Nghị quyết 68 và sứ mệnh xây dựng bản sắc văn hóa doanh nghiệp Việt
Khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW, lần đầu tiên đạo đức và văn hóa kinh doanh được đặt ngang hàng với năng lực, trí tuệ và khát vọng của đội ngũ doanh nhân Việt Nam.
Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố sáng 6/10, số lượng đăng ký doanh nghiệp trong 9 tháng tăng cao nhờ động lực của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Tính chung cả 9 tháng, cả nước có 145.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 1,4 triệu tỉ đồng và 874.000 lao động.
Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại tháng 9/2025, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân yêu cầu triển khai hiệu quả Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, coi đây là động lực chiến lược để đưa hàng hóa Việt Nam vươn xa.
Kinh tế tư nhân phải thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Xúc tiến thương mại không chỉ dừng ở mở rộng thị trường, mà còn phải đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân trên hành trình Go Global.
Và cũng để hỗ trợ các doanh nghiệp, hơn 230.000 khách hàng đang sử dụng và ký mới phần mềm quản lý bán hàng Sapo sẽ được sử dụng miễn phí phần mềm kế toán Sapo Accounting. Sapo Accounting ra mắt trong bối cảnh các chính sách kinh tế quan trọng đang tác động mạnh đến hộ kinh doanh và doanh nghiệp, trong đó có Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198/2025/QH15.
Chính phủ cũng chủ trương xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh, đồng thời khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp bằng việc đơn giản hóa thủ tục và miễn một số loại thuế phí trong những năm đầu hoạt động.
Tính chung cả 9 tháng của năm 2025, cả nước có 145.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 1,4 triệu tỉ đồng và 874.000 lao động.
Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, với nhiều cơ hội cũng như thách thức, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã khẳng định: “Phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam lớn mạnh, có khát vọng, năng lực, đạo đức và văn hóa kinh doanh, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững đất nước”. Từ đây, đạo đức và văn hóa kinh doanh không còn là khái niệm mang tính khẩu hiệu. Nó trở thành chìa khóa sống còn, là "hệ điều hành" nội tại giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, nhân văn và có trách nhiệm.
Mời quý vị cùng đón đọc những chia sẻ từ các doanh nhân, chuyên gia và người lao động để hiểu rõ hơn về vai trò thiết yếu của đạo đức và văn hóa trong môi trường doanh nghiệp hiện đại.
Khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW, lần đầu tiên đạo đức và văn hóa kinh doanh được đặt ngang hàng với năng lực, trí tuệ và khát vọng của đội ngũ doanh nhân Việt Nam. Điều đó cho thấy: Xây dựng đội ngũ doanh nhân không chỉ là tạo ra những người làm giàu, mà là định hình những công dân tiêu biểu, có trách nhiệm với đất nước, với xã hội và với chính người lao động.
Nhưng, đạo đức và văn hóa kinh doanh là gì? Làm thế nào để gieo trồng và nuôi dưỡng những giá trị ấy giữa môi trường cạnh tranh khốc liệt và biến động như hiện nay?
Ông Nguyễn Quang Đông, CEO LeadsGen Group chia sẻ: "Có một lần, sản phẩm của chúng tôi gặp lỗi kỹ thuật nhỏ sau khi đã bán ra thị trường. Dù lỗi không nghiêm trọng và chi phí khắc phục khá lớn, nhưng chúng tôi quyết định chủ động thu hồi lô hàng, xin lỗi khách hàng và hỗ trợ đổi trả miễn phí. Hành động đó khiến công ty thiệt hại tài chính trong ngắn hạn, nhưng đổi lại, chúng tôi nhận được sự tôn trọng và tin tưởng từ khách hàng".
Với ông Nguyễn Quang Đông, một doanh nhân thế hệ mới, đạo đức và văn hóa kinh doanh không đến từ những khẩu hiệu gắn trên tường – mà từ cách mà doanh nghiệp lựa chọn hành xử trong những tình huống khó khăn.
Theo ông Nguyễn Quang Đông, trong bất kỳ lĩnh vực nào, nhất là khi cạnh tranh ngày càng gay gắt như hiện nay, đạo đức và văn hóa doanh nghiệp không chỉ là nền tảng, mà còn là lợi thế cạnh tranh. Đối với doanh nghiệp chúng tôi, chữ ‘Tín’ là giá trị cốt lõi. Một doanh nghiệp có thể tăng trưởng nhanh bằng vốn hoặc công nghệ, nhưng muốn phát triển bền vững thì phải có đạo đức làm nền. Tôi tin rằng, khi doanh nghiệp sống tử tế, người lao động cũng sẽ đồng hành bằng sự tận tâm".
Câu chuyện ấy không phải là ngoại lệ, mà đang dần trở thành một xu thế phát triển tất yếu, nhất là với lực lượng lao động trẻ – những người không chỉ làm việc vì tiền lương, mà còn vì một môi trường có giá trị.
Nghị quyết 68-NQ/TW đã đặt ra một tầm nhìn chiến lược: xây dựng đội ngũ doanh nhân Việt Nam có tâm, có tầm, có bản sắc văn hóa dân tộc, có khát vọng vươn lên mạnh mẽ và đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước.
