Ngày 20/11 - tri ân thầy cô và giữ gìn, phát huy truyền thống 'Tôn sự trọng đạo'

Lịch sử Ngày Hiến chương các Nhà giáo 20/11

Tháng 7/1946 tại Paris, một tổ chức quốc tế của các nhà giáo tiến bộ được thành lập mang tên Liên hiệp Quốc tế các Công đoàn Giáo dục (tiếng Pháp: Fédération Internationale Syndicale des Enseignants - viết tắt là FISE).

Đến năm 1949, tại hội nghị ở Warszawa (Ba Lan), FISE đã thông qua “Hiến chương các Nhà giáo” gồm 15 chương. Nội dung chính của bản Hiến chương là: Đấu tranh chống lại mọi quan điểm, phương pháp giáo dục lạc hậu, phản động, phản khoa học; Xây dựng một nền giáo dục tiến bộ, dân chủ và khoa học; Bảo vệ quyền lợi chính đáng về vật chất, tinh thần của các nhà giáo; Đề cao vị trí và vai trò của nghề dạy học trong xã hội.

Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành Quyết định số 167/HĐBT, quyết định lấy ngày 20/11 hằng năm là Ngày Nhà giáo Việt Nam. Ảnh: Tư liệu

Tại Việt Nam, trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã liên hệ với FISE nhằm: Tố cáo tội ác của thực dân xâm lược trên các diễn đàn quốc tế; giới thiệu thành tích của nền giáo dục cách mạng; tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của giáo giới tiến bộ trên thế giới đối với cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

Mùa xuân năm 1953, Đoàn đại biểu Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục Nguyễn Khánh Toàn dẫn đầu đã dự Hội nghị FISE tại Viên (Áo). Hội nghị này kết nạp Công đoàn Giáo dục của một số nước, trong đó có Việt Nam vào tổ chức FISE.

Từ ngày 26 đến 30/8/1957, tại Hội nghị FISE ở Warszawa (Ba Lan) với 57 nước tham dự, tổ chức đã quyết định lấy ngày 20/11 hằng năm làm Ngày Quốc tế Hiến chương các Nhà giáo. Ngày 20/11/1958, Việt Nam tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Quốc tế Hiến chương các Nhà giáo lần đầu tiên trên toàn miền Bắc. Những năm sau, ngày lễ tiếp tục được tổ chức tại các vùng giải phóng ở miền Nam, trở thành ngày hội truyền thống của giáo giới Việt Nam.

Trong ngày 20/11/1958, từ Hà Nội, Vĩnh Linh đến các vùng biên giới, hải đảo, các trường học đều tổ chức hoạt động phong phú. Hàng nghìn lá thư của giáo viên, học sinh, sinh viên miền Bắc gửi lên Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chính phủ, bày tỏ quyết tâm học tập, rèn luyện, góp phần xây dựng nền giáo dục xã hội chủ nghĩa và đấu tranh thống nhất đất nước. Từ miền Nam, nhiều thư và thông điệp cũng được gửi qua Đài Tiếng nói Việt Nam, thể hiện tinh thần yêu nước, phản đối chế độ Mỹ - Diệm, đòi quyền học tập, ủng hộ giáo giới miền Bắc và đấu tranh cho độc lập, thống nhất dân tộc.

Hằng năm, nhân dịp này, các cơ quan giáo dục xuất bản tập san đặc biệt, cổ vũ tinh thần đấu tranh và tôn vinh sự hy sinh của đội ngũ nhà giáo trong kháng chiến.

Sau khi đất nước thống nhất, với ý nghĩa nhân văn sâu sắc và truyền thống tốt đẹp của ngày 20/11, Đại hội Công đoàn Giáo dục Việt Nam lần thứ VIII (tháng 4/1982) cùng các cơ quan quản lý giáo dục đã kiến nghị Chính phủ lấy ngày 20/11 làm Ngày Nhà giáo Việt Nam. Ngày 26/9/1982, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành Quyết định số 167/HĐBT chính thức công nhận 20/11 là Ngày Nhà giáo Việt Nam.

