Người giữ lửa văn hóa Thái giữa cao nguyên

Bà Quang Thị Phương Lan (ngoài cùng bên trái) tự hào về truyền thống của dân tộc Thái vẫn được gìn giữ

Người uy tín của cộng đồng

Ở tuổi gần 60, bà Quang Thị Phương Lan - Trưởng Ban Công tác Mặt trận thôn, người uy tín của cộng đồng Thái ở Tân Hưng vẫn giữ tinh thần lạc quan, trẻ trung và say mê khi nói về công việc cùng văn hóa của dân tộc mình. Bà Lan cho biết, người Thái ở xã Tân Hội chủ yếu đến từ Điện Biên, Lai Châu. Sau ngày đất nước thống nhất, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhiều hộ dân đi kinh tế mới và lập nghiệp tại Tân Hội, tập trung đông ở các thôn Tân Hưng, Tân Liên, Tân Nghĩa với tỷ lệ người Thái chiếm 50 - 80%. Nhờ bản tính cần cù, siêng năng, họ dần có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Khi kinh tế ổn định, bà con càng chú trọng đời sống tinh thần, gìn giữ nguyên vẹn món ăn, trang phục, tiếng nói và những giá trị truyền thống trong từng nếp nhà.

Từ những năm 2000, bà Lan tham gia công tác phụ nữ, nông dân ở thôn, rồi được cử đi học các lớp y tế thôn bản và cộng tác viên dân số. Công việc của bà khi đó là tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, tiêm chủng và y tế dự phòng. Bà luôn đi đầu trong vận động bà con thực hiện chủ trương mỗi gia đình chỉ sinh 1 - 2 con. Với sự tận tâm, bà dần nhận được sự tin tưởng của cộng đồng và sự tín nhiệm của chính quyền địa phương.

Cũng từ đó, bà trở thành người uy tín của cộng đồng. Từ việc làm tròn trách nhiệm của một người vợ, người mẹ trong gia đình, bà cũng luôn hoàn thành trách nhiệm trở thành cầu nối để những chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được triển khai đến toàn thể Nhân dân. Ông Lê Xuân Thành - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Tân Hội cho biết, nhờ uy tín của bà Phương Lan, các hoạt động và phong trào ở những thôn có đông người Thái luôn được triển khai thuận lợi. Bà cũng là người tâm huyết với văn hóa truyền thống, đại diện cộng đồng tham gia nhiều hoạt động nhằm lan tỏa văn hóa, văn nghệ Thái đến với mọi người.

Gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống

Bà Lan nói mình chỉ là một người phụ nữ Thái bình thường, nhưng trong sâu thẳm luôn mong muốn gìn giữ và giới thiệu hình ảnh đẹp nhất của dân tộc mình. Vì vậy, khi thấy văn hóa truyền thống có nguy cơ mai một, bà trở thành hạt nhân tích cực trong cộng đồng, góp phần khôi phục và lan tỏa những giá trị tốt đẹp ấy tại địa phương.

Hiện nay, dù không thể giữ trọn tất cả các lễ, tết truyền thống như xưa, người Thái vẫn duy trì nhiều nét đẹp văn hóa. Đặc biệt vào Tết Thái - rằm tháng giêng âm lịch, dưới chân thác Pongour, trai gái Thái ở mọi lứa tuổi cùng diện trang phục truyền thống: áo cóm trắng cài hàng cúc bạc, váy đen, thắt lưng xanh, khăn piêu duyên dáng. Họ hòa mình vào không gian đất trời, hát những bài dân ca Thái, múa xòe, nhảy sạp và tham gia trò chơi dân gian, tạo nên sự gắn kết cộng đồng.

Bà Lan thường xuyên phối hợp với ông Lý Chánh Thành - một biên đạo múa có đam mê với dân ca và các bài múa của các dân tộc miền núi phía Bắc để dựng lại các bài hát, múa truyền thống. “Chúng tôi cố gắng giữ gìn để văn hóa truyền thống không phai nhạt, đồng thời làm mới, loại bỏ những gì không còn phù hợp. Mong rằng có thể góp sức lưu giữ và truyền lại cho thế hệ trẻ, để các em thêm hiểu và yêu văn hóa dân tộc mình”, bà Phương Lan chia sẻ.

Mỗi dịp địa phương có các sự kiện quan trọng, bà cũng đi đến từng gia đình để sưu tầm, trưng bày các vật dụng, trang phục truyền thống. Bà cũng luôn ấp ủ làm một không gian văn hóa ngay tại hội trường thôn để giới thiệu những gì đặc sắc, tinh tế nhất của văn hóa dân tộc Thái đến với cộng đồng.

Hồng Thắm .