Liên kết sản xuất cà phê bền vững

Vườn cà phê của thành viên HTX Ea Tu xanh ngắt quanh năm. Ảnh: Hường Lê

Nhiều năm theo đuổi mô hình phát triển cà phê bền vững (trồng xen canh 3 loại cây trên cùng diện tích gồm: cà phê, sầu riêng và hồ tiêu, trong đó, cà phê là cây trồng chủ lực), đồng thời, tuân thủ quy trình chăm sóc, sản xuất hướng đến sản xuất bền vững (hạn chế phân hóa học, tăng cường bón phân hữu cơ và các chế phẩm sinh học), bảo đảm chất lượng sau thu hoạch các thành viên Hợp tác xã nông nghiệp dịch vụ công bằng Ea Tu (viết tắt là HTX Ea Tu) ở buôn Ko Tam, xã Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk đã bước đầu gặt hái thành công.

Ông Phạm Minh Tĩnh (trú tại buôn Ko Tam, xã Ea Tu), thành viên HTX Ea Tu cho biết: "Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng đơn canh cây cà phê trên diện tích 1ha, mỗi năm thu được 4-5 tấn cà phê. Thời tiết ngày càng biến đổi khắc nghiệt, vườn cà phê liên tục bị sâu bệnh, cây suy yếu, năng suất giảm. Bên cạnh đó, giá cả thị trường lại bấp bênh, nguồn thu nhập của gia đình không đảm bảo. Tham gia HTX Ea Tu năm 2018, gia đình tôi trồng xen canh nhiều loại cây trên cùng 1ha và thực hiện quy trình sản xuất theo hướng bền vững, từ đó, từng bước cải thiện thu nhập. Trung bình mỗi năm, gia đình tôi thu nhập từ 150-200 triệu đồng”.

Tham gia HTX Ea Tu trồng xen canh sầu riêng, hồ tiêu trong vườn cà phê trên diện tích 3,4ha cũng giúp gia đình bà H’Yiam Mlô, ở buôn Ko Tam có nguồn thu nhập hơn 300 triệu đồng/năm. Bà H’Yiam cho biết, trước đây, gia đình bà chủ yếu sử dụng phân hóa học để bón cho cây cà phê. Thời gian môi trường bị ô nhiễm, đất trở nên cằn cỗi, cây trồng giảm sức đề kháng, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây cà phê cũng không có khả năng chống chọi trước thời tiết khắc nghiệt, trái cà phê thường có kích thước nhỏ.

Từ khi áp dụng phương pháp bón phân hữu cơ mang lại rất nhiều lợi ích, cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cây cà phê xanh tốt quanh năm và trái cà phê có kích thước lớn hơn. Bón phân hữu cơ cũng cải thiện cấu trúc đất và tăng khả năng giữ nước, giúp cây cà phê chống chịu tốt hơn với các tác động tiêu cực từ thời tiết, sâu bệnh, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị của cà phê.

“Việc sản xuất bền vững không chỉ góp phần tăng năng suất cà phê, mà còn bảo vệ sức khỏe của người nông dân và môi trường, duy trì cảnh quan thiên nhiên xanh mát” - bà H’Yiam chia sẻ.

Ông Trần Đình Trọng hướng dẫn người dân sử dụng phân bón hữu cơ. Ảnh: Hường Lê

Không chỉ ông Tĩnh, bà H’Yiam, đến nay, tất cả các thành viên của HTX Ea Tu đều thực hiện phương án canh tác xen canh theo hướng hữu cơ. Sản xuất cà phê bền vững bằng việc trồng đa canh theo hướng hữu cơ đã mang lại rất nhiều lợi ích cho các thành viên và hộ dân liên kết với HTX Ea Tu.

HTX Ea Tu được thành lập vào năm 2015, có 49 thành viên, 60,4ha cà phê, với mục đích giúp cho người nông dân chủ động trong quá sản xuất, chế biến, bán hàng, đồng thời, nâng cao giá trị sản phẩm. Đến nay, vùng sản xuất của HTX Ea Tu có diện tích khoảng 320ha, thực hiện liên kết với 350 hộ dân trồng cà phê trên địa bàn xã.

Ông Trần Đình Trọng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc HTX Ea Tu chia sẻ: Khi tham gia HTX, người nông dân được hướng dẫn, tập huấn các kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch cà phê, không phải lo lắng về việc tiêu thụ, tiếp thị sản phẩm, có thể bán cà phê trực tiếp cho các nhà rang xay, thu lợi nhuận kinh tế cao. HTX cũng cho các thành viên nợ tiền phân bón đến cuối vụ mới thanh toán, thậm chí, các thành viên của HTX còn được tặng phân bón, cây giống miễn phí. Đối với hộ nông dân liên kết, HTX Ea Tu thu mua cà phê cho các thành viên với giá cao hơn thị trường từ 1.000-20.000 đồng (tùy theo chất lượng cà phê). Qua đó, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nông dân trồng cà phê.

Để phát triển bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm, HTX Ea Tu đã xây dựng thương hiệu Ea Tu cà phê nhằm mở rộng sản xuất các loại sản phẩm gồm: Cà phê bột đặc sản Robusta, cà phê Robusta và Arabica (R&A). Hai sản phẩm này đã được UBND tỉnh Đắk Lắk cấp Giấy chứng nhận OCOP 4 sao và chứng nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh vào năm 2023. Ngoài ra, HTX còn liên kết sản xuất sản phẩm cà phê hòa tan 3 trong 1 để phục vụ nhu cầu người tiêu dùng. Đầu năm 2024, HTX tận dụng các cà phê già cỗi để chế biến sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Từ đó, góp phần nâng cao giá trị cây cà phê, nâng mức thu nhập cho nông dân, cũng như tạo nguồn thu cho HTX. Ngoài hoạt động sản xuất, kinh doanh, hàng năm, HTX Ea Tu còn triển khai các hoạt động phúc lợi xã hội, đóng góp cho sự phát triển an ninh - kinh tế địa phương.

Tỉnh Đắk Lắk hiện có 470 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó, có khoảng 150 HTX tham gia chuỗi liên kết sản xuất hàng hóa. Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk Nguyễn Hoài Dương, trong bối cảnh giá cả nông sản không ngừng biến động, việc tăng cường liên kết trong sản xuất nông nghiệp trở thành xu thế tất yếu. Việc liên kết đã từng bước khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, đưa sản xuất theo hướng tập trung, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Phúc An