Nhật ký chiến trường tiếp sức hàng trăm học sinh nghèo

Món quà từ quá khứ

Một buổi sáng yên lành cuối tháng 6/2025. Từ sớm, nhiều cán bộ, người dân đã tề tựu tại đền tưởng niệm bờ Bắc sông Thạch Hãn. Hôm ấy, Hội Khuyến học tỉnh Quảng trị (cũ) phối hợp với thân nhân liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh tổ chức lễ trao học bổng cho học sinh nghèo vượt khó. Buổi lễ diễn ra giản dị, ấm cúng nhưng để lại dư âm sâu sắc.

Sinh ra, lớn lên trên đất Thành Cổ, thường xuyên đến đền tưởng niệm bờ Bắc sông Thạch Hãn dâng hương, dâng hoa, tri ân các anh hùng, liệt sĩ nhưng hôm ấy, em Trần Chí Sơn (SN 2007), học sinh Trường THPT thị xã Quảng Trị (nay là Trường THPT Quảng Trị) vẫn mang xúc cảm khó tả. Đây là lần đầu tiên em dự lễ trao học bổng được tổ chức trong không gian rất đặc biệt. Suất học bổng Sơn nhận mang tên một liệt sĩ đã hy sinh trên chính quê hương em. “Khi lắng nghe những câu chuyện, dòng nhật ký của liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh, em thấy cay ở khóe mắt”, Sơn nhớ lại.

Những dòng nhật ký chứa chan khát vọng sống của liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh được trao truyền qua các thế hệ - Ảnh: Q.H

Gia đình Sơn có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Một vụ tai nạn đã cướp mất sức khỏe, sự minh mẫn của ba em. Mẹ Sơn cũng thường xuyên đau ốm, phải uống thuốc đều như cơm bữa. Hằng ngày, Sơn đến trường với những nỗi lo. Vì thế, học bổng Bùi Kim Đỉnh có ý nghĩa lớn đối với Sơn. Em bộc bạch: “Không chỉ giá trị về mặt vật chất, học bổng còn là nguồn động lực đối với em. Em muốn viết tiếp giấc mơ của liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh”.

Giấc mơ mà Sơn nhắc đến là trở thành một nhà giáo, cũng là tâm nguyện thời trai trẻ của liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh. Sinh thời, anh Đỉnh luôn mong muốn được đứng lớp, dạy chữ cho các em thơ. Những ngày xông pha trên chiến trường, anh vẫn ấp ủ dự định sau ngày ra quân sẽ tiếp tục đi học, rồi về quê làm giáo viên. Thế nhưng, tâm nguyện ấy đã vĩnh viễn nằm lại chiến trường.

Viết tiếp ước nguyện dở dang

Tham dự lễ trao học bổng, ông Bùi Hùng Tuấn, em trai liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh trìu mến bắt tay, hỏi han về ước mơ của các em học sinh. Ở cái tuổi đáng được nghỉ ngơi nhưng năm nào, ông Tuấn cũng cùng thân nhân, bạn bè, nhà hảo tâm có 1, 2 chuyến vào Quảng Trị thay người anh trai liệt sĩ trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Hành trình ấy đã kéo dài bền bỉ 12 năm.

Ông Tuấn cho biết, liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh là anh cả trong nhà. Năm 1964, anh khoác lên mình màu xanh áo lính, rời quê hương, gia đình. Sau 8 năm tôi rèn gian khổ trên thao trường từ Phú Thọ, đến Tuyên Quang, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, anh vào Quảng Trị tham gia chiến dịch Đường 9 Nam Lào. Ngày 4/6/1972, anh Đỉnh hy sinh khi mới bước sang tuổi 28. Sau hòa bình, đồng đội đã đưa 14 cuốn nhật ký của anh về cho gia đình. Ông Tuấn kể: “Đọc những dòng anh trai viết, chúng tôi không sao cầm được nước mắt. Ai cũng dấy lên mong muốn chắt lọc những dòng nhật ký, biên tập, phát hành sách để lưu lại cho đời sau. Tâm nguyện đấy được hoàn thành vào cuối năm 2012”.

Liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh- Ảnh: Q.H

Ông Tuấn cho biết thêm, trước khi phát hành cuốn nhật ký, các thành viên trong gia đình đã thống nhất sẽ dùng số tiền bán sách để xây dựng quỹ học bổng Bùi Kim Đỉnh. Vì thế, anh em ông Tuấn đã gõ cửa nhiều nơi, gặp một số cá nhân, tổ chức chia sẻ nguyện vọng ấy. Niềm vui đến khi lãnh đạo ngôi trường liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh từng theo học đã đồng ý thực hiện tâm nguyện của gia đình, chung tay phát hành sách và xây dựng quỹ học bổng Bùi Kim Đỉnh.

Được tiếp thêm động lực, thân nhân liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh lặn lội vào Quảng Trị tìm người đồng hành. Nhờ đó, gia đình đã gặp bà Nguyễn Thị Hồng Vân, bấy giờ là Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh. “Khi biết câu chuyện của anh trai tôi, chị ấy rơi nước mắt và hứa sẽ chung tay cùng gia đình. Lời khấn nguyện của chúng tôi tại phần mộ anh Đỉnh đã sớm trở thành hiện thực”, ông Tuấn chia sẻ.

Những ngọn lửa được thắp lên

Đến nay, cuốn nhật ký “Khát vọng sống và yêu” đã tái bản lần thứ 6, được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam vinh danh là “Tập nhật ký chiến trường của một liệt sĩ hy sinh tại chiến trường Quảng Trị có số trang nhiều nhất”. Hàng nghìn cuốn sách đã đến tay độc giả trên khắp mọi miền Tổ quốc. Đọc tập nhật ký dày 645 trang, mọi người bắt gặp hình ảnh của một chiến sĩ trẻ có tinh thần quật khởi, luôn lạc quan, hướng về tương lai. Cùng với sức lan tỏa của cuốn nhật ký, quỹ học bổng Bùi Kim Đỉnh cũng ngày càng phát triển, tiếp sức cho học sinh nghèo ở nhiều địa phương, đặc biệt là Phú Thọ-mảnh đất liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh sinh ra, lớn lên và Quảng Trị-nơi anh mãi mãi nằm xuống.

12 năm đã trôi qua, thân nhân liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh vẫn nhớ như in lần trao học bổng đầu tiên được tổ chức ngay tại Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Đường 9. Trong lúc buổi lễ diễn ra, mọi người thấy một em nhỏ tần ngần chờ thắp hương cho liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh. Hỏi mới biết, em có hoàn cảnh rất khó khăn. Vào ngày nghỉ, em nhỏ này thường đến nghĩa trang để thắp hương cho các liệt sĩ và hỗ trợ thân nhân của họ mỗi lần đến thăm viếng. Nghe chuyện, phía gia đình và Hội Khuyến học tỉnh rất xúc động, thống nhất trao cho em 1 suất học bổng.

Lãnh đạo Hội Khuyến học tỉnh và thân nhân liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn- Ảnh: Q.H

Những câu chuyện đẹp như thế cứ tiếp tục được nối dài, ngày một nhiều thêm theo mỗi chuyến tới Quảng Trị trao học bổng của gia đình liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh. Đến nay, quỹ học bổng Bùi Kim Đỉnh đã tiếp sức cho hơn 700 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trong đó có 279 em ở Quảng Trị. Từ suất học bổng, nhiều học sinh đã được tiếp thêm động lực vươn lên, có kết quả học tập, rèn luyện tốt. Bà Dương Thị Hải Yến, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh cho biết: “Học bổng Bùi Kim Đỉnh có thể ví là một món quà từ quá khứ gửi đến hiện tại và tương lai. Suất học bổng này không chỉ giá trị về mặt vật chất mà còn là một lời nhắc nhớ cho các em học sinh không ngừng vươn lên, thay những người đã khuất chung tay xây quê hương, đất nước. Chúng tôi sẽ nỗ lực phối hợp với gia đình liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh đưa những suất học bổng ý nghĩa đến đúng người”.

Từ lâu, cuốn nhật ký “Khát vọng sống và yêu” đã trở thành sách gối đầu giường của nhiều người. Đọc nhật ký, hầu như ai cũng cảm nhận được sự đồng vọng, muốn chung tay viết tiếp những trang sách đầy tình yêu, khát vọng của liệt sĩ. Từ đây, nhiều nhà hảo tâm đã liên lạc với thân nhân liệt sĩ Bùi Kim Đỉnh và Hội Khuyến học tỉnh Quảng Trị để cùng nâng bước học sinh nghèo.

Cứ thế, những ngọn lửa khát vọng tiếp tục được thắp lên...

Quang Hiệp