Nên về hay ở lại trong mùa dịch Covid-19?

Tăng cường kiểm tra tại sân bay quốc tế Nội Bài. Ảnh: MINH THƯ

Anh Vũ Mạnh Cường (Bộ Y tế) chia sẻ, mấy hôm nay bạn bè hỏi anh nhiều về việc có nên cho con đang du học ở châu Âu về nước? Một câu hỏi thật khó trả lời vì anh không sống ở châu Âu, không rõ thực tế ở đó như thế nào để đưa ra lời khuyên phù hợp. Tháng trước, khi dịch bùng phát ở châu Á, anh Cường đều khuyên bạn bè có con đang học ở Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản… cứ để các con ở lại, hạn chế tiếp xúc và áp dụng đầy đủ những khuyến cáo phòng bệnh. Tất cả các con đều đang an toàn cho đến giờ phút này. Nhưng châu Âu có cách ứng xử với dịch bệnh khác với châu Á, nên các bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng hơn. Quá trình di chuyển từ nơi các con học và ở đến những sân bay đầu mối có chuyến bay về Việt Nam, như: Paris (Pháp), London (Anh), Frankfurt (Đức) rồi từ đó đáp máy bay về Việt Nam đều khá dài và tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Người châu Âu được di chuyển tự do giữa các nước, không đeo khẩu trang. Mặc dù được chính phủ nước họ khuyến cáo tự cách ly khi có triệu chứng nhiễm bệnh, nhưng ai dám bảo đảm 100% những người nghi nhiễm đang tự cách ly ở nhà? Thế nên, nguy cơ tiếp xúc với người mang mầm bệnh trên các phương tiện giao thông công cộng, như: Xe buýt, tàu điện ngầm, tàu hỏa; hoặc ở những nơi tập trung đông người, như sân bay đầu mối là rất tiềm tàng.

Trong khi đó, việc bay từ các nước đó về Việt Nam cũng có nguy cơ nhiễm bệnh trên máy bay. Chỉ cần một người mang bệnh gian dối tìm cách "lách" các quy định (mang tính tự nguyện là chính) như khai báo y tế không trung thực để được lên máy bay thì toàn bộ hành khách trên chuyến bay đều có nguy cơ bị lây nhiễm. Trường hợp bệnh nhân thứ 17 ở Việt Nam cho thấy khả năng bị nhiễm bệnh trên máy bay là hiện thực. Có thể có người bảo sao không kiểm soát chặt chẽ y tế trước chuyến bay? Hay người ốm thì không được cho lên máy bay? Nhưng nếu người di chuyển cố tình khai không trung thực thì vẫn có thể để lọt qua các bước kiểm tra y tế. Ví như ca du học sinh có biểu hiện bệnh từ Anh bay về Việt Nam vừa qua, máy bay cất cánh được hai tiếng gia đình mới báo cho cơ quan y tế về tình trạng sức khỏe thật của con em mình. Các chuyến bay từ châu Mỹ về Việt Nam phải quá cảnh tại sân bay các nước có dịch do thời gian bay dài vẫn có thể bị nhiễm bệnh, như bệnh nhân thứ 34 trong quá trình di chuyển phải quá cảnh tại Doha (khu vực Trung Đông) và bị nhiễm bệnh.

Vậy ở lại có phải là một lựa chọn không? Anh Vũ Mạnh Cường chia sẻ: “Bạn mình có con đang làm việc tại Italy, gần tâm dịch. Công ty cho nhân viên làm việc tại nhà. Cháu nói với mẹ yên tâm, con chỉ ở nhà, hạn chế tiếp xúc, thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh, nếu ra ngoài thì chỉ đi bộ tới cửa hàng mua thực phẩm và những thứ cần thiết xong lại về ngay, không tụ tập, cà phê, không đi ăn nhà hàng. Một chị bạn có con ở Manchester (Anh), con chị đã trấn an khi mẹ giục về rằng: Từ Manchester muốn về Việt Nam phải đi qua London, nơi đó đang có dịch. Thành phố con chị đang ở tạm thời an toàn. “Đi máy bay giờ không phải đã là phương án tốt”, cháu nhắn cho mẹ như thế.

Trao đổi về chủ đề này, một chị bạn khác nói điều mà mình thấy tâm đắc: “Dịch bệnh, thiên tai có thể gõ cửa bất kỳ quốc gia nào. Hãy truyền cho con thêm kháng thể. Hãy để các con tự quyết định”.

Xét cho cùng về hay ở là những lựa chọn mang tính cá nhân. Theo PGS, TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, khi lượng lớn công dân ồ ạt về Việt Nam sẽ khiến số lượng người trong các khu cách ly đông lên, dẫn đến khó khăn về bố trí chỗ ở tại nơi cách ly. Việc kiểm soát khu cách ly, phục vụ những người cách ly cũng sẽ phức tạp hơn, tốn kém hơn; và công tác quản lý chống lây nhiễm trong cơ sở cách ly cũng sẽ chịu áp lực lớn và khó khăn hơn. Vì vậy, việc công dân Việt Nam là lao động, du học sinh trở về nước trong thời điểm này có thể tạo thêm khó khăn không chỉ cho ngành y tế, các cấp chính quyền mà cho cả đất nước. Gánh nặng sẽ nhân gấp bội phần nếu người mới nhiễm không khai báo trung thực, trong khi đó, phát hiện người nhiễm Covid-19 chậm phút nào thì nguy cơ lây nhiễm cộng đồng lại càng nhân lên gấp bội.

DIỆP CHÂU