Lý do băng tần mid-band là 'vũ khí chiến lược' của nhà mạng trong cuộc đua 5G

Trong hệ sinh thái 5G, băng tần C-band (khoảng 3,7-4,2 GHz) được coi là “dải vàng” khi dung hòa được hai yếu tố: tốc độ cao và vùng phủ sóng tương đối rộng. So với low-band (700 MHz, 850 MHz), C-band có băng thông lớn hơn nhiều, cho phép truyền dữ liệu với tốc độ vượt trội.

Đồng thời, so với mmWave (trên 24 GHz), C-band có khả năng xuyên tường và phủ xa hơn, giảm nhu cầu xây quá nhiều trạm gốc. Khi một nhà mạng sở hữu khối phổ liên tục 180-200 MHz, họ có thể kích hoạt kênh sóng rộng, sử dụng kỹ thuật Massive MIMO, beamforming, carrier aggregation (ghép mạng) để đạt tốc độ thực tế trên 1 Gbps và hỗ trợ hàng chục nghìn kết nối đồng thời.

Các nhà mạng dẫn đầu về chất lượng 5G đều sở hữu phổ tần rộng, sở hữu trên 200 MHz băng thông 5G. Theo phân tích mới nhất, China Mobile hiện là nhà mạng sở hữu phổ tần trung (mid-band spectrum) lớn nhất trong số các nhà mạng được khảo sát. Tập đoàn này đang nắm giữ giấy phép sử dụng tổng cộng 395 MHz phổ tần, phân bổ ở nhiều dải khác nhau, trong đó đáng chú ý là giấy phép 160 MHz ở băng tần 2,6 GHz.

Tại Mỹ, T-Mobile là nhà mạng có lượng phổ tần trung lớn nhất, với 309 MHz được cấp phép. Lợi thế vượt trội của T-Mobile chủ yếu đến từ việc chiếm lĩnh băng tần 2,6 GHz, hay còn gọi là băng EBS (Educational Broadband Service) - vốn ban đầu được quy hoạch phục vụ mục đích giáo dục.

Trong nhiều năm, T-Mobile đã mua lại và thuê thêm nhiều phổ tần trong băng EBS. Khi một phần của băng này được đưa ra đấu giá vào năm 2022, T-Mobile là nhà thầu chi tiêu lớn nhất, củng cố vị thế dẫn đầu của mình trong phổ tần trung – yếu tố then chốt cho triển khai mạng 5G tốc độ cao và ổn định.

T-Mobile mua thêm C-band để tăng dung lượng tại các đô thị đông đúc, coi đó là “lớp phủ” trong chiến lược “layer cake” (bánh nhiều lớp) - low-band cho phủ sóng toàn quốc, mid-band (2,5 GHz + C-band) cho tốc độ và dung lượng, mmWave cho các điểm nóng.

Theo OpenSignal, năm 2022, T-Mobile duy trì tốc độ trung bình mid-band trên 200 Mb/giây trên toàn nước Mỹ, với vùng phủ rộng hơn nhờ triển khai sớm. Việc bổ sung thêm C-band giúp họ giảm tải các cell 2,5 GHz ở khu vực trung tâm và tăng dung lượng cho dịch vụ FWA. Chiến lược này giúp T-Mobile giữ vị trí dẫn đầu về 5G Availability ở mức khoảng 59 %, cao hơn Verizon và AT&T tính đến năm 2024.

Các nhà mạng hàng đầu thế giới đều đang sở hữu trên 200 MHz băng thông 5G, tạo ra lợi thế vượt trội về tốc độ và độ phủ so với các đối thủ. Ảnh: TechRadar

Verizon cũng không kém cạnh so với T-Mobile. Năm 2021, họ chi khoảng 52,9 tỷ USD để giành trung bình 161 MHz phổ C-band trên toàn quốc, có nơi đạt gần 200 MHz (Mobile World Live, 2021). Phổ này được sử dụng để mở rộng mạng 5G Ultra Wideband (UWB) – lớp dịch vụ tốc độ cao nhất của Verizon, bổ sung giữa low-band và mmWave.

Theo báo cáo của OpenSignal, trong hai tháng đầu sau khi kích hoạt 60 MHz C-band (từ 19/1 đến 19/3/2022), tốc độ tải xuống trung bình của Verizon đạt 211,8 Mb/giây, gần tương đương T-Mobile (225,5 Mb/giây) - một bước nhảy lớn so với trước đó. Cùng thời gian này, RCR Wireless ghi nhận tốc độ trung bình toàn quốc của Verizon tăng từ 55,7 lên 70,6 Mb/giây, tức tăng 26,7%.

