Nặng lòng với đờn ca

Từ nhỏ, bà Hiền đã bộc lộ năng khiếu ca hát. Năm 14 tuổi, thầy Bảy Đờn ở xã Hòa Phú (huyện Châu Thành) dạy bà ca vọng cổ. Cha bà nhiều lần cản ngăn vì sợ tiếng “xướng ca vô loài”, sợ con mình khổ. Nhưng với đam mê cháy bỏng, cuối cùng, bà cũng theo và bám trụ với nghề.

Bà vừa học thầy, vừa nghe radio, học lóm cách ca của nhiều nghệ nhân, nghệ sĩ tên tuổi. Thần tượng của bà là 2 cố nghệ sĩ Thanh Nga và Út Bạch Lan.

Vợ chồng nghệ sĩ Thiên Thanh nặng tình với nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ

20 năm sau, bà tham gia nhiều hoạt động đờn ca tài tử (ĐCTT) trên địa bàn tỉnh. Năm 2000, bà sinh hoạt tại huyện Củ Chi (TP.HCM), may mắn được sự truyền dạy của nhạc sư, Nghệ sũ Ưu tú Ba Tu và Nghệ nhân dân gian Bạch Huệ.

Cùng năm này, bà gặp nhạc sĩ Hoàng Rảng rồi đi đến hôn nhân vì mến tài nhau và tâm hồn đồng điệu. Năm 2001, vợ chồng bà về định cư tại thị trấn Hậu Nghĩa cho đến nay.

Về nơi ở mới, vợ chồng bà tích cực tham gia sinh hoạt tại Câu lạc bộ ĐCTT thuộc Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Truyền thanh huyện Đức Hòa.

Bà Hiền mở lớp truyền dạy ca bài bản tài tử, vọng cổ nhịp 2, 4, 6, 8, 16 tại nhà riêng, hướng dẫn cách ca, ngâm, luyến chữ,... Đối với những cháu nhỏ có năng khiếu nhưng không có điều kiện đi học, bà đến tận nhà riêng để dạy.

“Có những cháu hát rất hay nhưng nhút nhát, tôi và chồng không ngừng động viên, khích lệ vì chúng tôi biết những đứa trẻ này sẽ là người kế thừa tinh hoa dân tộc. Không chỉ các cháu nhỏ, ngay cả những cụ già tuổi ngoài thất thập cũng đến để học. Đó là động lực giúp chúng tôi duy trì lửa đam mê” - bà Hiền chia sẻ.

Trong suốt quá trình thực hành dòng nhạc tài tử Nam Bộ, bà Hiền đã truyền dạy cho hơn 60 học trò, nhiều người đạt thành tích cao trong các cuộc thi trong và ngoài tỉnh.

46 năm theo nghề, dù ở địa phương nào, vợ chồng bà cũng cống hiến hết sức mình tuy cuộc sống đôi lúc khó khăn. Hiện tại, ngoài đào tạo học trò, vợ chồng bà còn quy tụ được 30-40 nghệ sĩ để giao lưu thường xuyên, góp phần giúp truyền thống dân tộc không bị mai một.

Nhiều năm qua, bà là hạt nhân nòng cốt, tiêu biểu trong phong trào ĐCTT ở huyện Đức Hòa và Củ Chi (TP.HCM).

“Khi biết nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, tôi rất phấn khởi và tự nhủ rằng mình phải giữ lòng nhiệt huyết, lửa đam mê. Do đó, tôi không bao giờ ngại khó, ngại khổ, chỉ cần các cháu chịu học là tôi sẵn sàng chia sẻ” - bà Hiền bộc bạch.

Trong quá trình dạy, vợ chồng bà luôn chú ý đến thiên tính của từng học trò, giúp các em phát huy được điểm mạnh, khi cất giọng lên là thính giả nhận ra ngay.

Bà Võ Thị Hiền (nghệ sĩ Thiên Thanh) được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng Kỷ niệm chương (năm 2014) cùng nhiều khen thưởng cấp tỉnh, huyện. Đầu năm 2025, bà được đề nghị tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.

Theo bà Hiền, âm nhạc dân tộc nói chung và nhạc tài tử nói riêng có tính giáo dục rất cao. Quá trình học hát, học ca cũng là quá trình rèn giũa thân tâm. Muốn vậy thì bản thân người thầy phải làm gương, có lối sống và hành vi chuẩn mực. Học trò phải yêu, phải thích nghệ thuật thì mới dạy được.

Nhiều người học đờn, học hát, thời gian đầu có nhiều tính cách chưa hay nhưng sau này thì ngày càng tiến bộ. Dạy tới đâu, vợ chồng bà giải nghĩa, phân tích tới đó chứ không đơn thuần là hát cho xong bài. Ví dụ, trong một bài cổ nhạc có nhiều điển cố, điển tích, nếu học trò không hiểu thì khó trình bày trọn vẹn, không thể hiện được cái chất bài hát và ý đồ soạn giả.

Ở tuổi 64, vợ chồng nghệ sĩ Thiên Thanh vẫn nặng nợ tang tình, quyết tâm gìn giữ hồn cốt dân tộc. Với họ, lời ca, tiếng nhạc chỉ ngưng khi không còn hơi sức nữa. Nhìn những học trò đang từng bước khẳng định mình, họ tự hào và tràn đầy hy vọng vào tương lai khi văn hóa dân tộc đã có người tiếp nối./.

Châu Thanh