Buổi gặp mặt là dịp để các thế hệ học sinh miền Nam trên đất Bắc tỉnh Quảng Ngãi gặp gỡ, ôn lại những kỷ niệm; đồng thời kết nối, sẻ chia và tiếp thêm động lực trong công việc và cuộc sống.
Chào mừng Quốc khánh 2-9, tại Hà Nội, Ban liên lạc nữ học sinh miền Nam (HSMN) khối 8 (1960 - 1964) Trường HSMN số 6 Hải Phòng đã ra mắt tập hồi ký mang tựa đề 'Miền ký ức'.
Vụ tai nạn giữa xe đạp điện và xe đầu kéo tại Đắk Lắk khiến bốn cháu nhỏ từ 2 đến 15 tuổi thương vong.
Trong ký ức của các thế hệ học sinh miền Nam (HSMN) tập kết ra Bắc, luôn có hình ảnh hai gương mặt rất đặc biệt, đó là hai chị em người da đen Irene và Monique. Trong suốt những năm tháng học tập, bạn bè chỉ biết họ được Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nuôi dưỡng, còn gốc gác cụ thể thì ít người rõ.
Hơn 70 năm trôi qua, nhưng với những học sinh miền Nam tập kết ra Bắc, ký ức về những năm tháng tập kết, học tập trên đất Bắc vẫn còn nguyên vẹn.
Cà Mau không chỉ là điểm cuối của đất nước, nơi ai cũng mong một lần được ghi dấu bước chân mình tại cột mốc tọa độ, mà còn là vùng đất để lại trong tim nhiều người những tình cảm khó quên.
Chị sếp của tôi nói: 'Học sinh miền Nam trên đất Bắc là cả một vùng trời nhớ thương, tự hào, biết ơn và kỷ niệm ấu thơ của chị. Không phải ai cũng một lần được sống với những tháng năm bi tráng, diễm lệ như vậy. Quên ký ức là quên chính bản thân mình'.
Ở các địa phương miền Tây Nam Bộ, chúng tôi tìm gặp một số cán bộ lão thành, học sinh miền Nam (HSMN) tập kết ra Bắc năm 1954. Trong câu chuyện kể của họ, ngoài ký ức đẹp về tấm lòng Nhân dân miền Bắc dành cho HSMN tham gia học tập, từ nơi ở, chén cơm, manh áo... còn là những mối tình 'cơ duyên trời định'. Người còn sống giờ tuổi đã ngoài 80, nhưng khi nhắc nhớ về kỷ niệm ở miền Bắc, họ lại ngời lên những ký ức năm xưa.
Từ nhiều tháng trước, các cựu học sinh miền Nam (HSMN) ở TP Hồ Chí Minh đã háo hức hẹn nhau cùng về Sông Ðốc - Cà Mau, dự Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc, dù trong số ấy không phải ai cũng ra đi từ bến Sông Ðốc. Về với Sông Ðốc - Cà Mau, về với sự kiện mà 70 năm trước được xem là mốc khởi nguồn của các trường HSMN trên đất Bắc, với các cựu HSMN, thêm một lần nữa được tắm mình trong ký ức buồn vui của quãng đời tuổi thơ vắng mẹ, thiếu cha đầy khắc khoải nhớ thương, nhưng cũng rất đỗi tự hào.
'Ký ức không phai' - Tư liệu lịch sử và câu chuyện của cán bộ, học sinh miền Nam trên đất Bắc - với 58 tác phẩm của 29 tác giả đã ra mắt độc giả TP.HCM. Quyển sách của Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM do nhà báo Nguyễn Thế Thanh làm chủ biên là tập hợp những câu chuyện đã chạm đến trái tim người đọc và làm trào dâng biết bao xúc cảm về những mất mát và bù đắp, những hạnh phúc và khổ đau, những chia ly và đoàn tụ. Và trên hết, thấm đẫm những trang sách là lòng biết ơn đối với những vùng đất và con người đã cưu mang, đùm bọc những đứa trẻ cô đơn, côi cút, lạc loài...
Sau Hiệp định Genève 1954, đất nước tạm thời bị chia 2 miền Nam - Bắc. Với tầm chiến lược, Trung ương Đảng và Bác Hồ đã quyết định đưa hàng vạn cán bộ, bộ đội, học sinh và đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc.