Tới năm 2025, Light Reading nhận định việc hoàn thiện triển khai C-band đã giúp tốc độ trung bình mạng 5G của Verizon “gần như tăng gấp đôi” so với giai đoạn đầu.

Tuy nhiên, mạng C-band vẫn gặp thách thức về độ phủ không đồng đều. Nhà phân tích Craig Moffett từng ví “phổ C-band của Verizon có nhiều lỗ hổng hơn cả miếng phô mai Thụy Sĩ”. Verizon cho rằng kết quả này chịu ảnh hưởng bởi việc chuyển đổi động giữa 4G và 5G nhằm tối ưu trải nghiệm người dùng.

Bất chấp hạn chế, C-band đã chứng minh vai trò sống còn: giúp Verizon rút ngắn khoảng cách với T-Mobile về tốc độ trung bình và cung cấp nền tảng cho dịch vụ Fixed Wireless Access (FWA) - một hướng kinh doanh mới thay thế Internet cáp quang ở vùng ngoại ô.

Tại Trung Quốc, China Mobile, China Telecom và China Unicom được Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin (MIIT) cấp các dải phổ mid-band (3,3 – 3,6 GHz) ngay từ 2019. Nhờ triển khai sớm, tính đến cuối tháng 8, Trung Quốc đã có 4,65 triệu trạm 5G. Hơn 1,15 tỷ người dùng di động toàn quốc đã kết nối mạng 5G, tăng 140 triệu so với cuối năm 2024.

China Mobile sử dụng mid-band không chỉ cho dịch vụ di động đại chúng mà còn cho 5G công nghiệp, VR/AR, camera AI, và FWA. Báo cáo thường niên 2023 của China Mobile Group mô tả dự án tại Bệnh viện Đại học Y Bắc Hà (Hebei), nơi sử dụng 5G + camera VR toàn cảnh để hỗ trợ khám từ xa và mang lại trải nghiệm “gần như trực tiếp” cho thân nhân bệnh nhân.

Đặc biệt, tại Thượng Hải, China Mobile đã triển khai mạng 5G-Advanced (5G-A) kết hợp mid-band 4,9 GHz với carrier aggregation và network slicing. Báo cáo của Omdia năm 2024 cho thấy người dùng gói 5G-A có lượng dữ liệu sử dụng trung bình tăng 20%, doanh thu bình quân mỗi người dùng (ARPU) tăng 11 %. Các gói 5G-A cũng hỗ trợ dịch vụ livestream HD, game AR/VR và gói doanh nhân ưu tiên QoS.

Giống như nhiều quốc gia khác, Hàn Quốc xác định băng tần mid-band, đặc biệt là dải 3,5 GHz (C-band), là nền tảng chủ lực cho dịch vụ 5G diện rộng, giúp cân bằng giữa vùng phủ sóng và tốc độ truyền tải.

Theo kết quả đấu giá tần số do Bộ Khoa học và Công nghệ Thông tin Hàn Quốc (MSIT) tổ chức vào tháng 6/2018, SK Telecom được cấp 100 MHz phổ trong dải 3,42–3,52 GHz dành cho mạng 5G, trong khi các đối thủ KT nhận 100 MHz và LG U+ nhận 80 MHz. Bên cạnh đó, SKT còn được cấp 800 MHz tại dải 28 GHz cho mục tiêu thử nghiệm mmWave, song đã bị thu hồi giấy phép năm 2022 vì không đạt yêu cầu triển khai trạm phát sóng mmWave như cam kết.

Trong giai đoạn thương mại hóa 2019 - 2024, SK Telecom tập trung mở rộng vùng phủ và dung lượng mạng 5G dựa trên băng tần mid-band. Theo phân tích của Omdia, phổ 3,5 GHz của SKT giúp đạt tốc độ trung bình vượt trội so với các đối thủ, nhờ khả năng kết hợp giữa vùng phủ rộng hơn so với mmWave và băng thông lớn hơn so với sub-1 GHz.

Dữ liệu đo kiểm của Opensignal cho thấy, trong cùng điều kiện mạng NSA (Non-Standalone), SK Telecom đạt tốc độ tải xuống trung bình cao hơn khoảng 8,8 % so với LG U+, phần lớn nhờ khối phổ 100 MHz liền kề mà hãng đang sở hữu.

Theo RCR Wireless, năm 2025, tốc độ trung bình của mạng 5G SK Telecom tại các đô thị lớn đạt 1.064 Mbps, tăng hơn 9 % so với năm 2023, tiếp tục dẫn đầu toàn quốc, chứng minh hiệu quả rõ rệt của chiến lược ưu tiên mid-band trong việc mở rộng dung lượng mà vẫn đảm bảo trải nghiệm tốc độ gigabit cho người dùng.

Du Lam