Chị Đỗ Hà Phương – nhân viên của một doanh nghiệp SME chia sẻ: "Tôi đã làm ở đây hơn 8 năm. Có nhiều lúc công ty khó khăn, có dự án thất bại, nhưng sếp không quy trách nhiệm mà ngồi lại cùng cả nhóm để tìm cách khắc phục. Tôi cảm thấy mình được tin tưởng, chứ không chỉ là người làm thuê. Công ty cũng thường xuyên tổ chức chia sẻ về đạo đức nghề nghiệp, ứng xử với khách hàng và cả trách nhiệm xã hội. Những điều đó làm tôi thấy tự hào và muốn gắn bó. Tôi nghĩ, khi lãnh đạo có văn hóa, nhân viên cũng tự nhiên hành xử có đạo đức".
Không ít người nghĩ rằng, chỉ doanh nghiệp lớn mới cần văn hóa bài bản. Nhưng thực tế, chính những doanh nghiệp nhỏ – nơi mỗi quyết định mang tính sống còn – lại cần một nền tảng văn hóa vững chắc hơn cả.
Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang xây dựng những chương trình bồi dưỡng và truyền thông văn hóa doanh nghiệp, đưa đạo đức và văn hóa trở thành tiêu chí quan trọng trong các chương trình hỗ trợ, đánh giá doanh nghiệp.
Ông Tô Hoài Nam, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam phân tích một cách rõ ràng: "Doanh nghiệp nhỏ và vừa không thể cạnh tranh bằng vốn hay công nghệ, nhưng có thể tạo ra sự khác biệt bằng văn hóa kinh doanh. Một doanh nghiệp dù nhỏ, nếu tôn trọng khách hàng, giữ đúng cam kết, tử tế với người lao động thì chính điều đó tạo ra uy tín – điều mà không có quảng cáo nào mua được. Văn hóa là cái giúp doanh nghiệp nhỏ đi đường dài. Nó là thứ duy trì nội lực trong lúc khủng hoảng, là hệ điều hành nội bộ, và là yếu tố sống còn trong kỷ nguyên số – nơi mọi thứ thay đổi rất nhanh".
Một doanh nghiệp không chỉ được đo bằng quy mô hay doanh thu, mà còn bằng cách mà họ đối xử với con người – cả bên trong và bên ngoài tổ chức.
Một doanh nhân không chỉ là người chèo lái lợi nhuận, mà còn là người gìn giữ đạo đức, lan tỏa giá trị và nuôi dưỡng lòng tin trong xã hội.
Nghị quyết 68-NQ/TW đã đặt ra một tầm nhìn chiến lược: xây dựng đội ngũ doanh nhân Việt Nam có tâm, có tầm, có bản sắc văn hóa dân tộc, có khát vọng vươn lên mạnh mẽ và đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước.
Muốn như vậy, văn hóa và đạo đức kinh doanh không thể là điều phụ trợ, mà phải trở thành trụ cột xuyên suốt trong tư duy chiến lược và hành động hàng ngày của mỗi doanh nghiệp.
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều kỳ vọng và thách thức, vai trò của khu vực kinh tế tư nhân ngày càng được khẳng định như một động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, đi cùng với sự lớn mạnh về quy mô và lợi nhuận, việc xây dựng và lan tỏa đạo đức, văn hóa kinh doanh lành mạnh trong cộng đồng doanh nghiệp là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo sự phát triển lâu dài và có trách nhiệm với xã hội.
Trong cuộc trao đổi dưới đây, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia kinh tế đến từ Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội, sẽ phân tích sâu về những yêu cầu đặt ra trong việc nâng cao đạo đức và văn hóa kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Từ góc nhìn thể chế và chính sách công, ông cũng đưa ra những đề xuất nhằm thúc đẩy môi trường kinh doanh minh bạch, cạnh tranh công bằng, đồng thời phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ doanh nhân trong công cuộc phát triển đất nước.
Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia kinh tế đến từ Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội
PV: Thưa ông, Nghị quyết 68-NQ/TW khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, trong quá trình này, việc xây dựng đạo đức và văn hóa kinh doanh cần được nhìn nhận như thế nào để đảm bảo sự phát triển bền vững?
TS Nguyễn Quốc Việt: Để thúc đẩy văn hóa và đạo đức kinh doanh lành mạnh, với các chuẩn mực mà một doanh nghiệp hay doanh nhân cần phải hướng tới bên cạnh việc phấn đấu tăng trưởng cả về quy mô lẫn lợi nhuận của doanh nghiệp, những yếu tố rất quan trọng được công nhận trên toàn cầu là doanh nghiệp hay doanh nhân cần nâng cao mức độ tuân thủ pháp luật. Thậm chí trong bối cảnh mới, cần đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật. Đây là một trong những trách nhiệm không những của doanh nhân mà còn là trách nhiệm trước sự phát triển kinh tế và sự thịnh vượng của xã hội Việt Nam chúng ta trong kỷ nguyên mới.
