Về một số từ láy 'tả tơi', 'tán loạn', 'tê tái'

Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra 3 từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: ho hắng, hối hận, hơi hướng. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 3 từ: tả tơi, tán loạn, tê tái. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):

Chân dung cụ ông đặt gần 1.000 tên đường ở TP Hồ Chí Minh: 95 tuổi học vi tính, hơn trăm tuổi đi Metro

Dù đã bước qua tuổi bách niên, cụ Nguyễn Đình Tư – một nhà nghiên cứu không học hàm, học vị – vẫn miệt mài lao động, để lại những đóng góp to lớn cho đất nước.

Nhà văn của những tác phẩm chiến tranh

Khuất Quang Thụy là một cái tên nổi bật của thế hệ nhà văn chống Mỹ. Những tác phẩm đồ sộ như Lửa và Thép, Trong cơn gió lốc, Góc tăm tối cuối cùng, Không phải trò đùa, Những bức tường lửa, Ðối chiến… của ông thật sự là những pho từ điển chiến tranh mà trong đó, con người và sự kiện hiện lên một cách chân thực và sinh động.

'Dặng cây' hay 'rặng cây' mới đúng chính tả?

'Dặng cây' hay 'rặng cây', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Những thách thức của ASEAN trong nhiệm kỳ Tổng thống Trump 2.0

Tổng thống Trump có thể sẽ có một cách tiếp cận khác với một số nước khu vực ASEAN.

Sự 'lưỡng khả' của 'chương' và 'trương'

Một chương trình giải trí về tiếng Việt dẫn ngữ liệu 'đời hồi này như một ghánh phở bánh chương mỡ nguội đóng váng', và đưa ra câu hỏi 'có bao nhiêu lỗi sai chính tả'. Người chơi trả lời 'có hai lỗi chính tả'. Chương trình chấp nhận câu trả lời, và 'hai lỗi sai chính tả' được xác định đó là 'ghánh' và 'chương'.

Bảo mật các tài khoản thế nào trước khả năng hack mật khẩu của AI?

Cùng sự phát triển của AI, bộ từ điển và bộ quy luật được mở rộng nhanh chóng nhờ AI tạo ra. Việc AI có thể dò ra mật khẩu của người dùng không phải là một vấn đề quá ngạc nhiên.

90% người sai chính tả: 'Sát nhập' hay 'sáp nhập'?

'Sát nhập' hay 'sáp nhập', từ nào mới đúng chính tả là băn khoăn của không ít người.

Diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang nói về tình huống mất khả năng quản lý cảm xúc

Diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang vừa có buổi chia sẻ gây chú ý với chủ đề 'Mất khả năng quản lý cảm xúc thì mất gì?'.

'Tinh sảo' hay 'tinh xảo' mới đúng chính tả?

'Tinh sảo' hay 'tinh xảo', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Từ điển - sách công cụ ngành Y Dược học ở Việt Nam

'Từ điển huyết học và truyền máu' của Ths-BS Nguyễn Duy Long vừa được ra mắt giới chuyên môn. Đây được coi là cuốn từ điển y học xuất hiện mới nhất (cuối năm 2024), dày đến ngàn trang giấy khổ lớn, chứa đựng và giải thích được cho khoảng 12 ngàn mục từ chuyên môn tiếng Việt có đối chiếu với tiếng Anh và tiếng Pháp.

Về một số từ láy: ho hắng, hối hận, hơi hướng

Trong chuyên mục Cà kê chuyện chữ nghĩa số trước, chúng tôi đã nêu ra bốn từ ghép bị Từ điển từ láy tiếng Việt nhận lầm là từ láy: đầm ấm, đầm đìa, đần đù, đầy đọa. Trong bài này, chúng tôi tiếp tục phân tích nghĩa đẳng lập của 3 từ: ho hắng, hối hận, hơi hướng. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là trao đổi của chúng tôi):

Thử thách Tiếng Việt: 'Xơ xác' hay 'sơ xác'?

'Xơ xác' hay 'sơ xác', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Nhà thơ Dương Kỳ Anh qua đời

Sáng ngày 25/2/2025, nhà thơ Dương Kỳ Anh - người tiên phong khởi xướng cuộc thi Hoa hậu Việt Nam - đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 8h30, hưởng thọ 77 tuổi.

