Bộ Y tế đang lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật Dân số (sửa đổi) và đề xuất: Phụ nữ sinh đủ hai con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của Chính phủ. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là đề xuất thiết thực để khuyến khích các cặp vợ chồng sinh con, góp phần thực hiện các mục tiêu về dân số.
Để khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, cần giảm chi phí nuôi dạy trẻ qua các chính sách trợ cấp, miễn học phí, giảm thuế, hỗ trợ nhà ở…
Mức sinh giảm mạnh cộng với tình trạng già hóa dân số nhanh đe dọa nguồn nhân lực, ảnh hưởng phát triển KT-XH và tăng trưởng bền vững của Việt Nam nên cần sớm có những quyết sách khuyến sinh bền vững.
Hơn sáu thập kỷ qua, công tác dân số luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ chiến lược hàng đầu, gắn liền với sự phát triển bền vững của đất nước.
Tỷ lệ kết hôn muộn, sinh con muộn và không muốn sinh con đang gia tăng nhanh ở giới trẻ, nhất là ở khu vực thành thị. Trong khi đó, Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số và tốc độ đang tăng nhanh hơn dự báo.
Dân số được xem là 'mẫu số chung' cho bài toán phát triển kinh tế - xã hội, nhưng trong giai đoạn hiện nay, công tác dân số Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức. Đã đến lúc chính sách dân số không chỉ dừng lại ở mục tiêu kiểm soát dân số như giai đoạn trước, mà phải chuyển mình thành một hệ thống đồng hành với người dân - nhất là các gia đình trẻ.
Sau 50 năm thống nhất đất nước, tỷ lệ dân số Việt Nam tăng cao đã tiến đến thời kỳ dân số già hóa, cần các chính sách dân số linh hoạt để đầu tư duy trì mức sinh thay thế, nâng cao chất lượng dân số.
Trong báo cáo mới đây của Tổng cục Thống kê, hiện nước ta có 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Tới năm 2030, con số này sẽ tăng lên xấp xỉ 18 triệu người, cao hơn dự báo trước đó.
Mới đây, quy định về việc đảng viên sinh con thứ ba trở lên sẽ không còn bị kỷ luật được xem là mở đường cho những thay đổi tích cực trong chính sách dân số.
Mới đây, nhiều cử tri ở một số địa phương kiến nghị Bộ Y tế nghiên cứu quy định số lượng sinh con của mỗi cặp vợ chồng sao cho phù hợp tình hình thực tế, đảm bảo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế, xã hội lâu dài của đất nước.
Bộ Y tế đề xuất mỗi cặp vợ chồng, cá nhân được quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh
Mức sinh trên toàn quốc đang giảm dưới mức sinh thay thế, khi số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm từ 2,11 (năm 2021) xuống 2,01 (năm 2022), 1,96 (năm 2023) và 1,91 (năm 2024) và dự báo sẽ tiếp tục giảm trong những năm tới. Việc giảm xuống dưới mức sinh thay thế (2,1 con) sẽ ảnh hưởng đến quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số. Chính vì vậy các ngành chức năng cần có những giải pháp cụ thể, hợp lý, thực tế để sớm ổn định mức sinh.
Cùng với chủ trương không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên của Bộ Chính trị, Bộ Y tế cũng đang dự thảo Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số theo hướng mỗi cặp vợ chồng, cá nhân quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh.
Mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm dưới mức sinh thay thế, về lâu dài sẽ tác động trực tiếp tới cơ cấu dân số và ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Do đó, theo các chuyên gia, để tăng mức sinh, Việt Nam cần một chiến lược đồng bộ giữa các chính sách về giáo dục, y tế, an sinh xã hội và phát triển kinh tế.
Nhiều chính sách đang được sửa đổi để khuyến khích sinh như: Bộ Chính trị yêu cầu không kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3; miễn giảm học phí.
Trong dự thảo Luật Dân số trình Chính phủ, Bộ Y tế đề xuất cho phép lao động nữ khi sinh con thứ 2 được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng.
Theo các chuyên gia, hành vi sinh sản của người Việt chuyển từ tính bản năng, tự nhiên sang có tính toán, đầu tư về chi phí, lợi ích. Bài toán chi phí đắt nhưng lợi ích giảm dần khiến nhiều người không sinh con hoặc sinh rất ít.
Trong báo cáo mới đây của Tổng cục Thống kê, hiện nước ta có 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Tới năm 2030, con số này sẽ tăng lên xấp xỉ 18 triệu người, cao hơn dự báo trước đó.
