'Mắt thần' RQ-4 Mỹ có thể đã hỗ trợ Ukraine tập kích mục tiêu Nga?

Khoảng 9 giờ sáng 29/5, chiếc UAV RQ-4 Global Hawk mang số hiệu Forte13 cất cánh từ nơi đồn trú ở Italy, bay theo hướng từ đông sang tây trong 15 giờ tiếp theo để đến gần bờ biển Nga tại khu vực Biển Đen.

Theo ứng dụng theo dõi đường bay FlightRadar24, UAV Mỹ rời khỏi khu vực này vào 2h sáng 30/5.

Mỹ những năm qua thường xuyên triển khai UAV RQ-4 Global Hawk làm nhiệm thu thập thông tin tình báo ở Biển Đen.

Mẫu UAV này xuất hiện tại đây ít nhất hai lần một tuần và hoạt động ở vùng biển cách lãnh thổ Nga tối thiểu 130 km, thường là 200-250 km.

Tuy nhiên, trong nhiệm vụ hôm 29-30/5, UAV RQ-4 Mỹ đã bay cách bờ biển Nga 60-65 km và khu vực phía nam bán đảo Crimea 100 km.

Đây là"nhiệm vụ dài và gần Nga chưa từng có" của UAV RQ-4 Global Hawk, theo Kyiv Post.

"UAV RQ-4 Mỹ đã có mặt đúng lúc, đúng chỗ để cung cấp cho các nhà phân tích tình báo của Lầu Năm Góc về vị trí chính xác của hầu hết, nếu không nói là toàn bộ, hệ thống phòng không Nga ở bán đảo Crimea, miền nam Ukraine và khu vực tây nam Nga, chỉ vài giờ trước khi quân đội Ukraine phát động cuộc tập kích", báo của Ukraine nhận định.

Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) ngày 30/5 thông báo lực lượng này đêm trước đó đã triển khai xuồng tự sát Magura V5 tập kích bến tàu ở quận Yevpatoriia, phía tây bán đảo Crimea, khiến hai xuồng tuần tra KS-701 Tunets bị phá hủy, hai chiếc cùng loại bị hư hại.

Quân đội Ukraine cùng ngày tuyên bố đã phóng loạt tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS vào thành phố Kerch, nơi có cây cầu cùng tên nối lục địa Nga với phía đông bán đảo Crimea, khiến hai chiếc phà bị hỏng.

Lực lượng Ukraine đêm 29, rạng sáng 30/5 cũng được cho là đã phóng UAV vào nhà máy lọc dầu ở thành phố Tuapse, vùng Krasnodar của Nga.

Các tài khoản mạng xã hội Nga cho hay ít nhất 5 UAV đã lao vào cơ sở này, tạo ra một vụ nổ, song không rõ thiệt hại cụ thể.

Theo báo Kyiv Post, mấu chốt giúp Ukraine thực hiện chiến dịch tập kích hiệp đồng trên là mẫu UAV trinh sát RQ-4 Global Hawk. Hiện cả Mỹ, Ukraine và Nga chưa bình luận về thông tin này.

RQ-4 Global Hawk là máy bay do thám không người lái (UAV) hiện đại nhất của quân đội Mỹ. Chúng có khả năng chụp, thu thập, truyền về căn cứ các hình ảnh địa hình, vật thể, trận địa của đối phương với độ phân giải cực cao.

Q-4 Global Hawk là một loại máy bay trinh sát không người lái do Công ty hàng không Ryan (nay là công ty con của Northrop Grumman) phát triển dưới mật danh Tier II+.

Q-4 Global Hawk được thiết kế để thu thập các thông tin tình báo hỗ trợ các hoạt động quân sự của Mỹ trên khắp thế giới.

Trong tên RQ-4, “R” - theo ý tưởng của Bộ Quốc phòng - để trinh sát (Reconnaissance); “Q” có nghĩa thuộc hệ thống máy bay không người lái; và “4” số sê-ri các hệ thống máy bay chuyên dụng điều khiển từ xa.

Máy bay được đánh giá là sự kỳ diệu của công nghệ Không quân Mỹ, RQ-4 Global Hawk mang trong mình những hiệu năng vượt trội so với huyền thoại trinh sát tầm cao Lockheed U-2.

Bảy chiếc RQ-4 đầu tiên được chế tạo theo chương trình ACTD (Advanced Concept Technology Demonstration), được tài trợ bởi DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), chiếc đầu tiên cất cánh vào ngày 28/2/1998.

RQ-4 Global Hawk được tích hợp nhiều thiết bị hiện đại bao gồm hệ thống cảm biến và hệ thống liên lạc; hệ thống phóng và thu hồi LRE (Launch and Recovery Element), hệ thống điều khiển tác chiến MCE (Mission Control Element).