Truyền thống “tôn sư trọng đạo” - bản sắc văn hóa rất riêng của dân tộc Việt Nam

Trong xã hội Việt Nam cả thời kỳ phong kiến đến nay, nghề dạy học được coi là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý, vì sản phẩm đào tạo ra chính là con người. Nhân dân ta trọng đạo chính là trọng cái nghề “trồng người” cao quý đó. Ca dao có câu: “Muốn sang thì bắc cầu kiều/Muốn con hay chữ phải yêu kính thầy” và tục ngữ Việt Nam cũng đã dạy: “Không thầy đố mày làm nên” để thấy được lòng trân trọng, kính yêu của nhân dân dành cho người thầy. “Tôn sư” là thái độ tôn kính, biết ơn thầy cô giáo, những người đã dạy dỗ mình. “Trọng đạo” là coi trọng học vấn, đạo lý và những điều học tập được qua thầy cô. Đó là truyền thống “tôn sư trọng đạo” - một bản sắc văn hóa rất riêng của dân tộc Việt Nam. Đó cũng là yếu tố quan trọng làm nên nền tảng đạo đức của xã hội văn minh. Vì lẽ đó, trên khắp đất nước, ở đâu cũng vậy, từ thành thị đến nông thôn, từ nơi thuận lợi đến vùng khó khăn, người dân Việt Nam đều yêu quý, tôn trọng người thầy, đều dành cho thầy những tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc. Không phải ngẫu nhiên mà giáo dục - đào tạo lại được coi là quốc sách hàng đầu và ngày 20/11 hằng năm trở thành ngày hội lớn để tôn vinh người thầy và nghề dạy học cao quý.

Dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng giáo viên và học sinh vùng cao trên địa bàn tỉnh Cao Bằng luôn nỗ lực trong giảng dạy và học tập.

Ngày nay, truyền thống “tôn sư trọng đạo” không khác xưa về mặt bản chất. Sự kính trọng, lễ phép với người thầy còn nguyên giá trị. Hoạt động giáo dục và đào tạo được thực hiện dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng với quan điểm đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện hướng tới mục tiêu xây dựng “trường học hạnh phúc”. Mặc dù khoa học kỹ thuật phát triển, nhiều yếu tố hiện đại, tiện ích có thể tham gia vào quá trình giáo dục con người nhưng chắc chắn không gì có thể thay thế được vị trí của người thầy.

Bởi lẽ, dù xã hội có phát triển như thế nào đi nữa, người thầy vẫn luôn là biểu tượng cho nhân cách, chuẩn mực đạo đức và là người định hướng tri thức để học trò ham khám phá, tìm tòi; khơi lên ước mơ, hoài bão; gieo vào tâm hồn học trò những điều tốt đẹp; thổi bùng lên những khát vọng cao đẹp trong tương lai. Mỗi học sinh không ngừng nỗ lực học tập và luyện rèn như một sự biết ơn sâu sắc đến những người “lái đò” thầm lặng. Điều đó một lần nữa khẳng định, truyền thống “tôn sư trọng đạo” đã ăn sâu trong tư tưởng của mỗi người dân Việt Nam và được giữ gìn, phát huy qua muôn thế hệ.

Trong dòng chảy chung đó, ngành giáo dục Cao Bằng có biết bao thầy, cô giáo vì sự nghiệp “trồng người”, vì thế hệ tương lai của đất nước vượt qua gian khổ “cõng” chữ lên non. Biết bao tấm gương thầy, cô luôn tận tâm truyền lửa đam mê giúp học sinh mang lại vinh quang cho quê hương, đất nước trong các kỳ thi quốc gia và quốc tế. Biết bao thế hệ học sinh luôn cố gắng, nỗ lực vượt qua những khó khăn, bất hạnh và cả những định kiến trong cuộc sống để vươn lên trong học tập và rèn luyện, chiếm lĩnh tri thức hướng tới một tương lai tươi sáng. Tất cả điều đó là niềm tự hào của mỗi người dân miền non nước, tự hào về một miền đất “địa linh, nhân kiệt” được hun đúc bởi truyền thống “tôn sư trọng đạo”.

Ngày 20/11 như một hành trình, để giữ gìn một giá trị văn hóa quý báu, điều đó không phụ thuộc vào thời điểm lịch sử, do đó, mỗi chúng ta, từ các bậc phụ huynh đến các em học sinh hãy trân trọng, gìn giữ và phát huy truyền thống “tôn sư trọng đạo” gắn với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” để truyền thống cao quý ấy luôn là dòng chảy xuyên suốt qua mọi thế hệ, mọi thời đại.

P.V (T/h)