Nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định về lệ phí, chi phí phục hồi, phá sản

Bổ sung đánh giá tác động của việc dùng ngân sách nhà nước để chi trả

Điều 20 dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) quy định, chi phí phục hồi, phá sản được thanh toán từ giá trị tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. Trường hợp người nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phục hồi, phá sản không trung thực hoặc lợi dụng thủ tục phục hồi, phá sản để xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân thì phải chịu chi phí phục hồi, phá sản. Người nộp đơn yêu cầu áp dụng thủ tục phục hồi, phá sản phải nộp tạm ứng chi phí phục hồi, phá sản, trừ trường hợp người nộp đơn quy định tại điểm b khoản 1 Điều 38 và điểm b khoản 2 Điều 70 của Luật. Trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều 38 và điểm b, điểm c khoản 2 Điều 70 của Luật thì tạm ứng chi phí phá sản do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất quy định tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản do ngân sách nhà nước bảo đảm trong trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, tài sản để nộp hoặc còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản. Song, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cũng nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cần phải đánh giá tác động của việc dùng ngân sách nhà nước để chi trả chi phí phá sản nhằm bảo đảm tính khả thi, tránh lạm dụng chính sách gây thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước; đồng thời, cần phải xác định cụ thể nguồn kinh phí và trình tự, thủ tục phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Cho ý kiến về dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần đánh giá tác động kỹ lưỡng việc dùng ngân sách nhà nước để bảo đảm chi phí phá sản trong trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền tài chính để nộp hoặc còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản; bảo đảm đồng bộ với quy định của Luật Ngân sách nhà nước mới sửa đổi. Cùng với đó, làm rõ các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã có thể hoạt động phục hồi; rà soát, rút ngắn thời gian tiến hành các thủ tục giải quyết phá sản; tăng cường sự phối hợp giữa tòa án với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong giải quyết vụ việc phục hồi phá sản.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Tán thành với quan điểm của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cũng nhất trí với đề nghị Tòa án nhân dân tối cao bổ sung đánh giá tác động của việc dùng ngân sách nhà nước để chi trả trong những trường hợp này và lấy ý kiến của Chính phủ để bảo đảm tính khả thi trong thực tiễn.

Bên cạnh đó, đề nghị Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định về lệ phí phục hồi, chi phí phục hồi phá sản và tạm ứng chi phí phục hồi phá sản tại dự thảo Luật với các quy định tương ứng có liên quan để đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung phù hợp, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Xác định rõ một số nhóm chính sách mang tính chất khung

Cũng quan tâm đến quy định về tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh lưu ý, cần cân nhắc việc quy định sử dụng trực tiếp ngân sách nhà nước để tạm ứng chi phí phá sản vì điều này không phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước và sẽ tạo ra áp lực lớn cho cân đối ngân sách.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, thay vào đó nên nghiên cứu có cơ chế thành lập quỹ hỗ trợ phục hồi phá sản, một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách. Nguồn hình thành quỹ từ vốn điều lệ ban đầu do ngân sách cấp một phần từ phí phá sản, một phần từ tài sản thu hồi và huy động từ tổ chức, cá nhân. “Cách làm này vừa giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời bảo đảm có nguồn để xử lý những vụ việc thật sự cần thiết”.

Nhấn mạnh như vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát kỹ lưỡng các quy định về lệ phí phục hồi, phá sản, chi phí quản tài viên, thanh lý tài sản, chi phí kiểm toán và các chi phí cần thiết khác để bảo đảm tính khả thi và giúp doanh nghiệp phục hồi.

Về chính sách của Nhà nước đối với phục hồi và phá sản, tại Điều 4 dự thảo Luật đang quy định Nhà nước có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, hợp tác xã trong quá trình phục hồi phá sản. Khẳng định điều này là cần thiết, song, để bảo đảm tính khả thi, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, dự thảo Luật không nên chỉ dừng ở nguyên tắc chung chung mà cũng cần xác định rõ một số nhóm chính sách mang tính chất khung. Chẳng hạn, bổ sung chính sách về thuế, phí như giãn, hoãn giảm thuế trong thời gian phục hồi; chính sách về tín dụng; chính sách tư vấn pháp lý, kế toán, quản trị doanh nghiệp... và giao Chính phủ quy định chi tiết. Như vậy, sẽ giúp chính sách đi vào cuộc sống và hỗ trợ đúng đối tượng, bảo đảm phù hợp với khả năng ngân sách của từng thời kỳ.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng, thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh là một giai đoạn nằm trong thủ tục phá sản. Thực tiễn cho thấy, việc áp dụng thủ tục này trong thời gian qua chưa hiệu quả, chưa được áp dụng nhiều lần do chưa có những chính sách phù hợp khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã chủ động đề nghị thực hiện thủ tục này từ khi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chưa lâm vào tình trạng trầm trọng. Do đó, dự thảo Luật bổ sung quy định nhà nước có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã gặp khó khăn trong kinh doanh, thực hiện thủ tục phục hồi là cần thiết.

Tuy nhiên, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu quy định rõ Nhà nước có chính sách hỗ trợ về nội dung cụ thể nào, ví dụ như về thuế, đất đai, lãi suất...

Trong phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục rà soát các quy định của Luật Phá sản hiện hành đã được bổ sung mới hoặc bãi bỏ tại dự thảo Luật để đề xuất nội dung cần quy định chuyển tiếp bảo đảm đầy đủ, tránh bỏ sót, tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong triển khai thực hiện. Đồng thời, rà soát, bổ sung để bảo đảm các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành được ban hành đầy đủ và có hiệu lực cùng thời điểm với hiệu lực của luật.

Minh Trang