Tháng 2/2025, quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh công lập và chủ trương không xử lý kỷ luật trường hợp sinh con thứ 3 trở lên của Bộ Chính trị đã thu hút sự quan tâm đặc biệt với nhiều ý kiến ủng hộ.
Trong bối cảnh tỷ lệ sinh con tại Việt Nam đang có xu hướng giảm mạnh, việc đưa ra chủ trương 'không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên' là một quyết định cấp thiết và phù hợp với thực tế hiện nay.
Trong bối cảnh mức sinh chung trên cả nước đang có xu hướng giảm sâu, đặc biệt ở vùng thành thị, định hướng 'không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên' là chủ trương rất cấp thiết.
Trong bối cảnh mức sinh chung trên cả nước đang có xu hướng giảm sâu, đặc biệt ở vùng thành thị, định hướng 'không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba trở lên' là chủ trương rất cấp thiết.
Bộ Y tế đề xuất bãi bỏ các quy định về xử lý vi phạm chính sách dân số không còn phù hợp, trong đó không kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên
Bên cạnh thay đổi chính sách về dân số, cần có chính sách khuyến sinh thiết thực để bảo đảm mức sinh thay thế
'Định hướng 'không xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên' là chủ trương rất cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh mức sinh Việt Nam đang có xu hướng giảm sâu, nhất là ở vùng thành thị', chuyên gia Nguyễn Đình Cử nói với VietNamNet.
Mức sinh thấp, chênh lệch giới tính, chênh lệch tỷ lệ sinh giữa các vùng miền và già hóa dân số đang nổi lên là những thách thức lớn đối với bức tranh dân số Việt Nam.
Chính sách dân số đã được Đảng và Nhà nước ta chú trọng trong suốt hơn 60 năm qua, cùng với nỗ lực trên toàn cầu, Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trong công tác về dân số. Những thành tựu đạt được của công tác dân số đã góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang phải trải qua giai đoạn biến động nhân khẩu học sâu sắc, tình hình dân số nước ta đã có những thay đổi căn bản. Kỷ niệm 27 năm Ngày Dân số Việt Nam (26/12/1997 – 26/12/2024), cùng điểm lại 10 xu hướng biến đổi của dân số Việt Nam.
Quy mô dân số của Việt Nam đã chính thức vượt mốc 100 triệu người và đang trong giai đoạn cơ cấu dân số vàng. Đây là cơ hội cho đất nước tiếp tục duy trì tăng trưởng và phát triển. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, đòi hỏi cần có những chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bảo đảm vàng về tri thức, vàng về sức khỏe, vàng về kỹ năng, đưa Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.
Chuyên gia cho rằng, cần xem xét, tham khảo kinh nghiệm quốc tế trong việc xây dựng quỹ bảo hiểm chăm sóc sức khỏe dài hạn cho người cao tuổi trong tương lai.
Theo quan điểm của một số chuyên gia, việc duy trì các ngành đào tạo về dân số cần được chú trọng và quan tâm hơn nữa.
Việt Nam đang chứng kiến tốc độ già hóa dân số nhanh chóng. Người cao tuổi ngày càng chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu dân số, đặt ra nhiều thách thức về an sinh xã hội, lao động và chăm sóc y tế.
Mức sinh thấp, chênh lệch giới tính, chênh lệch tỷ lệ sinh giữa các vùng miền và già hóa dân số đang nổi lên là những thách thức lớn nhất đối với sự phát triển bền vững của dân tộc Việt Nam.
Theo GS.TS Nguyễn Đình Cử, việc vẫn xử lý kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 trở lên đã không còn phù hợp với tình hình mức sinh thấp trong nhiều năm qua.
Mức sinh thấp sẽ khiến Việt Nam đối mặt với nhiều hệ lụy do dân số già, thiếu sức lao động. Đáng nói là hiện nay, một số chính sách khống chế mức sinh từ nhiều thập kỷ khác vẫn chưa được sửa đổi.
Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, một nước sẽ bước vào giai đoạn bắt đầu già khi dân số cao tuổi chiếm 10% tổng số dân và giai đoạn già khi người cao tuổi chiếm 20% tổng số dân.
