'Sáng kiến lịch sử' về AI

Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) hôm 26-8 thông qua nghị quyết thành lập 2 cơ chế mới về trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ các quốc gia và vùng lãnh thổ thành viên trong nỗ lực phát triển và quản lý công nghệ mới này, cũng như thúc đẩy hợp tác toàn cầu. Hai cơ chế này là Hội đồng khoa học quốc tế độc lập về AI của LHQ và Đối thoại toàn cầu về quản trị AI.

Diễn biến trên đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm khai thác các lợi ích và xử lý những rủi ro của AI. Theo trang UN News, Tổng Thư ký LHQ António Guterres đã kêu gọi tất cả các bên liên quan ủng hộ "sáng kiến lịch sử" này và chung tay xây dựng một tương lai, trong đó AI phục vụ lợi ích chung của toàn nhân loại.

Hội đồng khoa học quốc tế độc lập về AI của LHQ sẽ đóng vai trò như cầu nối quan trọng giữa các nghiên cứu AI tiên tiến và việc xây dựng chính sách. Bằng cách cung cấp những đánh giá khoa học độc lập và chặt chẽ, hội đồng sẽ giúp cộng đồng quốc tế dự đoán các thách thức mới nổi và đưa ra những quyết định sáng suốt về cách quản trị công nghệ mang tính đột phá này. Hội đồng dự kiến gồm 40 thành viên, đảm nhận nhiệm kỳ 3 năm. Tổng Thư ký LHQ António Guterres sẽ sớm đưa ra lời kêu gọi về việc đề cử thành viên cho hội đồng này.

Toàn cảnh phiên họp toàn thể lần thứ 89 của Đại hội đồng Liên hợp Quốc hôm 26-8 tại TP New York - Mỹ Ảnh: LIÊN HỢP QUỐC

Trong khi đó, Đối thoại toàn cầu về quản trị AI là một diễn đàn toàn cầu, cung cấp một nền tảng toàn diện cho các thành viên LHQ và các bên liên quan để thảo luận về các vấn đề then chốt liên quan đến AI mà nhân loại đang đối mặt. Một cuộc đối thoại toàn cầu giữa các chính phủ và các bên liên quan khác về quản trị AI dự kiến được tổ chức hằng năm. Trong khuôn khổ đối thoại này, các bên sẽ thảo luận về hợp tác quốc tế, chia sẻ các phương pháp tối ưu nhất trong ứng dụng AI, các bài học kinh nghiệm; đồng thời thảo luận về cách quản trị AI nhằm giúp thế giới đạt được các mục tiêu phát triển toàn cầu của LHQ và những mục tiêu khác.

Cuộc đối thoại đầu tiên dự kiến diễn ra tại TP Geneva - Thụy Sĩ vào tháng 7-2026. Sự kiện tiếp theo sẽ được tổ chức tại TP New York - Mỹ vào năm 2027. Ngay tại phiên đầu tiên, Hội đồng khoa học quốc tế độc lập về AI của LHQ sẽ trình bày báo cáo thường niên về công nghệ này.

Tại phiên họp của Đại hội đồng LHQ, đại diện Iraq, thay mặt Nhóm 77 và Trung Quốc, nhận định AI có tiềm năng thay đổi mạnh mẽ các dịch vụ công, giáo dục, y tế và nền kinh tế số nếu được triển khai một cách có trách nhiệm, toàn diện và phục vụ cho các Mục tiêu Phát triển bền vững của LHQ. Tuy nhiên, những lợi ích này phụ thuộc vào một khuôn khổ quản trị quốc tế công bằng và toàn diện, bảo đảm quyền tiếp cận công bằng, tính đến các tác động xã hội, kinh tế, đạo đức, văn hóa và kỹ thuật của AI... Trong khi đó, phát biểu thay mặt Liên minh châu Âu (EU), đại diện Đan Mạch cho rằng các cơ chế mới sẽ góp phần xây dựng năng lực về AI của các thành viên LHQ bằng cách thúc đẩy chia sẻ kiến thức, sự hiểu biết và kinh nghiệm chung, đặc biệt có lợi cho những nước đang phát triển.

ANH THƯ