạng bất ổn. Bất chấp việc các thủ lĩnh cuộc đảo chính bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Tài chính Ali Mahaman Lamine làm Thủ tướng mới và nỗ lực giải quyết vấn đề của Mỹ, mọi thứ vẫn rất bấp bênh.
Chính quyền quân sự Niger ngày 9/8 đã cáo buộc Pháp vi phạm không phận của nước này và thả tự do những kẻ khủng bố nguy hiểm như một phần của âm mưu nhằm làm suy yếu những lực lượng lãnh đạo mới tại quốc gia Tây Phi này.
Ông Antinekar Al-Hassan, cố vấn Tổng thống bị lật đổ của Niger, Mohamed Bazoum nói với hãng tin RIA Novosti rằng, ông Bazoum sẽ không từ chức.
Sau hai tuần kể từ khi quân đội Niger đảo chính, phong trào chống chính quyền quân sự đầu tiên hình thành nhằm khôi phục trật tự hiến pháp tại quốc gia châu Phi này.
Sau gần hai tuần, tình hình Niger sau đảo chính Niger cũng như các diễn biến khu vực và quốc tế quanh sự kiện này ngày càng nóng.
Dấu hiệu phản kháng đảo chính đầu tiên xuất hiện ở Niger, khi một cựu thủ lĩnh phiến quân tuyên bố lập phong trào chống lại chính quyền quân sự ở nước này.
Bộ Ngoại giao Nga tin rằng hành động can thiệp quân sự của Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) khó có thể giúp bình thường hóa tình hình ở Niger.
Mỹ đang nỗ lực ngoại giao nhằm ngăn Wagner mở rộng ảnh hưởng tại Niger sau đảo chính.
Tình hình tại Niger sau vụ đảo chính đang cực kỳ nóng bỏng trước nguy cơ bùng nổ xung đột vũ trang.
Từ ngày 6/8, chính quyền quân sự lâm thời Niger tuyên bố: Không phận quốc gia này đã bị đóng, cho đến khi có thông báo mới. Và, ngoài kia, theo nhiều nguồn tin, đã có những toan tính can thiệp quân sự vào đất nước Tây Phi này được lên kế hoạch.
Thủ tướng Niger Ouhoumoudou Mahamadou đã lên tiếng bác bỏ thông tin về sự hiện diện của các tay súng thuộc tập đoàn quân sự tư nhân Nga Wagner ở nước này.
Ngày 8/8, Thủ tướng Niger Ouhoumoudou Mahamadou trong Chính phủ của Tổng thống Mohamed Bazoum phủ nhận thông tin về sự xuất hiện của lực lượng Wagner ở nước này, nơi vừa xảy ra cuộc đảo chính vào cuối tháng trước.
'Không có lực lượng Wagner nào hoạt động ở biên giới giữa Mali và Niger. Ở đó chỉ có các nhóm Hồi giáo', Thủ tướng Niger Ouhoumoudou Mahamadou tuyên bố.
Quyền Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đã tới Niger và có cuộc nói chuyện 'đôi lúc khó khăn' kéo dài 2 tiếng với các lãnh đạo phe đảo chính.
Lực lượng đảo chính tại Niger đang cho thấy những bước đi cứng rắn trước cảnh báo từ Pháp và Khối ECOWAS.
Các lãnh đạo ECOWAS sẽ thảo luận về tình hình ở Niger trong cuộc họp thượng đỉnh sắp tới, trong khi đó Mỹ nói đã liên lạc trực tiếp với chính quyền quân sự Niger.
Chính quyền mới ở Niger đã phớt lờ thời hạn can thiệp quân sự do khối Tây Phi đặt ra. Thay vào đó, họ đã đóng cửa không phận đồng thời cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm xâm phạm không phận nước này sẽ gặp phải 'sự đáp trả mạnh mẽ và ngay lập tức'.
Quân đội Niger đã tăng cường thêm lực lượng tới thủ đô Niamey, vài giờ sau khi chính quyền quân sự phớt lời 'tối hậu thư' của các quốc gia trong khu vực.