Mấy tháng qua, Ban Liên lạc các trường học sinh miền Nam (HSMN) Vĩnh Phú, 2-6-9 (trường HSMN trên đất Bắc) rốt ráo cùng Nhà Xuất bản Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh hoàn thành các công đoạn để xuất bản quyển sách về đề tài tập kết. Ấn phẩm 'Ký ức không phai' ra đời đúng vào dịp tỉnh Cà Mau tổ chức Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc. Ðây là món quà ý nghĩa mà các thành viên Ban Liên lạc dành tặng Cà Mau.
Không đi tập kết từ bến Sông Đốc, nhưng những học sinh miền Nam (HSMN) ở TP.HCM vẫn hẹn nhau về Sông Đốc - Cà Mau, dự lễ Kỷ niệm 70 sự kiện Tập kết ra Bắc (1954 - 2024). Bởi với các cô chú, đó cũng là dấu mốc khởi đầu hình thành hệ thống trường HSMN trên đất Bắc mà họ chính là những hạt giống được gieo trồng dưới mái trường cách mạng ấy. Về với Cà Mau, về với sự kiện cũng là thêm một lần nữa được soi rọi, được tự hào, được cùng bạn bè tắm mình trong bao cung bậc buồn vui từ miền tuổi thơ xa lắc.
Tháng 9/1954, Tổng Quân ủy ra Chỉ thị số 123/CT-4 về việc đón tiếp cán bộ, đồng bào miền Nam tập kết ra miền Bắc, quân tình nguyện Việt Nam ở Lào về nước. Chỉ thị nêu rõ: 'Việc bộ đội, cán bộ và đồng bào miền Nam ra Bắc cũng nhằm để thi hành đúng hiệp định đình chiến, đồng thời cũng để xây dụng lực lượng vũ trang hùng mạnh, làm hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh chính trị, củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập, dân chủ trong toàn quốc. Vì vậy, việc đón tiếp bộ đội, cán bộ và đồng bào miền Nam ra miền Bắc tập kết có một ý nghĩa chính trị rất lớn'.
Như nhiều học sinh miền Nam (HSMN) xa cha mẹ sống trên đất Bắc trong những năm đất nước còn chiến tranh, chị Lê Xuân Hồng - nguyên Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Mầm non Trung ương tại TP.HCM, con gái đầu lòng của Đại tướng, Chủ tịch Nước Lê Đức Anh cũng từng nhận được những bức thư của cha gửi cho mình.
Từng là học sinh trường cấp 3 Bến Tre (Vĩnh Phúc) nên tôi được quen biết nhiều học sinh miền Nam (HSMN) thế hệ thứ ba (1969 - 1975).
Hàng vạn đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam cùng rất nhiều súng đạn, máy móc khí tài, ô tô... được chuyển ra Bắc trong 9 tháng, bắt đầu từ tháng 9/1954 đến tháng 5/1955. Chưa bao giờ trong lịch sử dân tộc lại có một cuộc chuyển quân vĩ đại và đầy tính chiến lược như vậy.
LTS. Ngày 21.7.1954, Hội nghị Genève về hòa bình ở Đông dương kết thúc với 3 hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam, Lào, Campuchia. Ngoài những điều khoản chung cho 3 nước, với riêng Việt Nam còn có quy định về việc ngừng bắn, tập kết, chuyển quân được hai bên thực hiện trong thời hạn 300 ngày...
Tôi muốn nói đến những cô bé, cậu bé lúc 12, 13 tuổi đi tập kết từ bến sông Ông Ðốc và sau này họ trở về quê hương Cà Mau cống hiến. Họ đã làm đúng nguyện ước của Bác, của Ðảng và Nhân dân là đào tạo lớp trẻ đủ trình độ và khả năng để sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng góp phần xây dựng quê hương. Và họ đã vươn lên khẳng định vị trí mình trên nhiều lĩnh vực. Họ có chung tên gọi là học sinh miền Nam (HSMN).