Việc hỗ trợ tiền cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi thể hiện sự quan tâm của địa phương; là bước đệm cho việc xây dựng, phát triển các chính sách liên quan
Trong suốt những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; sự vào cuộc, tích cực tham gia, phối hợp, nỗ lực triển khai công tác dân số của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị, các tầng lớp Nhân dân, các tổ chức quốc tế, công tác dân số nước ta đã đạt được những kết quả quan trọng. Với quy mô dân số đạt hơn 100 triệu người và đang ở thời kỳ dân số vàng, cùng với đó là chất lượng dân số ngày càng nâng cao đã tạo ra những lợi thế to lớn cho quá trình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Song, các vấn đề về dân số, kinh tế và xã hội hiện nay đã có nhiều thay đổi khác biệt, đòi hỏi hệ thống chính sách, pháp luật hoàn thiện hơn để đáp ứng đủ các điều kiện về nguồn lực, đảm bảo thực hiện toàn diện công tác dân số trong tình hình mới.
Hưởng ứng tháng hành động Quốc gia về Dân số năm 2024, ngày 3/12, tại Trung tâm hội nghị thành phố, Ban Chỉ đạo Dân số và Phát triển thành phố Hải Phòng đã tổ chức Hội nghị Phát động Tháng hành động Quốc gia về Dân số và cung cấp thông tin về Dân số và Phát triển.
Có cặp vợ chồng mất 10 năm để quyết định sinh đứa con thứ hai. Ban đầu đắn đo suy nghĩ, sau thấy quyết định này thật phù hợp.
Trong nhịp sống hiện đại, việc chung sống với người cao tuổi (NCT) trong gia đình đôi khi gặp nhiều khó khăn. Sự khác biệt về quan điểm, lối sống, cộng thêm những thay đổi tâm sinh lý của người già là nguyên nhân không nhỏ gây ra mâu thuẫn, xung đột trong các gia đình.
Ngày 26/11, tại thành phố Ninh Bình, Ban Chỉ đạo công tác dân số và phát triển tỉnh đã tổ chức lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho thành viên Ban chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển các huyện, thành phố và 143 xã, phường, thị trấn.
Ở Việt Nam, phụ nữ có hai ngày để được tôn vinh, chưa kể các ngày Lễ Tình yêu, Noel…, tới mức nhiều người có cảm giác xa lạ với định kiến giới. Thế nhưng, bất bình đẳng giới dường như vẫn ẩn sâu trong tiềm thức, văn hóa của người Việt, rằng 'đàn ông nông nổi giếng khơi, đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu'…
Sáng 18/10, Sở Y tế Bắc Giang tổ chức hội nghị thông tin chuyên đề về dân số và phát triển năm 2024 đến thành viên Ban chỉ đạo Công tác dân số tỉnh, các huyện, thị xã, TP.
Ngày nay, nhờ công nghệ, chúng ta biết tới những nhà khoa học, những thầy cô dù lớn tuổi nhưng vẫn miệt mài với hành trình một đời của mình…
Trong bối cảnh dân số già gia tăng, vấn đề chăm sóc sức khỏe người cao tuổi lại cần được quan tâm, để giảm gánh nặng bệnh tật, chăm sóc và tận dụng được sự đóng góp, kinh nghiệm của người cao tuổi.
Các nhà nghiên cứu cho rằng cần đặt con người vào trung tâm của sự phát triển, trong thiết kế các chính sách, cũng như phát huy vai trò của gia đình đối với việc nâng cao chất lượng cuộc sống con người.
GS Nguyễn Đình Cử cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến giới trẻ lười đẻ là vì lợi ích từ việc sinh con ngày càng ít nhưng gánh nặng lại quá nhiều.
Năm 2024, dự báo có 7 tỉnh tỷ lệ tăng dân số ở mức âm gồm Tây Ninh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng và Cà Mau. Trong đó, tỷ lệ tăng dân số ở An Giang là -0,7%, các tỉnh còn lại từ -0,1 đến -0,4%.
Cục Dân số ghi nhận yếu tố dẫn đến thực trạng kết hôn muộn hay sinh muộn, sinh ít, không muốn sinh con ở Việt Nam là do học vấn, điều kiện sống được cải thiện, tâm lý thích thụ hưởng cuộc sống.
Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cử, một cuộc điều tra tiến hành vào năm 2019 tại các tỉnh phía Nam cho thấy 91% người được hỏi đều nhận định chi phí vật chất để nuôi con là 'cao và rất cao'.
Tuổi trung bình kết hôn lần đầu thay đổi theo hướng kết hôn muộn hơn; mức sinh thay thế đang giảm thấp nhất trong lịch sử, càng giàu càng ngại sinh… đang là thách thức lớn đối với công tác dân số ở Việt Nam.
Duy trì mức sinh thay thế là một trong 6 chính sách nổi bật được đề xuất trong xây dựng Luật Dân số.