Phát huy hiệu quả mô hình kinh tế VAC hướng tới đa giá trị xanh, bền vững

Từ thành phố Hà Nội, tỉnh Phú Thọ đến Hải Phòng, Hưng Yên… nhiều nông dân, Hợp tác xã (HTX) đang tái tạo mô hình VAC theo hướng đa giá trị, tuần hoàn và phát thải thấp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu nông nghiệp xanh – nông thôn mới – nông dân thông minh.

Dưới ánh nắng đầu đông, từng hàng bưởi Diễn vàng óng, tỏa hương dịu nhẹ. Trong khu vườn rộng 5 héc-ta ở xã Trần Phú (Hà Nội), ông Lê Hữu Diện – Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp sạch Đức Hậu Lưu Quang – cùng các xã viên đang tất bật kiểm tra cảm biến độ ẩm, chuẩn bị vụ thu hoạch Tết.

Ông Diện chia sẻ: "Ngày xưa tôi làm vườn chỉ dựa vào kinh nghiệm, nay dùng tưới nhỏ giọt, bẫy sinh học, phân vi sinh, mọi khâu đều kiểm soát. Làm hữu cơ, không hóa chất, nên quả vừa sạch vừa giữ được hương vị truyền thống. Trồng bưởi với cây ăn quả thì hiệu quả cao, môi trường trong sạch.. Trước kia tôi chưa có thương hiệu thì chỉ bán loanh quanh Chương Mỹ, bây giờ có thương hiệu rồi thì tôi vươn ra được các tỉnh thành khác…".

Nhờ áp dụng quy trình VietGAP, hữu cơ và được bảo hộ nhãn hiệu “Bưởi Diễn Đức Hậu Lưu Quang”, hợp tác xã của ông Diện đạt hơn 70.000 quả mỗi năm, doanh thu khoảng 1,2 tỷ đồng. Từ mô hình VAC truyền thống, ông Diện và các xã viên đã nâng tầm lên “VAC hiện đại – xanh – bền vững”, khẳng định vai trò của người nông dân trong chuỗi giá trị nông nghiệp sạch, kết nối với thị trường đô thị qua mã QR truy xuất nguồn gốc và thương mại điện tử.

Ảnh minh họa: KT

Không chỉ ở Hà Nội, nhiều địa phương khác cũng đang tái tạo mô hình VAC theo hướng xanh, tuần hoàn. Ông Đặng Ngọc Nga – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Phú Thọ cho biết, tỉnh hiện có hơn 1.200 mô hình VAC hiệu quả, nhiều mô hình đã gắn sản xuất với du lịch sinh thái, tạo giá trị cộng hưởng cho nông thôn mới.

“Ở Thanh Sơn hay Mường Động, các trang trại như Tiến Lèo đã kết hợp VAC với du lịch sinh thái, vừa sản xuất nông nghiệp xanh, vừa tạo trải nghiệm và việc làm cho người dân. Trong 9 tháng của năm 2025, các mô hình VAC chiếm tỷ trọng lớn trong tăng trưởng nông nghiệp toàn tỉnh, nhờ áp dụng công nghệ sinh học, cơ giới hóa và quản lý dịch bệnh chủ động" - ông Nga cho biết.

Theo TS. Đoàn Xuân Cảnh – Phó Viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm, mô hình VAC hiện đại đã trở thành hệ sinh thái sản xuất đa tầng, ứng dụng mạnh mẽ cảm biến, nhà màng, tưới tự động và chế phẩm sinh học. Ứng dụng công nghệ giúp nông nghiệp tiết kiệm nước, giảm phân bón, tăng năng suất và giảm phát thải. Đó chính là hướng đi của nông nghiệp xanh tương lai.

"Chúng ta phải có quy trình kĩ thuật, phải được tập huấn chuyên ngành, con người sản xuất rau hoa công nghệ cao hay bình thường thì phải có tâm huyết, làm nông nghiệp thì phải có tâm…" - TS. Đoàn Xuân Cảnh nhấn mạnh.

Theo Tiến sĩ Phan Huy Thông – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Làm vườn Việt Nam, phát triển mô hình VAC trong giai đoạn mới phải dựa trên ba trụ cột: tri thức – công nghệ – liên kết chuỗi. Khi nông dân được đào tạo, hợp tác xã được hỗ trợ và nhà khoa học đồng hành, VAC sẽ trở thành trụ cột của nền nông nghiệp xanh, đa giá trị và hội nhập.

VAC hôm nay không chỉ là phương thức sản xuất, mà là tư duy phát triển nông nghiệp xanh – kinh tế tuần hoàn – nông thôn mới hiện đại. Khi mô hình này được phát huy đúng hướng, nó sẽ trở thành nền tảng cho nền nông nghiệp Việt Nam bền vững, đa giá trị và hội nhập quốc tế.

Hà Phương/VOV1