Ngành Công Thương phía Nam hướng tới mô hình tăng trưởng xanh và tự chủ

Chiều 20/10, tại Tây Ninh, Bộ Công Thương phối hợp với UBND tỉnh Tây Ninh tổ chức Hội nghị ngành Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam lần thứ XI năm 2025. Tham dự có Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, cùng lãnh đạo các địa phương và đơn vị trực thuộc Bộ.

Theo báo cáo, khu vực phía Nam hiện gồm 8 tỉnh, thành phố: TP.HCM, Cần Thơ, Đồng Nai, Tây Ninh, Vĩnh Long, An Giang, Đồng Tháp và Cà Mau, với diện tích hơn 63.000 km² và dân số khoảng 41 triệu người. Đây là vùng kinh tế năng động nhất cả nước, đóng góp lớn vào tăng trưởng công nghiệp, thương mại và xuất khẩu.

9 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của nhiều địa phương tăng hai con số: An Giang 14,32%, Đồng Nai 14,03%, Tây Ninh 13,4%, Đồng Tháp 12,95%, vượt xa mức bình quân cả nước (9,1%).

Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ toàn vùng đạt 2,93 triệu tỷ đồng, chiếm 46,8% cả nước; kim ngạch xuất khẩu 124,9 tỷ USD, chiếm 36% tổng kim ngạch quốc gia, với thặng dư thương mại 18,12 tỷ USD. TP.HCM tiếp tục dẫn đầu, đóng góp gần một nửa tổng doanh thu toàn vùng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng phát biểu tại sự kiện

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, nền công nghiệp phía Nam vẫn bộc lộ hạn chế nội tại. Tỷ lệ nội địa hóa thấp, công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm, trong khi chuỗi giá trị sản xuất vẫn phụ thuộc đáng kể vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước còn hạn chế về vốn, công nghệ và năng lực đổi mới sáng tạo; việc đầu tư cho công nghệ sạch, sản xuất thông minh hay tự động hóa vẫn còn ở giai đoạn đầu.

Bên cạnh đó, một số khu, cụm công nghiệp vẫn thiếu hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hệ thống xử lý nước thải chưa hoàn thiện, gây ảnh hưởng đến môi trường và mục tiêu phát triển bền vững.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho rằng, các địa phương cần tập trung đầu tư hạ tầng công nghiệp và logistics, phát triển công nghiệp xanh và năng lượng tái tạo, đồng thời đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Bà cũng đề nghị mỗi xã, phường cần có ít nhất một cán bộ chuyên trách lĩnh vực công thương, nhằm tăng cường năng lực quản lý và hỗ trợ doanh nghiệp tại cơ sở. Song song đó, các địa phương cần ưu tiên ngân sách cho chuyển đổi số, đào tạo nhân lực và hoàn thiện cơ chế phân cấp, giúp cán bộ phát huy tối đa hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ.

Trong khuôn khổ chương trình, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Cục ĐCK) - Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Tây Ninh tổ chức Hội nghị Khuyến công khu vực phía Nam lần thứ XV năm 2025. Sự kiện tập trung đánh giá hiệu quả chương trình khuyến công, đề xuất giải pháp đổi mới phương thức hoạt động, tăng cường liên kết vùng và thúc đẩy chuyển đổi xanh trong công nghiệp nông thôn.

Bà Nguyễn Thị Lâm Giang - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công phát biểu tại hội nghị

Phát biểu tại hội nghị, Cục trưởng Nguyễn Thị Lâm Giang nhấn mạnh: “Công tác khuyến công cần trở thành cầu nối giữa chính sách của Nhà nước và nhu cầu phát triển doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh của sản phẩm công nghiệp nông thôn”.

Theo thống kê, năm 2024, các địa phương phía Nam đã hỗ trợ hàng trăm cơ sở đổi mới công nghệ, đào tạo gần 2.000 lao động, và có 42 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia được công nhận trong năm 2025.

Kết thúc hội nghị, Bộ Công Thương và các địa phương thống nhất định hướng phát triển ngành Công Thương phía Nam theo hướng xanh - hiện đại - tự chủ, thúc đẩy ứng dụng công nghệ cao, năng lượng tái tạo và thương mại điện tử, đồng thời tháo gỡ các điểm nghẽn về hạ tầng, vốn và nhân lực.

Ban Tổ chức trao Cờ đăng cai Hội nghị ngành Công Thương khu vực phía Nam lần thứ XII năm 2026 cho Sở Công Thương TP.HCM

Ban Tổ chức trao Cờ đăng cai Hội nghị ngành Công Thương khu vực phía Nam lần thứ XII năm 2026 cho Sở Công Thương TP.HCM, thể hiện tinh thần liên kết, hợp tác và phát triển bền vững của toàn vùng.

Văn Hùng