Nền tảng Blockchain quốc gia - hạ tầng chiến lược trong Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số

Ảnh minh họa.

Đây là một trong những cấu phần trọng yếu trong lớp nền kỹ thuật cơ bản của kiến trúc quốc gia số, nhằm bảo đảm mọi dữ liệu, giao dịch và chứng thực điện tử được xác thực và liên thông thống nhất trên toàn hệ thống.

Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành theo Quyết định số 3090/QĐ-BKHCN, đặt tầm nhìn đến năm 2045 Việt Nam trở thành quốc gia số phát triển, có năng lực tự chủ về công nghệ lõi; kinh tế số chiếm 50% GDP, đóng vai trò là động lực chủ yếu của tăng trưởng bền vững.

Khung kiến trúc này cũng hướng tới xây dựng không gian dữ liệu quốc gia mở, kết nối và chia sẻ hiệu quả, phục vụ chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, đồng thời đảm bảo chủ quyền số và an ninh dữ liệu quốc gia.

Trong đó, nhóm các nền tảng cung cấp dịch vụ hạ tầng cơ bản, dùng chung như sàn dữ liệu, nền tảng chuỗi khối (Blockchain) quốc gia… được xác định là lớp nền kỹ thuật chủ chốt, bảo đảm cho kiến trúc tổng thể quốc gia số vận hành đồng bộ, an toàn và hiệu quả.

Mô hình tham chiếu khung kiến trúc số cấp tỉnh.

Cùng với các hạ tầng dữ liệu, định danh và an ninh mạng, nền tảng blockchain quốc gia được đưa vào nhóm hạ tầng số dùng chung cấp quốc gia, phục vụ các chức năng xác thực, truy xuất và chứng thực dữ liệu thống nhất trên toàn bộ hệ thống.

Ông Huy Nguyễn, Trưởng Ban Công nghệ Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia.

Điều này đồng nghĩa rằng khi các Bộ, ngành và địa phương triển khai khung kiến trúc số các cấp, Blockchain quốc gia sẽ là thành phần hạ tầng nền tảng để kết nối, giúp mọi dữ liệu và giao dịch điện tử được xác thực, liên thông và kiểm chứng tập trung trong không gian dữ liệu quốc gia. Với vai trò này, Blockchain đang từng bước trở thành một hạ tầng chiến lược của kiến trúc số Việt Nam, tương tự như vai trò của Internet trong kỷ nguyên trước.

NDACHAIN, HẠ TẦNG LÕI DO VIỆT NAM LÀM CHỦ

NDAChain - nền tảng Blockchain quốc gia của Việt Nam - được Bộ Công an chủ trì phát triển, phối hợp với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (NDC) và Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (NDA). Sau một thời gian không ngừng phát triển, nền tảng đã hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc gia và các chức năng cốt lõi.

Kiến trúc ba lớp của hệ thống đã được hoàn thiện gồm: Lớp 1 gồm chuỗi khối lõi là nền tảng xác thực và bảo toàn dữ liệu, Lớp 2 gồm các nền tảng dịch vụ và Blockchain chuyên ngành như NDADID, sàn dữ liệu quốc gia, Lớp 3 gồm các ứng dụng dân sinh và dịch vụ công như NDATrace, NDAKey.

Kiến trúc 3 lớp nền tảng Blockchain quốc gia - NDAChain.

Đến tháng 9/2025, NDAChain đã vận hành thử nghiệm ổn định với 12 nút xác thực (validator) tại Trung tâm Dữ liệu Quốc gia và các đối tác chiến lược như Sun Group, MISA, VNVC, Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia (NBC)..., bảo đảm tốc độ xử lý hơn 1.200 giao dịch/giây và độ ổn định cao. Hệ thống đã ghi nhận hơn 5 triệu giao dịch xác thực, trung bình khoảng 30.000 giao dịch mỗi ngày, thể hiện năng lực vận hành ở quy mô quốc gia.

Cùng đó, NDAChain đã công bố bộ API/SDK tích hợp mở, cho phép các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp dễ dàng kết nối, khai thác và triển khai các ứng dụng xác thực dữ liệu trên hạ tầng thống nhất này.

NDAChain được đánh giá là nền tảng tin cậy của nền kinh tế dữ liệu Việt Nam, nơi mọi dữ liệu, giao dịch và tài sản số được xác thực, truy xuất và bảo chứng thống nhất. Các cơ chế định danh – xác thực – truy xuất – chứng thực số (DID/VC/VP) được triển khai trên nền tảng này sẽ trở thành cơ sở cho các ứng dụng tài sản số, dữ liệu mở, dịch vụ công minh bạch và thương mại tin cậy.

Mô hình tam giác tin cậy - Nền tảng của nền kinh tế niềm tin.

Từ NDATrace trong truy xuất nguồn gốc hàng hóa, NDAKey trong định danh số, đến các hệ thống dữ liệu chuyên ngành như giáo dục, y tế, nông nghiệp, logistics, tất cả đều đang được tích hợp qua NDAChain, hình thành hạ tầng liên thông dữ liệu “xác thực một lần – dùng nhiều nơi”, cốt lõi để vận hành chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Trong giai đoạn cuối năm 2025 – 2026, NDAChain sẽ mở rộng mạng lưới nút xác thực (validator nodes) đến các tập đoàn công nghệ, trung tâm dữ liệu vùng và các tỉnh, thành phố, hình thành mạng lưới xác thực đa vùng có độ trễ thấp, khả năng chịu lỗi cao, sẵn sàng tích hợp với các nền tảng ngành, lĩnh vực. Các địa phương khác sẽ kết nối thông qua API/SDK đến các cụm nút vùng, giúp tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo an toàn và chủ quyền dữ liệu.

Như vậy, việc nền tảng Blockchain quốc gia được đưa vào Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số khẳng định vai trò hạ tầng chiến lược của Blockchain trong kiến trúc số Việt Nam, cũng như năng lực làm chủ công nghệ lõi của Việt Nam.

Nam Anh