Hiệp định Giơnevơ được ký kết, Nam Bộ có 3 khu vực được chọn tập kết đưa lực lượng cách mạng miền Nam ra Bắc, đó là: Hàm Tân - Xuyên Mộc, Cao Lãnh - Ðồng Tháp Mười và Cà Mau. Trong đó, Cà Mau có thời gian tập kết dài nhất, với 200 ngày (từ 21/7/1954-10/2/1955) và trung tâm của khu vực tập kết Cà Mau là kênh xáng Chắc Băng. Hướng tới kỷ niệm 70 năm sự kiện tập kết ra Bắc 1954, tìm hiểu, ôn lại một thời kỳ lịch sử in đậm dấu ấn của đất nước cũng là cách tri ân thế hệ đi trước và là nền tảng để hướng đến tương lai.
Sự kiện tập kết ra Bắc cách nay đã 70 năm, những cô bé, cậu bé là học sinh miền Nam (HSMN) ngày nào giờ đã ngoài 'bát thập'. Một lần thăm lại chốn xưa, nơi từng lưu dấu trước khi rời quê hương miền Nam đằng đẵng mấy chục năm trời là ước nguyện bấy lâu và nay đã toại nguyện.
Những năm chống Mỹ cứu nước, Nhân dân miền Bắc đã từng chắt chiu từng hạt muối, hạt gạo..., đóng góp máu xương cùng Nhân dân miền Nam chiến đấu chống đế quốc xâm lược, thống nhất đất nước như thế nào, đó là chuyện to tát tôi không có tham vọng kể tới. Tôi chỉ kể lại những câu chuyện nhỏ trong phạm vi học sinh miền Nam (HSMN) mà lúc ra Bắc, dẫu còn rất nhỏ, chúng tôi đã biết cảm nhận, biết ơn và trân quý suốt cuộc đời mình.
Lẩn thẩn? Nhưng đôi khi trong những thời khắc buồn nản, chống chếnh… tôi thường tìm đến Trung tâm Lưu trữ số III Cục Lưu trữ Quốc gia. Ở đó chưa hẳn có cô cháu Giám đốc Trần Việt Hoa dịu dàng ẩn nhẫn chu đáo như đội ngũ nhân viên của Trung tâm. Tại đây, tôi được hướng dẫn tiếp cận được với những tập Hồ sơ đã được giải mật.
Cùng với việc khẩn trương xây dựng cụm công trình Tượng đài kỷ niệm Chuyến tàu tập kết ra Bắc năm 1954 (tại thị trấn Sông Ðốc, huyện Trần Văn Thời) để kịp hoàn thành trong dịp Kỷ niệm 70 năm Chuyến tàu tập kết ra Bắc năm 1954 (vào tháng 11/2024), thì việc tìm kiếm, sưu tầm tư liệu, hiện vật liên quan sự kiện trên trưng bày ngay dịp lễ kỷ niệm, cũng được tiến hành gấp rút. Và Nhà giáo Ưu tú (NGƯT) Ðàm Thị Ngọc Thơ (nguyên Hiệu trưởng Trường Phổ thông Trung học Hồ Thị Kỷ, thị xã cà Mau) là học sinh miền Nam trong dòng người tập kết tại bến Sông Ðốc ngày ấy, cũng tích cực kết nối, thực hiện công việc hết sức ý nghĩa này.
Tại TPHCM, Ban Liên lạc học sinh miền Nam (HSMN) Trung ương đã có cuộc gặp thân mật với một số cơ quan báo chí để trao đổi về đề án xây dựng Bảo tàng Tập kết tại thành phố Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa).
Đây là thông tin được nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình cho biết trong buổi họp mặt báo chí với Ban Liên lạc Học sinh miền Nam Trung ương vào chiều 12/5/2022 tại Văn phòng Chính phủ ở TP Hồ Chí Minh.
Theo Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, thành công từ mô hình Trường học sinh miền Nam để lại nhiều bài học về sự chăm lo, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục – đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực cho công cuộc công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.
Cụm từ 'Học sinh miền Nam trên đất Bắc' đã ghi dấu ấn đậm nét với nhiều thế hệ trẻ. Thế nhưng, để hiểu về lịch sử 'cuộc dịch chuyển' của học sinh miền Nam, có lẽ không phải ai cũng biết…
Ngày 8-12, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dự lễ kỷ niệm 65 năm Trường học sinh miền Nam (HSMN) trên đất Bắc và 50 năm các thế hệ HSMN thực hiện di chúc của Bác Hồ.
