Nơi sự sống sinh sôi và cái đẹp luân hồi bất tận

Cánh đồng mùa xuân ẩn chứa nhiều tứ thơ giúp người đọc hình dung về cuộc sống sinh sôi, nảy nở

CÁNH ĐỒNG
Những đóa cúc vừa hái về từ cánh đồng mùa xuân rộng lớn
Tỏa sáng trên chiếc bình gốm sẫm màu
Chạm vào em một chiếc lá già nua, một nụ hoa bé bỏng, một hơi thở run run, một làn sương ẩm ướt
Chạm vào em một lảnh lót trong veo, một vang rền trầm đục, một nức nở âm u, một lặng câm rực rỡ…

Em chạy về với cánh đồng rộng lớn mùa xuân
Chân ngập trong đất mềm tơi xốp
Em gọi tên những loài hoa chưa kịp mọc
Em gọi tên những trái cây chưa kịp ra đời
Những trái cây đang ngủ trong hạt mầm vừa nứt
Đang ngủ trong đóa hoa nấp dưới đất cày

Dưới lớp đất cày có những chiếc bình gốm
Chưa kịp thành hình chờ đợi các loài hoa.

NGÂN HOA

Bài thơ "Cánh đồng" nằm trong chùm thơ của nữ sĩ Ngân Hoa được giải B (không có giải A) trong cuộc thi thơ trên tuần báo Văn nghệ năm 1995. Bài thơ sau đó được in trong tập cùng tên, xuất bản 1996. Thông qua mạch cảm xúc và suy tưởng sống động, sắc nét dưới hình thức thể thơ tự do biến hóa về nhịp điệu, mới mẻ trong thi ảnh, nhà thơ Ngân Hoa đã mang lại cho người đọc một hình dung về cuộc sống sinh sôi, nảy nở và cái đẹp luân hồi bất tận từ hình tượng cánh đồng.

Khổ thơ mở đầu giới thiệu vẻ đẹp của thiên nhiên và những cảm giác tận hưởng của nhân vật trữ tình. Thiên nhiên hiện hình qua những đóa cúc được hái về từ cánh đồng mùa xuân rộng lớn. Cánh đồng, một biểu tượng về sự sinh sôi, nảy nở và ẩn giấu nơi ấy niềm mơ ước vô tận của con người.

Hình tượng chiếc bình gốm sẫm màu cũng là biểu tượng của đất đai vĩnh cửu, nơi người thợ gốm ký thác tình yêu với cái đẹp bằng sự nâng niu, chăm chút của mình. Những đóa hoa cúc xinh đẹp cắm vào chiếc bình gốm càng tôn thêm vẻ rực rỡ, tỏa sáng một vẻ đẹp nên thơ, ấm áp như món quà tạo hóa ban tặng cho con người sau những tháng ngày chắt chiu để cái đẹp được thăng hoa, giao cảm với con người.

Những đóa cúc vừa hái về từ cánh đồng mùa xuân rộng lớn

Tỏa sáng trên chiếc bình gốm sẫm màu.

Từ hình tượng những đóa cúc tỏa sáng trên chiếc bình gốm sẫm màu, nhân vật trữ tình xưng em đã lắng nghe biết bao cảm xúc ngập tràn được thoát thai, lan tỏa từ cái đẹp. Vừa hữu hình vừa vô hình, sự sống cứ ùa vào mênh mang, say đắm, hồn nhiên và cả những trĩu buồn, xa xót.

Vừa chiêm cảm, vừa hàm ơn trước cái đẹp thiên nhiên và cuộc đời, nhân vật trữ tình đã mở hết các giác quan để tận hưởng và suy tưởng. Những câu thơ phóng khoáng về nhịp điệu, trải dài số tiếng trong hình thức thơ tự do đã biểu đạt sâu sắc tư tưởng tác giả muốn gửi gắm. Các từ ngữ miêu tả cảm giác thật tinh tế được nhà thơ liệt kê diễn tả sâu sắc hàm ý biểu đạt: già nua, bé bỏng, run run, ẩm ướt, lảnh lót trong veo, vang rền trầm đục, nức nở âm u, lặng câm rực rỡ. Dường như những sắc thái rung cảm đều được nữ sĩ Ngân Hoa trải lòng đón nhận để thấu cảm trong tâm thức bằng những yêu thương, nâng niu trước vẻ đẹp đến từ cánh đồng:

Chạm vào em một chiếc lá già nua, một nụ hoa bé bỏng, một hơi thở run run, một làn sương ẩm ướt

Chạm vào em một lảnh lót trong veo, một vang rền trầm đục, một nức nở âm u, một lặng câm rực rỡ…

Từ sự sống và cái đẹp trên chiếc bình gốm tỏa sáng, một hành động nhân văn đã thôi thúc, giục giã từ chính nhân vật trữ tình tác giả. Các động từ “chạy”, “gọi” gợi sự vội vàng, khẩn trương, gấp gáp muốn được giãi bày bằng niềm tin yêu và hạnh phúc vô bờ trước sự sống và cái đẹp. Sự sống và cái đẹp đâu chỉ hiện hữu trong hôm nay mà còn đang bắt đầu ở tương lai phía trước.

Những đóa cúc trên chiếc bình gốm xinh đẹp, rỡ ràng hiện tại sẽ tiếp tục hiện diện, luân hồi mai sau nếu chúng ta biết nâng niu, chăm sóc từ trên cánh đồng rộng lớn. Cánh đồng trở thành biểu trưng của bà mẹ tự nhiên thuần hậu, nơi khởi đầu và tiếp nối sự sống, nơi luân hồi bất tận của cái đẹp. Giọng điệu tha thiết kết hợp với phép điệp cấu trúc “Em gọi tên…” đã nhấn mạnh một niềm tin mãnh liệt về sự sống bất tận, về cái đẹp vĩnh hằng:

Em chạy về với cánh đồng rộng lớn mùa xuân

Chân ngập trong đất mềm tơi xốp

Em gọi tên những loài hoa chưa kịp mọc

Em gọi tên những trái cây chưa kịp ra đời

Những trái cây đang ngủ trong hạt mầm vừa nứt

Đang ngủ trong đóa hoa nấp dưới đất cày

Bài thơ khép lại bằng vẻ đẹp giàu chất suy tưởng song hết sức thi vị. Chiếc bình gốm chưa thành hình cũng giống như những đóa hoa nấp dưới đất cày là cái đẹp của sự sống trong hành trình tương lai phía trước. Đi tìm cái đẹp trong suy tưởng tâm hồn, biết đánh thức từ những khát khao vẫy gọi ngay trên cánh đồng bùn đất của quê hương là nét mới mẻ, hiện đại của bài thơ "Cánh đồng".

LÊ THÀNH VĂN