Nhà thơ Dương Kỳ Anh, 'cha đẻ' cuộc thi Hoa hậu Việt Nam qua đời

Nhà thơ Dương Kỳ Anh - 'cha đẻ' của cuộc thi Hoa hậu Việt Nam trút hơi thở cuối cùng vào lúc 8h30 ngày 25/2, hưởng thọ 77 tuổi.

'... Vãi mạ phải soạn trưa' nghĩa là gì?

Độc giả Lê Hoài Thu hỏi: 'Một người bạn có gửi cho tôi câu tục ngữ 'Ướp dưa phải dằn đá, vãi mạ phải soạn trưa', và thắc mắc không biết 'soạn trưa' có nghĩa là gì.

'Sầm sì' hay 'xầm xì' mới đúng chính tả?

'Sầm sì' hay 'xầm xì', từ nào mới đúng chính tả luôn là câu hỏi của nhiều người, bởi đây là hai từ có phát âm tương đồng.

Kiến trúc khoái sinh: Một xu hướng kiến trúc xanh

Kiến trúc xanh (Green Architecture) được định nghĩa là các hoạt động thiết kế công trình theo cách bảo vệ môi trường tự nhiên (từ điển Cambridge), hoặc ít gây hại đến tự nhiên (GS-TS Nirmal Kishnani).

90% người sai chính tả: 'Rỉa dói' hay 'rỉa rói'?

'Rỉa dói' hay 'rỉa rói', từ nào mới đúng chính tả luôn là câu hỏi của nhiều người, bởi đây là hai từ có phát âm tương đồng.

'Từ điển' món ngon nước Việt bằng tranh

Minh họa ẩm thực hiện đã trở nên quen thuộc, đặc biệt với nhiều người trẻ. Sức hút của dòng tranh này càng được khẳng định khi những cuốn sách tranh ẩm thực đầy màu sắc được xuất bản.

Thử thách Tiếng Việt: 'Chệch choạc' hay 'chuệch choạc'?

'Chệch choạc' hay 'chuệch choạc', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

'Thúc dục' hay 'thúc giục' mới đúng chính tả?

'Thúc dục' hay 'thúc giục', từ nào mới đúng chính tả luôn là câu hỏi của nhiều người, bởi đây là hai từ có phát âm tương đồng.

Viết đúng chính tả một số từ Việt gốc Hán bắt đầu bằng chữ 'Sung' và 'Xung'

Trong tiếng Việt có một số từ bắt đầu bằng chữ 'sung' và 'xung' như: bổ sung, sung mãn, sung quỹ, sung công, xung yếu, xung lực,... Đây đều là những từ Việt gốc Hán. Do không nắm được nghĩa của yếu tố cấu tạo từ, nên người viết hay lẫn lộn giữa 'sung' và 'xung', dẫn đến sai chính tả.

90% người sai chính tả: 'Dang giở' hay 'dang dở'?

'Dang giở' hay 'dang dở', từ nào mới đúng chính tả luôn là câu hỏi của nhiều người, bởi đây là hai từ có phát âm tương đồng.

Thử thách Tiếng Việt: 'Đùa giỡn' hay 'đùa dỡn'?

'Đùa giỡn' hay 'đùa dỡn', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Lập 'sàn' giao dịch BĐS: Minh bạch thị trường nhưng phải tránh thế độc quyền

Trung tâm giao dịch BĐS do Nhà nước quản lý được chuyên gia kỳ vọng sẽ tăng minh bạch cho thị trường BĐS, nhưng nhiều môi giới lại lo ngại về sự cạnh tranh và độc quyền.

99% người viết sai: 'Tiêu sài' hay 'tiêu xài'?

'Tiêu sài' hay 'tiêu xài ', nhiều người băn khoăn không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Về một số từ láy gốc Hán: Lõa lồ, lú nhú, lung lay

Trong tiếng Việt có một số từ mà một trong hai yếu tố cấu tạo không có nghĩa độc lập trong hành chức, nên được xếp vào diện từ láy, hoặc có nghĩa độc lập nhưng đã bị nhận lầm là từ láy. Đặc biệt, đây còn là những từ gốc Hán, nhưng đã được Việt hóa, ví dụ: lõa lồ, lú nhú, lung lay. (Phần để trong ngoặc kép sau số mục là nguyên văn của Từ điển từ láy tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ - Hoàng Văn Hành chủ biên; phần xuống dòng là phân tích và trao đổi của chúng tôi):

Mẹ là lọn mía ngọt ngào

Vừa rồi, chương trình về nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ được phát sóng trên VTV Cần Thơ, trong đó có tiết mục biểu diễn ca khúc 'Bông hồng cài áo'. Với tư cách người dẫn chuyện, nhạc sĩ Ngô Tùng Văn cho biết là không ít người ngắc ngứ khi nghe từ 'lọn' trong ca từ 'Mẹ, Mẹ là lọn mía ngọt ngào'.

