Một trong những nguyên nhân kìm hãm sự phát triển của thị trường tín dụng xanh và trái phiếu xanh là khuôn khổ pháp lý chưa hoàn thiện, nhất là còn thiếu các quy định, tiêu chí môi trường, danh mục phân loại xanh ở cấp quốc gia…
Hiện dư nợ tín dụng xanh chỉ đạt 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế trong khi phát hành trái phiếu xanh mới khoảng 1 tỷ USD. Nhiều ý kiến cho rằng việc chậm trễ ban hành danh mục phân loại xanh và bộ tiêu chí đi kèm đang làm đình trệ sự phát triển thị trường tín dụng xanh, trái phiếu xanh ở Việt Nam...
Trong giai đoạn 2017 - 2023, dư nợ tín dụng xanh của ngành ngân hàng có mức tăng trưởng bình quân đạt hơn 22%/năm.
Sáng 3-4, Tạp chí Nhà đầu tư phối hợp với Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức hội thảo 'Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phát triển tín dụng xanh, trái phiếu xanh: Vấn đề cấp bách'.
Tuy rất có tiềm năng, nhưng tín dụng xanh đang tắc vì pháp luật hiện chưa quy định rõ danh mục phân loại xanh cũng như tổ chức nào có chức năng xác nhận đạt tiêu chí 'xanh'.
Chuyên gia cho biết, việc thẩm định dự án xanh tại các NHTM đang theo hướng dẫn của NHNN. Nhưng cũng có thể dẫn đến việc 'vừa đá bóng, vừa thổi còi'.
Tín dụng xanh mới chiếm 4,4% tổng dự nợ nền kinh tế, trong khi trái phiếu xanh chỉ đạt 1,16 tỷ USD trong vòng 5 năm qua - con số nhỏ bé so với nhu cầu vốn khoảng 20 tỷ USD/năm để thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh.
Dù được đánh giá cao về tiềm năng, song thực trạng phát triển thị trường tín dụng xanh, trái phiếu xanh ở Việt Nam đang gặp nhiều trở ngại. Tạo khuôn khổ pháp lý phát triển tín dụng xanh là vấn đề cấp bách, cần sự chung tay phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành và các cơ quan hữu quan.
Chưa có Danh mục phân loại xanh là điểm nghẽn lớn với tín dụng xanh, trái phiếu xanh ở nước ta hiện nay. Bên cạnh đó, tổ chức nào có chức năng xác nhận xanh cũng còn nhiều ý kiến khác nhau.
Tài chính xanh là xu hướng trên toàn thế giới với sự tham gia của các tổ chức tài chính quốc tế, Chính phủ các nước cũng như hệ thống tài chính của từng quốc gia, khu vực. Đây được coi là kênh dẫn vốn quan trọng cho doanh nghiệp hướng tới phát triển bền vững. Tài chính xanh cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Trả lời phỏng vấn Báo Người Lao Động, lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước và chuyên gia đã nêu rõ định hướng, hành động cụ thể nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Doanh nghiệp cần tiếp cận được nguồn tài chính xanh để có thể đầu tư bài bản, đáp ứng những tiêu chuẩn phát triển bền vững của thị trường và tận dụng tốt EVFTA.
Giai đoạn 2017-2022, tín dụng của hệ thống ngân hàng đối với các lĩnh vực xanh có mức tăng trưởng dư nợ bình quân đạt hơn 23%/năm. Tính đến 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt hơn 564 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
Việt Nam cần sớm thống nhất tiêu chuẩn xanh và đưa ra khung phân loại xanh nên chưa cần hoàn chỉnh tất cả các tiêu chí, chỉ tiêu, mà sẽ có sự cập nhật, bổ sung sau. Bởi lẽ, việc chưa có khung tiêu chuẩn chung khiến ngành ngân hàng gặp khó khăn trong việc đẩy mạnh tín dụng xanh.