Điểm thứ hai, bên cạnh việc các doanh nhân và doanh nghiệp tham gia tích cực vào việc giải quyết công ăn việc làm và tạo nguồn lực đóng góp vào ngân sách quốc gia thông qua đóng góp trực tiếp và gián tiếp từ thuế, từ các khoản phí lệ phí, cũng như đóng góp tham gia vào các hoạt động an sinh xã hội hay thực hiện tích cực trách nhiệm xã hội. Đây cũng được coi là một trong những nét mới, nét đẹp trong đạo đức và văn hóa kinh doanh của doanh nhân Việt Nam trong thời đại mới.
Để xây dựng một cốt cách đạo đức cũng như một nền tảng văn hóa kinh doanh mới, những yếu tố để một doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nhân Việt Nam, phát triển mạnh về quy mô, về lợi nhuận, cũng cần phải hướng tới những hoạt động tăng cường trách nhiệm đóng góp xã hội và cả tinh thần trách nhiệm quốc gia. Bởi vì Nghị quyết 68 đã xác định doanh nhân là chiến sĩ trên mặt trận kinh tế và gánh vác những sứ mệnh hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển quốc gia của Việt Nam chúng ta trong thời kỳ mới. Để phát huy được đạo đức và văn hóa kinh doanh đó, tinh thần yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc và tinh thần khát vọng cống hiến trong đội ngũ doanh nhân chúng ta cần được nâng cao hơn nữa.
PV: Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, không ít doanh nghiệp có xu hướng đánh đổi đạo đức để tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn. Theo ông, cần có chính sách hoặc biện pháp gì để khuyến khích doanh nghiệp giữ vững văn hóa kinh doanh lành mạnh?
TS Nguyễn Quốc Việt: Với tư cách là một người nghiên cứu về thể chế và chính sách công, tôi cho rằng để tạo lập những người doanh nhân và những doanh nghiệp làm ăn đàng hoàng và tử tế, cạnh tranh một cách bình đẳng trên thương trường (coi thương trường là chiến trường nhưng không dùng thủ đoạn, không dùng những biện pháp sân sau, lợi ích nhóm, trục lợi hoặc thân hữu với cơ quan công quyền), các giải pháp xây dựng vẫn là biện pháp chính. Trong xây dựng, việc xây dựng thể chế, chính sách để như tôi nhấn mạnh là đề cao văn hóa và đạo đức kinh doanh, đề cao thượng tôn pháp luật, là điều quan trọng.
Muốn như vậy, bên cạnh Nghị quyết 68, chúng ta còn có Nghị quyết 66 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, và việc hoàn thiện thể chế chính sách nhằm đảm bảo hay bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và doanh nhân cần phải được củng cố hơn nữa. Việc chúng ta đề cao và xây dựng được một nền tảng môi trường kinh doanh tốt, thuận lợi cho việc cạnh tranh lành mạnh nó sẽ giúp hạn chế rất nhiều tư tưởng hay những ý định vi phạm đạo đức kinh doanh và cách thức tìm kiếm lợi nhuận trong ngắn hạn bằng cách đánh đổi các giá trị văn hóa và đạo đức lành mạnh của doanh nghiệp hoặc doanh nhân. Đây là điều thứ nhất mà tôi cho rằng rất quan trọng.
Điều quan trọng thứ hai vẫn là xây, nhưng là xây để nâng cao, bồi dưỡng cốt cách, văn hóa và bản lĩnh trí tuệ của doanh nhân. Chúng ta thấy rằng trong nội dung Nghị quyết 68 có những chương trình đào tạo, bồi dưỡng, trong đó có những bài đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng như giám đốc điều hành. Tôi cho rằng đây cũng là một trong những giải pháp rất quan trọng để thúc đẩy đạo đức và văn hóa kinh doanh lành mạnh, và qua đó làm suy giảm những tư tưởng hoặc xu hướng đánh đổi đạo đức kinh doanh để lấy lợi nhuận trong ngắn hạn.
Ngoài ra, tôi cho rằng những hoạt động bên cạnh việc tôn vinh, khen thưởng, biểu dương như chúng ta đã làm trong thời gian vừa qua, chúng ta có thể huy động sự nhiệt tình, sự tâm huyết của đội ngũ doanh nhân có tâm, có tầm tham gia vào quá trình quản trị đất nước, tham gia phản biện, đóng góp cho các chính sách, cho việc cải cách thể chế, thủ tục hành chính, cải cách cách thức làm việc của các cơ quan quản lý nhà nước.
Qua đó, chúng ta cũng sẽ cổ vũ và lan tỏa được tinh thần doanh nhân, cốt cách và những người tử tế trong đội ngũ doanh nhân Việt Nam chúng ta. Qua đó cũng là một cách thức để gắn kết chặt chẽ giữa đạo đức và văn hóa kinh doanh với đạo đức và trách nhiệm công vụ của các cơ quan quản lý nhà nước.
Tất cả những biện pháp như vậy theo tôi sẽ giúp hình thành một đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp có tâm, có tầm tham gia đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà khu vực kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế quốc gia.
PV: Xin cảm ơn ông.
