Từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn, gắn với phát triển du lịch bền vững.
Ở tuổi 80, đôi tay của nghệ nhân Trượng Thị Gạch (dân tộc Chăm) vẫn thoăn thoắt, uyển chuyển 'thổi hồn' vào từng khối đất sét vô tri để tạo nên những tác phẩm gốm Chăm Bàu Trúc đầy sức sống. Suốt 65 năm qua, bà đã gắn bó trọn vẹn với tiếng đất, tiếng lửa, cần mẫn gìn giữ và phát huy tinh hoa của làng gốm truyền thống này.
Việc hợp nhất 2 tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận mở ra không gian phát triển rộng lớn với tiềm năng du lịch đa dạng, kinh tế đa ngành và hạ tầng hiện đại. Đây là bước tiến quan trọng thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững và nâng tầm vị thế tỉnh mới, trở thành cực tăng trưởng tại miền Trung.
Gần trưa 16/4/1975, tuyến phòng thủ từ xa mang tên 'Lá chắn thép Du Long' cách Phan Rang 30 km bị đập tan. Những chiếc xe tăng dẫn đầu đoàn quân Giải phóng chia làm 3 mũi đánh thẳng vào vòng trong tuyến phòng thủ, phi trường Thành Sơn, cảng Ninh Chữ, giải phóng thị xã Phan Rang. Mũi thọc sâu của một đơn vị thuộc Sư đoàn 3 Sao Vàng quân Giải phóng sử dụng xe tăng, xe cơ giới tiếp tục tiến theo quốc lộ 1 về phía Nam.
Nhớ lần trước về thăm làng Bàu Trúc và viếng đền thờ ông Tổ nghề gốm Chăm. Qua nhiều lối đi tắt mọc đầy gai dại và những rẫy ngô trong mùa xả lá, cuối cùng trước mặt là một cái chòi gỗ nhỏ lợp lá. Bên trong chòi, trên bệ thờ là một bức tượng bằng gốm giản dị. Ngước mắt thành kính về phía điện thờ, Đàng Sinh Khả Ái, cô nghệ nhân làm gốm nói nhỏ: 'Đền thờ ông Tổ nghề gốm Chăm đấy anh!'. Ôi, hoang phế! Nếu Khả Ái không nói thì tôi không thể hình dung đây là đền thờ ông Pô K'long Chank, người mà theo truyền thuyết, đã cùng vợ của mình là Nailan Mưk dạy dân làm gốm để hôm nay nghề gốm Bàu Trúc được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia...
Trong những ngày này, đồng bào Chăm làng Bàu Trúc phấn khởi mừng đón Lễ hội Katê 2024 đầm ấm, vui tươi. Sau khi dâng lễ thần linh các đền tháp, bà con về làng tổ chức giỗ tổ nghề gốm, tưởng nhớ công ơn tiền nhân dày công sáng tạo, truyền dạy cho con cháu ngày nay. Không khí giỗ tổ gốm Chăm Bàu Trúc diễn ra rộn ràng từ khu dân cư đến đền thờ Pô Klong Can.
Ông Trương Văn Tiến - Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Ninh Thuận cho biết, Ninh Thuận đang kêu gọi các doanh nghiệp hỗ trợ, đầu tư phát triển làng gốm Chăm Bàu Trúc.
Tỉnh Ninh Thuận là địa phương có đồng bào dân tộc Chăm sinh sống tập trung đông nhất trong cả nước với nhiều phong tục, tập quán tốt đẹp. Từ xa xưa, người Chăm theo chế độ mẫu hệ, người phụ nữ có vai trò, vị thế quan trọng trong đời sống gia đình, dòng tộc, thôn xóm. Trong xã hội hiện đại hôm nay, vai trò 'mẫu hệ' của phụ nữ Chăm vẫn phát huy hiệu quả tích cực trong gia đình và ngoài xã hội.
Đây là một tỉnh ven biển thuộc vùng Nam Trung Bộ, có 7 đơn vị hành chính cấp huyện nhưng không có thị xã nào.
'Người lái xe của chúng tôi phóng đi với tốc độ tối đa, gió và cát quất vào mặt và mắt như đang ở một trong một cơn cuồng nộ' - Toh Ee Ming - nhà báo du lịch của Chanel New Asia - kể về việc đi đi xe ATV vượt qua các cồn cát ở Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.