Để thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, thu hút nguồn vốn quốc tế 'là con đường chắc chắn Việt Nam phải đẩy mạnh hơn nữa', bởi dựa vào nguồn vốn trong nước là không đủ.
Để tín dụng xanh phát triển, các đại biểu tham dự hội thảo 'Dẫn nguồn vốn lớn cho tín dụng xanh' do Báo Đầu tư và Agribank tổ chức vừa qua, khuyến nghị Chính phủ cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về Tài chính Xanh phù hợp với thực tiễn Việt Nam và tương thích với thông lệ, chuẩn mực quốc tế để đảm bảo tính thống nhất và minh bạch…
Cơ hội nhận nguồn tài trợ xanh từ các tổ chức quốc tế với Việt Nam là rất lớn. Tuy nhiên, để tiếp nhận nguồn vốn này, khung pháp lý về tín dụng xanh phải hoàn thiện hơn nữa.
Hiện, hoạt động tín dụng xanh của các ngân hàng mới chỉ tập trung cho vay đối với các doanh nghiệp ngành 'xanh' như năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh, trong khi doanh nghiệp ngành 'nâu' có nhu cầu chuyển đổi sang xanh cũng rất cần vốn tín dụng. Do vậy, cần quan tâm tới cả những doanh nghiệp này, nếu không sẽ khó đạt cam kết phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050.
Với tổng số chưa đầy 600 ngàn tỷ đồng tín dụng xanh được các ngân hàng cung cấp đến nay, có thể thấy nguồn vốn xanh đầy tiềm năng này vẫn chưa hoàn toàn được khơi thông…
Hướng tới nền kinh tế xanh, việc thúc đẩy tín dụng xanh bước đầu đã ghi nhận nhiều thành quả. Song, nhu cầu vốn tín dụng xanh còn lớn, vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế tồn tại cản trở quá trình khơi thông.
Hiện nhiều tổ chức tín dụng vẫn đang loay hoay trong việc cấp vốn tín dụng xanh. Trong đó, việc thiếu các quy chuẩn chung về tiêu chí, danh mục dự án xanh là trở ngại lớn nhất của các đơn vị.
Để Tín dụng Xanh phát triển, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết cần có hướng dẫn về Danh mục Xanh và tiêu chí xác định Dự án Xanh, làm cơ sở cho các tổ chức tín dụng có căn cứ thẩm định.
Cho đến nay, một bộ tiêu chuẩn xanh chung ở cấp quốc gia vẫn đang được bỏ ngỏ. Theo các chuyên gia, đây là một trong những lý do quan trọng khiến dòng vốn khó chảy vào các dự án xanh.
Tính đến 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt hơn 564 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
Với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội phải đi đôi với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, Việt Nam đã tích cực tham gia các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Một trong những khó khăn đối với tín dụng xanh là chưa có quy định chung về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho các ngành/lĩnh vực theo hệ thống phân ngành kinh tế.
Các lĩnh vực ưu tiên của dòng vốn tín dụng xanh trước hết là những ngành kinh tế đóng góp quan trọng vào chiến lược phát triển xanh của Việt Nam, đặc biệt trong việc giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu và cải thiện môi trường. Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành này đều có khả năng sinh lời cao đủ hấp dẫn với các nhà đầu tư và bên cấp tín dụng…
Trong bối cảnh Việt Nam cần lượng vốn lớn đầu tư vào năng lượng tái tạo, chuyển đổi năng lượng, xử lý chất thải… việc tìm các giải pháp mở rộng tín dụng xanh có ý nghĩa quan trọng.
Nhu cầu vốn cho tín dụng xanh rất lớn, nhưng để khơi thông được nguồn vốn này đỏi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của Chính phủ và các tổ chức liên quan.
