Lỗ hổng trong luật việt vị vừa được sửa đổi

Video minh họa cách Torns IF lách luật việt vị.

Torns IF, một CLB nhỏ bé đến từ thị trấn Stangby, lập luận rằng một cầu thủ có thể lách luật việt vị bằng cách giữ thăng bằng trái bóng ở mu bàn chân. Theo họ, vì đây là "điểm chạm bóng đầu tiên", nên cầu thủ nhận bóng sau đó sẽ không bị coi là việt vị, bất kể anh ta vượt qua hàng phòng ngự đối phương.

Để minh họa cho phát hiện "thiên tài" này, Torns IF tạo một video trình diễn kỹ thuật "chuyền bóng kiểu múc" (scoop pass). Trong video, huấn luyện viên yêu cầu cầu thủ Adam Olafsson đặt bóng lên mu bàn chân. Sau đó, một tiền đạo sẽ chạy vượt qua hàng phòng ngự trong khi bóng vẫn nằm trên chân Olafsson.

Về cơ bản, lập luận của Torns IF là thay vì bị bắt việt vị từ đường chuyền sau đó của Olafsson, tiền đạo sẽ được coi là ở vị trí hợp lệ từ "điểm chạm bóng đầu tiên" - tức là khi bóng nằm trên chân Olafsson. Điều này đồng nghĩa anh ta không rơi vào thế việt vị ngay cả khi đã vượt qua hậu vệ.

"Torns IF phát triển một phương pháp khéo léo để tạo ra các tình huống đối mặt với thủ môn", câu lạc bộ tuyên bố năm 2023. "Nó dựa trên một quy tắc được tìm thấy ở trang 93 của Luật Bóng đá, nêu rõ rằng 'điểm chạm bóng đầu tiên' phải được sử dụng khi đánh giá việt vị. Một khám phá mang tính đột phá".

Phát hiện này nhanh chóng lan truyền và gây tiếng vang lớn, thu hút sự chú ý của các chuyên gia và tổ chức bóng đá hàng đầu. Torns IF thậm chí liên hệ với IFAB (Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế) để thảo luận về khả năng thay đổi luật.

Sau gần 2 năm nỗ lực không ngừng, IFAB sửa đổi nội dung của luật việt vị để làm rõ thời điểm nào cần đánh giá việt vị. Sự thay đổi được đưa vào bản giải thích được FA công bố. Luật giờ quy định: "Khi thủ môn ném bóng, điểm chạm bóng cuối cùng phải được sử dụng để xác định vị trí việt vị".

Hay nói cách khác, quy định việt vị giờ đây làm rõ rằng điểm chạm bóng cuối cùng (thay vì điểm chạm đầu tiên) sẽ được dùng để xác định vị trí việt vị trong những tình huống bóng bị "trì hoãn" (delayed pass), đặc biệt khi thủ môn ném bóng phát động tấn công.

IFAB buộc phải thay đổi luật việt vị, và được FA áp dụng từ mùa 2025/26.

Trên mạng xã hội, Torns IF ăn mừng thông tin thay đổi luật: "Chúng tôi đã làm được. Torns IF đã thay đổi luật bóng đá. Sau khi gửi hàng loạt email dài tới IFAB, luật việt vị đã được sửa đổi. Chúng tôi rất tự hào về đóng góp của mình cho môn thể thao tuyệt vời này".

David Elleray, cựu trọng tài Premier League và hiện là Giám đốc Kỹ thuật IFAB, cũng gửi lời cảm ơn tới Torns IF vì đóng góp của đội trong việc làm rõ quy định và kiên nhẫn chờ đợi trong vấn đề này.

Trong bóng đá, khi đánh giá việt vị, chúng ta thường nghĩ ngay đến khoảnh khắc trái bóng rời chân (hoặc đầu, ngực...) của người chuyền. Đó là điểm mấu chốt để xác định một cầu thủ có đứng dưới hậu vệ cuối cùng của đối phương hay không.

Tuy nhiên, có những tình huống mà khoảnh khắc bóng được chơi (chạm lần đầu) và khoảnh khắc bóng thực sự rời khỏi tầm kiểm soát của người chuyền để đến đồng đội lại không diễn ra cùng một lúc. Đây chính là ý nghĩa của "đường chuyền bị trì hoãn" (delayed pass).

Ví dụ điển hình nhất và là trường hợp mà Torns IF khai thác. Cầu thủ đặt bóng lên mu bàn chân và giữ thăng bằng. Điểm chạm đầu tiên là khi bóng nằm yên trên mu bàn chân (cầu thủ "chơi" bóng bằng cách giữ bóng). Đường chuyền "bị trì hoãn" khi bóng vẫn trên chân, cầu thủ di chuyển, và chỉ sau một khoảng thời gian, anh ta mới hất bóng đi để đồng đội nhận đường chuyền.

"Lỗ hổng" mà Torns IF phát hiện nằm ở chỗ nếu luật chỉ tính "điểm chạm đầu tiên" thì khi bóng đặt lên chân, cầu thủ nhận bóng dù đã chạy vượt qua hàng phòng ngự nhưng vẫn được coi là hợp lệ. Vì tại thời điểm bóng "chạm" chân người chuyền lần đầu, anh ta chưa việt vị.

Minh Nghi