Đèn Shiva chất liệu đất nung của Hợp tác xã (HTX) gốm Chăm Bàu Trúc vừa được Bộ trưởng Bộ Công thương tôn vinh, trao Giấy chứng nhận và biểu trưng sản phẩm công nghiệp nông thôn (CNNT) tiêu biểu quốc gia năm 2023. Đây là sản phẩm gốm trang trí nội thất do anh Phú Hữu Minh Thuần thiết kế mẫu hướng dẫn các thành viên HTX thực hiện. Đồng thời, là sự kiện kinh tế có ý nghĩa quan trọng động viên HTX và bà con làng nghề gốm nỗ lực sáng tạo nhiều mẫu mã mới.
Thời gian qua, đội ngũ người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn nỗ lực không ngừng, gương mẫu đi đầu thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; nỗ lực vươn lên làm giàu, góp phần xóa đói giảm nghèo, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Tuy nhiên, chính sách đối với người có uy tín vẫn bộc lộ một số tồn tại, bất cập, cần sớm được khắc phục nhằm phát huy hơn nữa vai trò của lực lượng này trong nỗ lực phát triển kinh tế - xã hội v
Lễ khai mạc Lễ hội Nho - Vang Ninh Thuận năm 2023 đã diễn ra tối 15/6 tại Quảng trường 16/4, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
Tối 15/6, Lễ đón Bằng của UNESCO ghi danh 'Nghệ thuật làm gốm của người Chăm vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp' và khai mạc Lễ hội Nho - Vang Ninh Thuận năm 2023 đã diễn ra trang trọng tại Quảng trường 16/4, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
Làng Bàu Trúc (hay còn gọi Vĩnh Thuận) thuộc khu phố 7, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, có tuổi đời hàng trăm năm, được xem là làng gốm cổ xưa nhất ở Đông Nam Á đến nay còn bảo lưu khá tốt kỹ thuật làm gốm hoàn toàn thủ công.
Chiều 15.6, trong chuyến công tác tại tỉnh Ninh Thuận, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và đoàn công tác đã đến thăm làng gốm Bàu Trúc – di sản phi vật thể đã được Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) ghi vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp năm 2022.
Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã có chuyến thăm làng gốm Bàu Trúc tại tỉnh Ninh Thuận. Đây chính là cái nôi của nghệ thuật làm gốm Chăm đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.
Ninh Thuận là nơi có đông đồng bào Chăm sinh sống nhất cả nước. Không gian văn hóa Chăm từ lâu đã trở thành sản phẩm du lịch không thể thiếu trong phát triển du lịch của tỉnh Ninh Thuận. Các di sản từ đền tháp, lễ hội truyền thống và các làng nghề làm gốm, dệt thổ cẩm của người Chăm nếu được kết nối, khai thác hiệu quả sẽ là sản phẩm du lịch, tạo sinh kế cho người dân.
Nghệ nhân Đàng Thị Phan ở làng Bàu Trúc (thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) ba lần ra Bảo tàng Dân tộc Hà Nội thi tay nghề nặn gốm thủ công. Lần thứ tư bà Phan mang theo 50 kg đất đồng Nú Lăng trộn với cát sông Quao mang sang thủ đô Nhật Bản trình diễn nghề gốm truyền thống Bàu Trúc trong vòng 2 tháng. Người làng Bàu Trúc không quên những nghệ nhân giữ gìn truyền thống nghề làm gốm của người Chăm, tìm cách phát triển, thổi hồn vào từng sản phẩm truyền thống của quê hương.
Mấy trăm năm nay, cánh đồng Paley Hamu Trok luôn là nơi cung cấp đất sét duy nhất cho người dân thị trấn Phước Dân (huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) tạo nên những sản phẩm gốm Bàu Trúc nổi tiếng. Mỗi lần đất sét được người dân lấy đi thì cánh đồng này lại trồi lên nguồn đất sét mới.
Cách làm gốm làng Bàu Trúc (thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) rất độc đáo 'làm bằng tay, xoay bằng mông'. Toàn bộ làm bằng tay nên mỗi sản phẩm là một tác phẩm riêng biệt, không hề giống nhau.
Làng gốm Chăm Bàu Trúc ở Ninh Thuận có tuổi đời hơn 800 năm đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.