Tính đến 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt hơn 564 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, đến 30/9, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt hơn 564.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
Là một quốc gia đang phát triển với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng tăng, đồng thời phải đối mặt với những áp lực lớn từ thiên tai, ô nhiễm môi trường (không khí, nguồn nước) và biến đổi khí hậu, Việt Nam cần lượng vốn lớn đầu tư vào các lĩnh vực xanh, như: năng lượng tái tạo, chuyển đổi năng lượng, xử lý chất thải…
Đến 30.9.2023, dư nợ cấp tín dụng xanh đạt hơn 564.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế; tập trung chủ yếu vào ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm gần 45%) và nông nghiệp xanh (hơn 30%).
Sáng 4/12, Báo Đầu tư tổ chức hội thảo 'Dẫn nguồn vốn lớn cho tín dụng dụng xanh'...
Để tín dụng xanh phát triển cần tiếp hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm hướng dẫn về danh mục xanh và tiêu chí xác định dự án phù hợp với phân ngành kinh tế của Việt Nam. Cùng đó là xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ liên quan đến thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…
Đó là giải pháp được nhiều chuyên gia đề xuất nhằm tháo gỡ khó khăn cho các hợp tác xã.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng, để giảm tỷ lệ tín dụng đen thì phải tăng quy mô kênh tín dụng chính thống và một trong những giải pháp là đưa giáo dục tài chính tiêu dùng vào chương trình học tập của học sinh THPT.
Ngành Ngân hàng đang đứng trước cơ hội lớn gia tăng lớp tài sản khi mở rộng tín dụng xanh. Tuy nhiên, hoạt động này hiện vẫn còn hạn chế. Đảm bảo các khung khổ pháp lý cần thiết được coi là yếu tố then chốt để tăng tỷ trọng tín dụng xanh trong hoạt động 'xanh' hóa hệ thống ngân hàng.
Ngày 21/9, Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Cục Kinh tế liên bang Thụy Sĩ (SECO), Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT) tổ chức Tọa đàm 'Xanh hóa ngành ngân hàng'.
Hiện nay các định chế tài chính quốc tế rất quan tâm đến việc rót vốn vào các 'ngân hàng xanh'. Nắm bắt cơ hội này, gần đây các tổ chức tín dụng đã chủ động tiếp cận các nguồn vốn quốc tế cho tín dụng xanh, ban hành các quy định nội bộ về khung tín dụng xanh… để 'hút' nguồn vốn này.
Phó Thống đốc kỳ vọng, các TCTD và chi nhánh ngân hàng nước ngoài hiểu rõ hơn môi trường pháp lý của Việt Nam trong lộ trình tiến tới kinh tế phát thải ròng bằng 0.
Ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho rằng, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu, là mục tiêu mà mọi quốc gia đang hướng tới.
Việt Nam là một trong những quốc gia thu hút nhiều nguồn vốn xanh. Trong giai đoạn 2021-2022, có hơn 7 tỷ USD nguồn vốn nước ngoài đổ vào phần lớn dành cho các dự án xanh nhằm giảm thiểu tác hại đối với môi trường và hạn chế phát thải.
Thị trường carbon được xem là giải pháp và chìa khóa thực hiện mục tiêu Net Zero cho Việt Nam thời gian tới. Thị trường vận hành theo nguyên tắc 'người gây ô nhiễm' phải trả mức phí bù đắp cho lượng phát thải ra môi trường thông qua việc mua bán và trao đổi tín chỉ carbon. Nhà nước thu được ngân sách khi áp dụng thu phí từ hoạt động trao đổi hạn ngạch, tín chỉ carbon hay thuế carbon trong tương lai.
Kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn hoạt động đã khẳng định, để mô hình hợp tác xã hoạt động hiệu quả, nguồn vốn, nhất là vốn tín dụng ngân hàng được xem là nhân tố quan trọng. Vấn đề hiện nay là cần sớm tìm ra các khoảng trống pháp lý để từ đó tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả cung ứng vốn và tiếp cận vốn tín dụng cho các hợp tác xã.