Ngày 8-12, tại Hà Nội, Ban Liên lạc học sinh miền Nam (HSMN) trên đất Bắc và Thành ủy, Hội đồng nhân dân, UBND thành phố Hà Nội đã long trọng tổ chức kỷ niệm 65 năm các trường HSMN trên đất Bắc và 50 năm các thế hệ HSMN thực hiện di chúc của Bác Hồ.
Ngày 8-12, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã tới dự Lễ kỷ niệm 65 năm Trường học sinh miền Nam trên đất Bắc và 50 năm các thế hệ học sinh miền Nam thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Chiều 7-12, tại Hà Nội, Thành ủy, Hội đồng nhân dân, UBND thành phố Hà Nội và Ban Liên lạc học sinh miền Nam (HSMN) đã tổ chức gặp mặt tri ân thầy, cô nhân kỷ niệm 65 năm Trường HSMN trên đất Bắc.
Những học sinh miền Nam trưởng thành trong lực lượng Công an nhờ quan điểm 'trồng người'' của Bác Hồ
Ngay sau khi hiệp định Geneve được ký kết, cùng với việc đưa cán bộ, bộ đội miền Nam tập kết ra Bắc, hơn ba vạn con em của cán bộ, bộ đội, gia đình cơ sở cách mạng miền Nam được Đảng, Chính phủ và Bác Hồ đưa ra miền Bắc XHCN để nuôi dạy.
Đã 65 năm qua nhưng những bài học từ mô hình trường học sinh miền Nam đối với sự nghiệp giáo dục nước nhà vẫn còn nguyên giá trị, và chúng ta cần vận dụng những ưu việt của mô hình này trong đổi mới giáo dục hiện nay, GS.TSKH.NGND Lê Du Phong - Phó Ban Liên lạc HSMN đã nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với PV báo Đại Đoàn Kết.
Sáng 2/12, Ban Liên lạc học sinh miền Nam (HSMN) Trung ương tổ chức họp báo về chương trình kỷ niệm 65 năm các trường HSMN trên đất Bắc.
Giai đoạn từ năm 1954 – 1975 là giai đoạn miền Bắc vô cùng khó khăn, vừa xây dựng và bảo vệ miền Bắc, lại vừa tập trung chi viện tối đa cho chiến trường miền Nam. Mặc dù vậy, Đảng, Chính phủ và Bác Hồ vẫn dành cho học sinh miền Nam những điều kiện tốt nhất về ăn ở, học tập.
Từng sinh sống, học tập trên đất Bắc, gần 1.200 học sinh miền Nam (HSMN) của Quảng Ngãi giờ tóc đã hoa râm, lên chức ông, bà. Thế hệ những 'hạt giống đỏ' ấy đã được đùm bọc, chở che của thầy cô, nhân dân miền Bắc ân tình...Năm 1954, ngay sau khi Hiệp định Genevơ được ký kết, hòa bình được lập lại ở miền Bắc, Bác Hồ và Trung ương Đảng đã chủ trương thành lập một hệ thống trường học sinh miền Nam trên đất Bắc. Đây là những trường dành riêng cho con em cán bộ, bộ đội, gia đình chính sách được các địa phương ở miền Nam chọn gửi ra miền Bắc học tập, chuẩn bị cho sự nghiệp cách mạng miền Nam và xây dựng đất nước sau này.Ân tình đất Bắc...Là một trong những HSMN ra Bắc học tập đợt cuối vào những năm 1972, ông Đinh Văn Quân- Phó Ban liên lạc HSMN Thái Bình tại Quảng Ngãi (Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội tỉnh) chia sẻ: 'Năm 1971, lúc ấy tôi mới 13 tuổi, nhưng vẫn hòa vào những 'đoàn chim non' miền Nam lần lượt rời tổ ấm, vượt dãy Trường Sơn ra miền Bắc học tập. Hàng tháng trời, chúng tôi đối diện với bao hiểm nguy, những đợt sốt rét rừng... Và rồi hơn 3 tháng trời, chúng tôi cũng đến được Trường 4 Thái Bình'.