Loại phương tiện trinh sát này trang bị một động cơ phản lực Allison Rolls-Royce AE3007H , giúp chúng đạt vận tốc 575 km/h, tầm bay 14.000 km, thời gian bay 32 giờ, trần bay 18 km.

Khung máy bay được làm bằng vật liệu nhôm, cấu trúc vỏ nửa liền và đuôi chữ V; hai cánh được làm bằng vật liệu composite.

Bộ cảm biến tích hợp ISS (Integrated Sensor Suite) được cung cấp bởi tập đoàn quốc phòng Raytheon, chúng bao gồm một radar khẩu độ tổng hợp SAR (Synthetic-Aperture Radar), cảm biến điện - quang tầm xa EO và tầm nhiệt IR.

Cảm biến EO và IR có thể hoạt động hợp nhất với hệ thống SAR. Chúng sẽ cung cấp các ảnh tìm kiếm trên diện rộng và chế độ dò tìm có độ phân giải cao.

Hệ thống SAR có chế độ theo dõi mục tiêu di chuyển trên bộ, có khả năng gửi tin tức hình ảnh về vị trí và tốc độ di chuyển của mục tiêu.

Mọi dữ liệu từ hệ thống SAR và hai cảm biến EO/IR đều sẽ được truyền trực tiếp từ máy bay về cho trung tâm điều khiển phân tích và xử lý.

Một hệ thống dẫn đường bằng quán tính được bổ sung kết hợp cùng hệ thống định vị GPS giúp cho chiếc UAV trinh sát tàng hình này hoạt động cực hiệu quả.

RQ-4 Global Hawk sẽ hoạt động tự động sử dụng một đường liên kết dữ liệu vệ tinh để gửi dữ liệu từ máy bay đến hệ thống điều khiển tác chiến.

Về kích thước RQ-4 Global Hawk có chiều dài 14,5 m, sải cánh 39,9 m, chiều cao 4,7 m, trọng lượng rỗng 6.781 kg, trọng lượng toàn tải 14.628 kg.

RQ-4 Global Hawk được điều từ xa bởi 3 -4 người (nhân viên phụ trách LRE, nhân viên phụ trách MCE và người điều hành cảm biến).

RQ-4 Global Hawk được khai thác sử dụng bởi Phi đội Trinh sát số 12 tại Căn cứ Không quân Beale (California), và Phi đội Trinh sát số 348 tại Căn cứ Không quân Grand Fork (Bắc Dakota).

So với máy bay U-2, máy bay do thám RQ-4 Global Hawk không cần người điều khiển trực tiếp, nó có thể lửng lơ trên bầu trời của đối phương hàng ngày liền trước khi phải trở về căn cứ để tiếp nhiên liệu.

Với trần bay trên 18 km, việc đánh chặn loại máy bay này hết sức khó khăn.

Một chiếc RQ-4 Global Hawk có giá khoảng 130 triệu USD khi xuất xưởng, chưa tính tới chi phí vận hành.

Đơn giá này cao hơn hẳn tiêm kích tàng hình F-35 vốn có giá từ 80-110 triệu tùy phiên bản và số lượng đặt hàng.

RQ-4 Global Hawk đang có trong biên chế của Không quân và Hải quân Mỹ với vai trò là một hệ thống tầm cao có chức năng thu thập thông tin tình báo cũng như hỗ trợ lục quân trong các chiến dịch quân sự toàn cầu.

Điều này cho phép lực lượng mặt đất sử dụng vũ khí một cách chính xác hơn và có thể bảo vệ cho quân đồng minh tốt hơn.

Loại RQ-4 Global Hawk không chỉ có khả năng chụp, thu thập, truyền về căn cứ các hình ảnh địa hình, vật thể, trận địa với độ phân giải cực cao, nhìn xuyên qua những đám mây dày đặc...

Mà với thiết kế khí động học đặc biệt, RQ-4 còn có thể hoạt động hiệu quả trong tình trạng bão cát, nghe trộm đường truyền tín hiệu.

Những chiếc UAV RQ-4 có khả năng ghi lại mọi hoạt động dưới mặt đất theo thời gian thực.

Một chiếc RQ-4 có khả năng giám sát một khu vực tới 103.600 km2 trong một ngày. Đây được đánh giá là dòng UAV trinh sát tàng hình uy lực nhất thế giới.

Hiện RQ-4 được phát triển với ba phiên bản khác nhau bao gồm A/B/C để phù hợp với từng yêu cầu và nhiệm vụ.