Stephen Sondheim - người hùng của sân khấu Broadway

Nhà sáng tác nhạc kịch kiêm tác giả ca khúc lỗi lạc được tôn vinh như "Titan" và "Thần tượng của Broadway".

"Nghệ sĩ thần thoại được đông đảo giới chuyên môn thừa nhận là nhà soạn nhạc kiêm tác giả lời ca khúc sáng tạo nhất, có ảnh hưởng lớn nhất và quan trọng nhất lịch sử Broadway hiện đại" - trang internet "Broadway World" nhấn mạnh trong thông báo sự kiện người nổi tiếng giã từ cõi tạm.

Titan của Broadway Stephen Sondheim.

Nhật báo "New York Times" đánh giá, âm nhạc và lời ca khúc của Sondheim đã nâng cao hơn mặt bằng các chuẩn mực nghệ thuật bộ môn nhạc kịch Mỹ.

Stephen Joshua Sondheim, con trai bà Janet và ông Herbert Sondheim xuất thân gia đình theo đạo Do thái chính thống chào đời ngày 22/3/1930 ở New York. Bé Stephen lớn lên ở khu phố Upper West Side, Manhattan, sau đó tại trang trại bang Pensylvania, nơi nhạc sĩ tương lai theo học trường George School ở Newtown.

Năm 1950, 20 tuổi Stephen Sondheim tốt nghiệp Đại học nghệ thuật tự do tư thục Williams College ở Williamstown, Massachusetts.

Đam mê âm nhạc, học nhạc cụ dương cầm, Sondheim mong muốn theo nghề sáng tác ca khúc nhạc kịch, song sau hơn 2 năm cử nhân trẻ vẫn không tìm được công việc ưng ý. Đầu 1953, bước vào tuổi 23 chàng trai thất nghiệp đầu quân chân trợ lý kịch bản phim hài, kênh truyền hình CBS và làm việc ở đây đến hết 1954.

Stephen Sondheim gặp thầy tài

Có chút tiền gom nhặt sau hơn một năm phụ việc tại kênh truyền hình, Sondheim tìm gặp Oscar Hammerstein (sinh năm 1895), nghệ sĩ lớn gốc Do thái Đức, một trong số cha đẻ bộ môn nhạc kịch, tác giả 8 giải Tony, 2 Oscar hạng mục ca khúc nguyên bản xuất sắc nhất, xin làm học trò.

Đồng cảm cùng mang dòng máu Do thái, chỉ trong thời gian ngắn, thầy Hammerstein lỗi lạc đã kịp truyền những bí quyết nghề nghiệp quý giá nhất cho trò Sondheim sáng dạ, thông minh hơn nhiều bạn cùng lứa. Chính nhờ chỉ dẫn tận tình của thầy Hammerstein II, Sondheim đã gặt hái thành công vang dội với phần viết lời cho nhạc kịch West Side Story (1957) và Gypsy (1958).

Năm 1962 Stephen Sondheim bắt đầu sự nghiệp độc lập (tác giả kịch bản, soạn nhạc và viết lời ca khúc) bằng tác phẩm Funny Thig Happened on the Way to the Forum. Tác phẩm tiếp theo Anyone Can Whistle (1964), kết thúc thất bại – chỉ duy trì được 9 buổi diễn.

Huyền thoại nhạc kịch Mỹ bên bạn đời Jeffrey Scott Romley.

Từ nhạc kịch A Little Night Music, Sondheim cộng tác với Harold Prince. Năm 1976 nhạc sĩ kiêm tác giả lời ca khúc Stephen Sondheim đoạt giải Grammy, hạng mục ca khúc của năm với tác phẩm Send in the Clowns do ca sĩ Judy Collins thực hiện.

Nghệ sĩ 6 lần được tôn vinh giải Tony với các vở nhạc kịch: Company (1971), Follies (1972), A Little Night Music (1973), Sweeney Todd (1979), Into the Woods (1988) và Passion (1994). 1991 Stephen Sondheim đăng quang tượng vàng Oscar , hạng mục ca khúc hay nhất Sooner or Later (Madonna thể hiện) trong phim Dick Tracy (1990) và đĩa đơn I’m Breathless.

Đặc biệt, nhạc sĩ Sondheim còn sở hữu giải Văn học danh giá Pulitzer cho kịch bản tác phẩm nhạc kịch Chủ nhật trong Công viên cùng George.

Sống nội tâm, cô đơn cưới "chồng" đồng giới

Thần tượng sân khấu Broadway được giới quan tâm sở tại mô tả là nghệ sĩ sống nội tâm, khép kín và thích cô đơn. Trong bài trả lời phỏng vấn Frank Rich, nhà văn, nhà báo kiêm nhà sản xuất phim tài liệu, kênh truyền hình HBO, Stephen Sondheim bộc bạch: "Tôi luôn có cảm giác, mình là người ngoài cuộc – nhân vật mọi người vừa muốn ôm hôn, vừa muốn bóp cổ- mặc cảm xuất hiện khá sớm trong đời".

Nghệ sĩ năm 2010 được tổng thống Mỹ Barack Obama trao Huân chương Tự do cùng thời gian Nhà hát Henry Miller’s Theatre thuộc hệ thống Broadway đổi tên thành Stepen Sondheim’s Theatre có thiên hướng yêu khác lạ. Người nổi tiếng không tiết lộ, bản thân là gay, cho đến ngày kết thúc tuổi 40.

Liên tục 8 mùa xuân những năm 1990, thần tượng Broadway chung sống cùng nhà viết kịch nổi tiếng Peter Jones.

Đầu 2017, Stephen Sondheim cưới "chồng", diễn viên sân khấu đồng hương tài hoa Jeffrey Scott Romley, trẻ hơn bản thân tròn nửa thế kỷ (sinh 1980). Ngày họ thành hôn, nghe nói, tài sản của "cô dâu" Sondheim ước khoảng 20 triệu USD, "chú rể" – chừng từ 1-5 triệu USD. Cặp đôi sống hạnh phúc tại Manhattan và Roxbury ở Connecticut cho đến giây phút Stephen Sondheim vĩnh viễn đi xa.

Phim tưởng nhớ người nổi tiếng

"Tôi 10 tuổi, khi lần đầu nghe album nhạc kịch "West Side Story". Và đến nay tất cả vẫn găm trong trí nhớ" – Steven Spielberg, đạo diễn Hollywood nổi tiếng nói về bộ phim sẽ ra mắt, dịp chia tay huyền thoại Stephen Sondheim do 20th Century Studio sản xuất.

Tác phẩm mới của chủ sở hữu Oscar dựa trên kịch bản "West Side Story" của Arthur Laurents, lời ca khúc Stephen Sondheim. Đó là chuyện tình bất hạnh Maria, thiếu nữ Portorico nhập cư và chàng trai người Mỹ Tony, những năm 1950. Hai băng nhóm gangster Jetsi và Sharki liên tục giao tranh đẫm máu vì bánh mì và bơ sữa, trong khi cặp tình nhân nhỏ bé thuộc hai phe kình địch.

Trong phiên bản mới "West Side Story" của Steven Spielberg, sao Hollywood Rachel Zegler vào vai Maria, Ansel Elgort-nhập vai Tony.

Ngọc Báu