Ngành công nghiệp hỗ trợ trước cú hích chính sách

Chính sách mở đường cho doanh ngiệp bứt phá

Nghị định 205/2025/NĐ-CP là văn bản sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 111/2015/NĐ-CP, theo hướng mở rộng đối tượng, tăng cường mức ưu đãi và đơn giản hóa thủ tục cho doanh nghiệp CNHT. Cụ thể, doanh nghiệp thuộc danh mục ưu tiên được hỗ trợ tới 70% chi phí nghiên cứu phát triển, đầu tư máy móc thiết bị, thuê chuyên gia tư vấn chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực. Đồng thời, được hỗ trợ chi phí kiểm định, đăng ký sở hữu trí tuệ, mã số mã vạch, xúc tiến thương mại và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Doanh nghiệp thuộc danh mục ưu tiên được hỗ trợ tới 70% chi phí nghiên cứu phát triển, đầu tư thiết bị máy móc...

Ông Trần Quốc Toản, Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp (Bộ Công Thương) chia sẻ, Nghị định 205/2025/NĐ-CP không chỉ là sự tiếp nối mà là bước ngoặt trong chính sách phát triển CNHT. Lần đầu tiên, mức hỗ trợ tài chính được mở rộng và tập trung vào các nhu cầu thiết yếu của doanh nghiệp, từ đầu tư công nghệ đến phát triển thị trường.

Không chỉ ở cấp Trung ương, nhiều địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bắc Ninh cũng đang triển khai các chương trình hỗ trợ tín dụng ưu đãi và thành lập các cụm công nghiệp hỗ trợ chuyên biệt, tạo nền tảng hạ tầng cần thiết cho doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng, vật liệu kỹ thuật cao.

Dù vậy, giới chuyên gia đều chung quan điểm đó là chính sách dù tốt đến đâu cũng chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ rất cần sự chủ động và quyết liệt từ phía doanh nghiệp.

Để phát triển bền vững thì rất cần sự chủ động và quyết liệt từ phía doanh nghiệp.

Theo ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch Hiệp hội CNHT Việt Nam, nhiều doanh nghiệp nội vẫn đang loay hoay với bài toán năng lực. Thiếu công nghệ, thiếu vốn, thiếu nhân lực kỹ thuật, nhưng quan trọng nhất là thiếu chiến lược phát triển dài hạn. Không thể mãi làm vệ tinh cấp thấp nếu không đầu tư đổi mới sản xuất.

Ông Trần Văn Đức, Giám đốc Công ty TNHH Thiết bị Cơ khí An Phú (Bình Dương) cho biết, trước đây, chúng tôi chỉ nhận đơn hàng đơn lẻ với giá trị thấp. Sau khi được hỗ trợ đầu tư máy CNC đời mới và tư vấn cải tiến quy trình, sản phẩm của chúng tôi đạt chuẩn để cung ứng cho một đối tác Hàn Quốc trong ngành điện tử. Đây là bước ngoặt lớn và công ty đang tiếp tục xin hỗ trợ từ chương trình quốc gia để đào tạo lại đội ngũ vận hành kỹ thuật số, xây dựng hệ thống quản lý ISO/IATF là điều kiện bắt buộc để tiến sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Giải pháp cụ thể để tạo sức bật cho doanh nghiệp

Để ngành CNHT phát triển đúng hướng, các chuyên gia đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm mà doanh nghiệp cần tập trung đó là: Doanh nghiệp cần mạnh dạn thay thế dây chuyền lạc hậu, tận dụng các chương trình hỗ trợ tài chính từ Nghị định 205/2025/NĐ-CP và từ địa phương để đầu tư máy móc, công nghệ cao như robot công nghiệp, máy gia công CNC, phần mềm thiết kế CAD/CAM. Đây là chìa khóa để nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian giao hàng; Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001, ISO 14001, IATF 16949 là yêu cầu tất yếu nếu muốn trở thành nhà cung ứng chính thức cho các tập đoàn FDI. Nhiều doanh nghiệp nội vẫn thiếu hệ thống quản trị bài bản, cần hỗ trợ tư vấn chuyển đổi và đào tạo chuyên sâu; Thay vì chỉ chờ được gọi thầu, doanh nghiệp cần chủ động tham gia hội chợ công nghiệp, liên kết với các hiệp hội ngành hàng và chủ động tiếp cận các tập đoàn lớn đang đầu tư tại Việt Nam. Chính phủ cũng khuyến khích mô hình cụm doanh nghiệp theo ngành, tạo sức mạnh tập thể và tiết kiệm chi phí; Một trong những điểm nghẽn lớn của CNHT là thiếu nhân lực chất lượng cao. Doanh nghiệp cần hợp tác với các trường nghề, đại học kỹ thuật và tận dụng chính sách hỗ trợ đào tạo để xây dựng đội ngũ vận hành công nghệ mới, kiểm soát chất lượng và thiết kế sản phẩm; Việc đáp ứng tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) đang dần trở thành điều kiện bắt buộc khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Doanh nghiệp cần đầu tư hệ thống xử lý chất thải, tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu tái chế và minh bạch trong báo cáo môi trường.

Doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng đội ngũ vận hành công nghệ mới, kiểm soát chất lượng và thiết kế sản phẩm

Theo Bộ Công Thương, đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 45-50% trong ngành chế biến chế tạo. Để đạt được điều này, ngành CNHT phải là lực đẩy chủ lực. Động lực quan trọng nhất không phải từ bên ngoài, mà từ sự chuyển mình thực chất của các doanh nghiệp trong nước.

Nếu tận dụng tốt chính sách và chủ động cải tiến, ngành CNHT Việt Nam hoàn toàn có thể bước lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị khu vực, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh nhận định.

Đức Hiền