Liên kết hợp tác xã – doanh nghiệp, mở đường cho chuỗi giá trị

Sau khi Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ về khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp được ban hành, tỉnh Quảng Trị đã nhanh chóng cụ thể hóa bằng nhiều chính sách hỗ trợ. Liên minh hợp tác xã (HTX) tỉnh Quảng Trị phối hợp cùng các sở ngành địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn các HTX xây dựng mô hình liên kết với doanh nghiệp, từ hợp đồng bao tiêu, hỗ trợ giống, đến chuyển giao công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Đến nay, toàn tỉnh Quảng Trị đã có hơn 100 HTX nông nghiệp đăng ký tham gia mô hình HTX kiểu mới cấp tỉnh; 10 HTX được chọn thí điểm mô hình HTX kiểu mới cấp quốc gia. Đáng chú ý, có 3 Liên hiệp HTX được thành lập, hoạt động trong các lĩnh vực nông sản an toàn, lúa hữu cơ và gạo chất lượng cao.

Song song với đó, các HTX tham gia Chương trình OCOP ngày càng tăng. Quảng Trị hiện có 372 sản phẩm OCOP, trong đó HTX và tổ hợp tác chiếm gần một nửa. Hai HTX đã có sản phẩm đạt chuẩn OCOP 5 sao – minh chứng cho nỗ lực nâng tầm thương hiệu nông sản địa phương.

Liên kết để vượt “ngưỡng nhỏ lẻ”

Nếu trước đây sản xuất manh mún, phụ thuộc thương lái khiến nông dân rơi vào vòng luẩn quẩn “được mùa mất giá”, thì mô hình liên kết đã mở ra cách làm mới, HTX tổ chức sản xuất đồng bộ, doanh nghiệp lo đầu ra.

Nhiều HTX trên địa bàn tỉnh Quảng Trị liên kết với Công CP TCT Thương mại Quảng Trị sản xuất lúa hữu cơ mang lại hiệu quả khả quan

Đến nay, 25 HTX của tỉnh liên kết với Công ty Thương mại Quảng Trị để phát triển lúa hữu cơ; 20 HTX hợp tác với Công ty Nafoods trồng chanh leo theo tiêu chuẩn hiện đại; 70 HTX ký hợp đồng chăn nuôi gia công với các tập đoàn lớn như CP, Golden Star, Thái Việt…

Sự tham gia của doanh nghiệp đã mang đến thị trường ổn định, công nghệ tiên tiến và đặc biệt là tiêu chuẩn hóa quy trình sản xuất. Khoảng 30% số HTX của tỉnh đã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến.

Tại HTX Phú Hưng (Hải Lăng), liên kết trồng rừng theo tiêu chuẩn FSC đã giúp người dân tiếp cận phương thức sản xuất hiện đại. “Năng suất lao động và thu nhập của xã viên tăng rõ rệt, thói quen sản xuất cũ thay đổi, chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường”, ông Nguyễn Thể – Giám đốc HTX chia sẻ.

HTX Thủy Ba Đông (Vĩnh Thủy) cũng là một trong những điển hình. Liên kết với các doanh nghiệp giống, sữa và bảo vệ thực vật giúp HTX nâng cao dịch vụ cung ứng cho thành viên, ứng dụng drone phun thuốc không người lái, tăng hiệu quả và giảm chi phí. Doanh thu năm 2024 đạt 4,3 tỷ đồng, tăng hơn 1,5 tỷ đồng so với năm 2023; lợi nhuận tăng 365 triệu đồng.

Nhiều mô hình ứng dụng công nghệ cao làm thay đổi diện mạo sản xuất nông nghiệp tại địa phương, như HTX Nấm sạch Tuấn Linh, xã Nam Trạch áp dụng dây chuyền pha trà tự động 5 trong 1; HTX Vương Đoàn, xã Ninh Châu sử dụng máy sấy bằng năng lượng mặt trời; HTX Hiền Thuấn, xã Trường Phú chế biến tinh bột; HTX Nông sản Khe Sanh, xã Khe Sanh phát triển cà phê Arabica chất lượng cao.

Kỳ vọng lan tỏa mô hình liên kết

Theo lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị, mô hình hợp tác giữa HTX và doanh nghiệp là “chìa khóa” để tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất của kinh tế tập thể, quy mô nhỏ, thiếu thị trường, thiếu công nghệ. Khi “ba nhà” – nông dân, HTX và doanh nghiệp – phối hợp với nhau, chuỗi giá trị nông sản mới được hình thành trọn vẹn.

Thời gian tới, tỉnh Quảng Trị cần xác định tiếp tục hỗ trợ về hạ tầng, tín dụng, đào tạo quản lý, chuyển giao công nghệ và xúc tiến thương mại, nhằm nhân rộng các mô hình hiệu quả, góp phần đưa kinh tế tập thể trở thành động lực phát triển nông nghiệp nông thôn.

Liên kết – hợp tác đã không còn là khẩu hiệu, mà đang mang lại những thay đổi hiện hữu trong đời sống người dân. Từ cánh đồng lúa hữu cơ ở Hải Lăng, đồi cà phê Khe Sanh, đến trạm chế biến thủy sản ở Gio Linh…, bức tranh nông nghiệp Quảng Trị đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp và bền vững.

Hữu Tiến