Loại tên lửa diệt hạm hùng mạnh Liên Xô trong biên chế Ukraine có khiến Nga lo sợ?

P-15 Termit là một trong những loại tên lửa diệt hạm nổi tiếng thế giới, uy lực mạnh và kinh nghiệm thực chiến dày dạn, loại tên lửa này từng là nỗi khiếp sợ cho chiến hạm NATO.

Hiện loại tên lửa này vẫn còn trong trang bị của cả Nga và Ukraine.

Nếu như Nga có rất nhiều chủng loại tàu chiến thì Ukraine chỉ có một loại chiến hạm duy nhất, đó chính là tàu tên lửa U153 Pryluky lớp Matka.

Được sản xuất và phục vụ trong biên chế từ năm 1977, tổng cộng hải quân Liên Xô đã đóng mới 12 chiếc tàu tên lửa lớp Matka loại này

Sau khi Liên Xô tan rã, Ukraine nhận tổng cộng 5 chiếc tàu tên lửa lớp Matka này. Tuy nhiên sau đó số lượng này được giảm xuống còn 4 chiếc.

Nga vẫn dùng loại tàu này cho tới tận năm 2005.

Vũ khí trên tàu cũng chỉ bao gồm hai ống phóng tên lửa P-15 Termit chống hạm cùng với một khẩu hải pháo 76mm và một khẩu pháo cao tốc AK-630.

Hệ thống tên lửa P-15 Termit về sau đã được hải quân Nga thay thế bằng 8 ống phóng SS-N-25. Tuy nhiên phiên bản do Ukraine sử dụng vẫn tiếp tục sử dụng tên lửa P-15 Termit.

P-15 Termit là tên lửa đối hạm duy nhất của Liên Xô và Nga đã trải qua thực chiến nhưng đồng thời lại là tên lửa đối hạm dày dạn chiến công nhất thế giới.

Lần tham chiến đầu tiên của tên lửa P-15 Termit xảy đến không lâu sau cuộc chiến Sáu Ngày năm 1967, trong suốt cuộc chiến được gọi là “Chiến tranh tiêu hao” khi lực lượng vũ trang của Israel và Ai Cập liên tục đụng độ xung quanh khu vực bán đảo Sinai.

Vào ngày 21/10/1967, khu trục hạm Eliat của Israel khi tuần tra chiến đấu đã phạm phải sai lầm tiến đến quá gần cảng Said. 2 tàu tên lửa lớp Komar của Ai Cập vũ trang với 2 tên lửa P-15 mỗi chiếc đã khai hỏa 4 tên lửa từ vị trí bên trong bến cảng, 3 tên lửa đầu tiên đã đánh trúng mục tiêu khiến tàu khu trục của Israel bị bẻ gãy làm đôi và nhanh chóng chìm xuống nước.

Vào ngày 21/10/1968, các tàu Osa của Ai Cập đã phóng một loạt tên lửa P-15 để đánh chìm “tàu buôn" 10.000 tấn của Israel được hoán cải thành tàu do thám.

Trong suốt cuộc chiến Yom Kippur diễn ra vào năm 1973, P-15 thu được rất ít thành công. Theo nguồn tin phương Tây thì từ ngày 6 đến 12/11/1973 đã có tới 54 tên lửa P-15 được sử dụng.

Trong đêm 3 và 4/12/1971 các tàu Osa của hải quân Ấn Độ làm nhiệm vụ cách Bombay 900 km gần khu vực Karachi đã bắn 11 tên lửa đối hạm (7 P-15U và 4 P-15T) làm 1 khu trục hạm của Pakistan chiếc Khaiba và 1 tàu đánh cá chiếc Muhafiz bị bắn chìm.

Cũng trong cuộc chiến này ghi nhận việc lần đầu tiên tên lửa đối hạm P-15 được sử dụng để tấn công mục tiêu trên đất liền. Vào ngày 4/12/1971 nhà máy lọc dầu ở Keamari đã bị tấn công, những bồn chứa dầu lớn bị hun nóng bởi ánh mặt trời vào ban ngày nên ban đêm chúng phát ra nhiệt. P-15T với đầu dò hồng ngoại đã bắt được mục tiêu và gây ra khá nhiều thiệt hại.

Ngày 8/12/1971, tàu Vinash lớp Osa đã khai hỏa bốn tên lửa gồm 1 P-15T và 3 P-15U, đánh trúng bồn chứa dầu tại nhà máy lọc dầu Keamari.

Còn lại 3 tên lửa dẫn bởi radar P-15U đã đánh trúng 3 tàu khác được neo ở Manora khiến một chiếc bị chìm và hai chiếc khác hư hỏng.

P-15 Termit là tên lửa đối hạm tầm ngắn đi vào phục vụ từ cuối những năm 1950 và là tên lửa đối hạm đầu tiên được chấp nhận đưa vào biên chế, nó cũng được ghi nhận là tên lửa đối hạm đầu tiên đánh chìm được tàu chiến.

Tên lửa sử dụng hệ dẫn đường quán tính giai đoạn đầu thay thế con quay hồi chuyển, tầm bắn từ 50-100 km tùy theo phiên bản.

Vận tốc tên lửa Mach 0,9 và độ cao hành trình được giảm xuống dưới 100m thông qua sự kiểm soát của một radar đo cao khi tiếp xúc mục tiêu.

Trọng lượng tên lửa khá lớn, phiên bản nặng nhất lên tới 2,5 tấn, chính vì vậy khá hạn chế trong việc mang theo số lượng lớn trên các chiến hạm.

Kích thước lớn, tốc độ chậm, bay hành trình cao, cơ động kém, dễ bị gây nhiễu tỏ ra không còn phù hợp trong tác chiến hải quân hiện đại, tuy vậy kinh tế khó khăn buộc Ukraine phải tiếp tục dùng loại tên lửa lỗi thời này.

“Mạnh mẽ, uy lực”, nhưng đó chỉ còn là dĩ vãng - tên lửa diệt hạm Ukraine sẽ khó có thể làm khó được tàu chiến của Nga một khi xảy ra xung đột.

Việt Hùng