Nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp

Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam Huỳnh Minh Nhựt phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam Huỳnh Minh Nhựt cho biết, việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là bước chuyển đổi quan trọng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, tạo đà cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tạo ra những thuận lợi căn bản, nhưng đồng thời cũng tạo ra những khó khăn, bất cập trong quản lý chất thải rắn, trong giai đoạn chuyển đổi.

Thực trạng trên cho thấy sự cần thiết có những điều chỉnh, hoặc thay đổi trong cơ chế chính sách để vận hành bộ máy thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp về quản lý chất thải rắn, nhất là đối với các dự án xử lý chất thải rắn, nhằm thu hút nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước.

Trong đó, chuyển đổi đầu tư xây dựng mới hạ tầng quản lý chất thải rắn phù hợp với việc phân loại rác tại nguồn, đang là nhiệm vụ cấp bách không chỉ các doanh nghiệp mà còn là nhiệm vụ của các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách và của các cấp chính quyền.

Hội thảo khoa học “Cơ chế chính sách nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt, trong giai đoạn thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp” được tổ chức nhằm quy tụ các nhà khoa học, các chuyên gia, nhà quản lý để trao đổi thông tin, kinh nghiệm tìm ra phương thức quản lý phù hợp nhất, tốt nhất cho giai đoạn chuyển đổi mô hình quản lý này.

TS Tạ Đình Thi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đánh giá cao ý nghĩa, giá trị mà hội thảo mang lại.

Phát biểu tại hội thảo, TS Tạ Đình Thi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, có 34/63 tỉnh, TP (trước sáp nhập) đã ban hành quy định cụ thể phân loại chất thải rắn sinh hoạt trong các văn bản quy định chi tiết về quản lý chất thải rắn sinh hoạt; 8 tỉnh, TP ban hành đồng thời quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt và kế hoạch tổ chức thực hiện phân loại, công văn hướng dẫn phân loại chất thải rắn sinh hoạt; 17 tỉnh, TP đã ban hành quy định về quản lý chất thải rắn sinh hoạt lồng ghép trong quyết định về quản lý chất thải; 5 tỉnh chưa ban hành thành văn bản quy phạm pháp luật mà việc phân loại được thực hiện theo các kế hoạch, đề án của tỉnh về quản lý chất thải rắn sinh hoạt.

“Mặc dù đạt được những kết quả như trên, nhưng công tác quản lý nhà nước về chất thải rắn sinh hoạt hiện nay đang đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, phức tạp, nhất là ở các đô thị và khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh” - TS Tạ Đình Thi nhận định đồng thời nêu ra 8 vấn đề đáng quan tâm gồm: Khối lượng chất thải rắn đang gia tăng nhanh chóng; việc phân loại rác tại nguồn chưa hiệu quả; công nghệ xử lý nói chung còn lạc hậu; ô nhiễm môi trường từ rác thải vẫn là vấn đề nhức nhối; thiếu kinh phí và cơ chế tài chính bền vững; hệ thống pháp lý chưa hoàn thiện; thiếu sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp; sự phối hợp thiếu hiệu quả và đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân để hướng tới quản lý rác thải bền vững.

Theo TS Tạ Đình Thi, hiện nay Quốc hội đang tiến hành giám sát tối cao về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành cho đến nay. Mục đích giám sát là nhằm đánh giá việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường, trong đó trọng tâm là đánh giá việc tổ chức thực hiện Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14, các nghị quyết của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội có liên quan đến bảo vệ môi trường.

Hội thảo lắng nghe nhiều bài tham luận đáng chú ý, có chất lượng chuyên môn và giá trị khoa học cao.

Đồng thời, chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân; rút ra bài học kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường và các quy định khác của pháp luật có liên quan, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường và làm rõ trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

“Hội thảo hôm nay là cơ hội quý báu để chúng ta cùng nhau phân tích những thuận lợi, khó khăn trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm, các mô hình tốt cần nhân rộng và đề xuất các giải pháp sáng tạo, nhất là những vấn đề đặt ra, các kiến nghị phù hợp với bối cảnh mới khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp và xu hướng phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn” – TS Tạ Đình Thi khẳng định.

Phần chính của hội thảo, các đại biểu được nghe nhiều bài tham luận với nội dung đáng chú ý xoay quanh chủ đề chính của hội thảo. Đơn cử như tham luận “Cơ chế chính sách quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo luật bảo vệ môi trường 2020 và cơ cấu tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp” của TS Nguyễn Trung Thắng – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường” đưa ra nhiều đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn sinh hoạt như tập trung rà soát tháo gỡ các “điểm nghẽn”, hoàn thiện thể chế và vận hành để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi và phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; sáp nhập tỉnh,TP; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, AI trong công tác quản lý CTRSH từ cấp tỉnh đối với cấp xã để giải quyết khó khăn về khoảng cách, về gia tăng số lượng đầu mối quản lý...

Các bài tham luận trình bày tại hội thảo nhận được sự quan tâm, chú ý của tất cả các đại biểu.

Hay như tham luận Thông tư số 36/2024/TT-BTNMT ngày 20/12/2024 ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt” của TS Dương Thị Thanh Xuyến – Phó Trưởng phòng Quản lý Chất thải rắn, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa ra hướng dẫn việc áp dụng thông tư tại địa phương. Cụ thể, UBND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương căn cứ định mức kinh tế - kỹ thuật quy định tại Thông tư này quyết định định mức kinh tế - kỹ thuật cụ thể phù hợp với thực tế, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường thuộc phạm vi quản lý của địa phương. Trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật môi trường nêu tại Thông tư này có sửa đổi, bổ sung hoặc được thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản mới.

Phát biểu kết luận hội thảo, Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam Huỳnh Minh Nhựt đánh giá cao nội dung các tham luận; đồng thời bày tỏ sự tin tưởng những ý kiến mà các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý nêu ra trong khuôn khổ hội nghị sẽ là tiền đề quan trọng để chúng ta tìm ra phương thức quản lý phù hợp nhất, tốt nhất cho giai đoạn chuyển đổi mô hình quản lý hiện nay.

Quý Nguyễn