Từ yêu thích STEM đến ý tưởng dùng AI hỗ trợ người khiếm thính của học sinh TH

Dự án 'Ứng dụng AI xây dựng từ điển ngôn ngữ ký hiệu cho người khiếm thính' của nhóm học sinh tiểu học vừa giành Huy chương Vàng Cuộc thi Công nghệ trẻ Châu Á.

Dùng cảm xúc để khám phá nội tâm

Khi nhận biết được trạng thái cảm xúc của bản thân, bạn mới có thể tìm cách để loại bỏ những xúc cảm đó ra khỏi tâm trí. Phớt lờ những cảm xúc tiêu cực sẽ khiến bạn căng thẳng.

Vì sao 'vác mai đi đào khoai' lại chịu thất bại?

Độc giả Vũ Thành Nam (Nam Định): 'Đã từ lâu tôi thắc mắc về cách hiểu nghĩa đen của câu 'Thấy người ăn khoai cũng vác mai đi đào'. Tra trên mạng thì thấy trang chunom.net có đưa ra cách giải thích (trích dẫn từ Đại từ điển tiếng Việt) như sau: 'Thấy người ăn khoai cũng vác mai đi đào: Bắt chước không phải lối, không đem lại kết quả, ví như người thấy kẻ khác có khoai ăn cũng vác mai đi đào bới, nhưng kết quả chẳng được gì'. Trang này đưa ra ví dụ 'Nhưng họ khác mà tôi khác. Cái nghề văn, kị nhất là cái lối thấy người ăn khoai cũng vác mai đi đào (Nam Cao)'.

Pique trêu chọc Casillas

Pique có dịp châm chọc người đồng đội cũ Iker Casillas khi cựu thủ thành của Real Madrid dính tin đồn có quan hệ tình cảm với diễn viên phim người lớn.

Khi nào gọi là 'Vua', khi nào là 'Hoàng đế': 99% học sinh giỏi Sử cũng không biết điều này

Dù là những từ đồng nghĩa, gần nghĩa đều để chỉ người đứng đầu của 1 nước thế nhưng danh xưng 'Vua' và 'Hoàng đế' lại được dùng khác nhau trong các ngữ cảnh lịch sử.

Nhà bác học duy nhất Việt Nam thông thạo 26 thứ tiếng ở tuổi 25: Được đặt tên cho đường, trường học

Ông được tôn vinh như 1 nhà bác học về ngôn ngữ bậc nhất thời nay, nhiều người phải kinh ngạc khi ông thông thạo 26 thứ tiếng cùng lúc ở tuổi 25.

Vắng chủ nhà gà 'mọc đuôi tôm' hay 'vọc niêu tôm'?

'Chủ vắng nhà gà mọc đuôi tôm' hay 'chủ vắng nhà gà vọc niêu tôm', liệu với vốn kiến thức về thành ngữ, bạn có trả lời đúng câu quen thuộc này không?

Học sinh Trung Quốc giấu điện thoại trong bình nước, sách giả

Những loại thiết bị để giấu smartphone như bình nước, từ điển hay sách vở, gương, được bán công khai cho học sinh Trung Quốc, gây tranh luận trên Internet.

'Dong chơi' hay 'rong chơi', từ nào viết đúng chính tả?

'Dong chơi' hay 'rong chơi', nhiều người băn khoăn khi không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.

Từ điển Huyết học và Truyền máu của bác sĩ Nguyễn Duy Long

Từ điển Huyết học và Truyền máu là một ấn bản của Nhà xuất bản Đà Nẵng vào cuối năm 2024. Sách dày 1.009 trang, khổ A4, bìa cứng với khoảng 12.000 mục từ, kèm phụ lục thuật ngữ huyết học và truyền máu Anh - Việt. Tác giả của cuốn từ điển thuật ngữ huyết học bằng tiếng Việt này là ThS. Bác sĩ Nguyễn Duy Long, hiện làm việc tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ngãi.

'Bánh cuốn' hay 'bánh quấn', từ nào viết đúng chính tả?

'Bánh cuốn' hay 'bánh quấn', nhiều người băn khoăn khi không biết đâu mới thực sự là từ viết đúng chính tả.