Mỗi điếu thuốc là một bước gần hơn tới phòng cấp cứu

Ông N.V.L (51 tuổi, ngụ tại Tây Ninh) được đưa vào Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) trong tình trạng khó thở, mạch nhanh, huyết áp khó đo sau khi bất ngờ ngất xỉu khi đang làm việc ngoài đồng.

Trước đó, ông xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, nặng ngực.

Ảnh minh họa.

Tại tuyến đầu, ông được chẩn đoán nghi nhồi máu cơ tim và nhanh chóng chuyển viện. Kết quả chụp CT mạch máu phổi tại Bệnh viện Nhân dân 115 cho thấy ông bị thuyên tắc phổi cấp, huyết khối lớn bít tắc hai bên động mạch phổi, gây sốc tắc nghẽn. Bệnh nhân được điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết, hồi phục sau một tuần.

Siêu âm mạch chi dưới phát hiện huyết khối ở tĩnh mạch đùi và khoeo chân trái. Các bác sỹ xác định nguyên nhân có liên quan đến thói quen hút thuốc lá hơn 20 năm của bệnh nhân, với mức độ hút khoảng một gói mỗi ngày.

Bác sỹ Đỗ Công Tuấn (Khoa Cấp cứu) cho biết, hút thuốc lá không phải nguyên nhân trực tiếp gây thuyên tắc phổi nhưng là yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu, từ đó dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Ngoài ra, thuốc lá còn là tác nhân gây nhiều bệnh lý tim mạch và hô hấp nguy hiểm khác.

Để phòng ngừa thuyên tắc phổi, bác sỹ khuyến cáo bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý và tăng cường vận động. Bỏ thuốc lá là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng.

Ngoài thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang nổi lên như một trào lưu mới, đặc biệt trong giới trẻ, nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Theo Bộ Y tế, tỷ lệ học sinh 13-15 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử đã tăng nhanh, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Ở nhóm tuổi 15-24, tỷ lệ này là 7,3%.

Dữ liệu từ gần 700 cơ sở y tế trong cả nước ghi nhận, riêng trong năm 2023, có 1.224 ca nhập viện liên quan đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Các triệu chứng phổ biến gồm dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp. Đáng chú ý, có 81 ca là người dùng lần đầu.

Một nghiên cứu của Trường Đại học Y tế công cộng (2023) thực hiện trên hơn 3.800 học sinh tại 11 tỉnh, thành cho thấy 14% từng sử dụng thử thuốc lá điện tử và 7% đang sử dụng trong 30 ngày gần nhất. Tỷ lệ này đối với thuốc lá nung nóng là 1,8% và 1,0%.

Nhiều nghiên cứu quốc tế và trong nước cho thấy thuốc lá điện tử không hề “an toàn”. Người sử dụng có chức năng phổi suy giảm, sức cản hô hấp tăng. Một nghiên cứu ở Canada trên hơn 44.000 người trưởng thành cho thấy nguy cơ suy giảm chức năng phổi do tắc nghẽn ở người dùng thuốc lá điện tử cao gấp đôi so với người không sử dụng.

Thuốc lá điện tử còn có thể gây rối loạn chức năng tim mạch như xơ cứng mạch máu, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, đột quỵ, thậm chí ung thư do tổn thương DNA. Các sol khí và kim loại trong dung dịch thuốc có thể kích hoạt enzym gây ung thư, tăng khả năng kháng hóa trị và làm bệnh tiến triển nặng hơn.

Một nguy cơ khác đang nổi lên là tình trạng lạm dụng thuốc lá điện tử để sử dụng ma túy. Bộ Công an đã ghi nhận nhiều trường hợp sản phẩm được pha trộn với cần sa tổng hợp, ketamin, heroin... Năm 2023, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận gần 130 ca ngộ độc liên quan đến thuốc lá điện tử, nhiều trường hợp dương tính với ma túy.

Theo bà Nguyễn Thu Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, các nguy cơ từ thuốc lá điện tử thậm chí cao hơn thuốc lá điếu do chứa hàm lượng nicotine cao, dung tích lớn, thời gian sử dụng dài, thiếu ghi nhãn rõ ràng và không có bao bì chống trẻ em.

Được biết, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

D.Ngân