Layoff Anxiety: Từ khóa ám ảnh tâm lý người lao động

Tại Việt Nam, hàng loạt đợt cắt giảm nhân sự thời gian gần đây trong các lĩnh vực như công nghệ, sản xuất, logistics, bán lẻ… đã đẩy nhiều người lao động vào trạng thái bất an thường trực. Mỗi thông báo “tái cấu trúc”, mỗi email họp đột xuất đều có thể kích hoạt một vòng xoáy căng thẳng và lo âu.

“Layoff anxiety” - Khi nỗi lo mất việc len lỏi vào từng email công việc

“Layoff anxiety” là thuật ngữ chỉ tình trạng lo lắng, căng thẳng kéo dài ở người lao động trước khả năng bị cắt giảm nhân sự. Dù chưa có thông báo chính thức, nhiều nhân viên vẫn thường xuyên sống trong cảm giác bất an: “Liệu mình có còn được giữ lại sau quý này?”, “Tại sao cấp trên lại lạnh nhạt hơn mọi khi?”, “Đồng nghiệp thân thiết vừa nghỉ, mình có phải người tiếp theo?”…

Layoff anxiety đã đẩy nhiều người lao động vào trạng thái bất an thường trực

Theo một khảo sát của nền tảng việc làm Vieclam24h vào tháng 5-6/2025 trên hơn 2.000 người đang đi làm và gần 1.000 doanh nghiệp, có đến 43,3% Người lao động ở lại cho biết họ đang gánh thêm công việc, trong khi 42,8% lo sợ sẽ là người tiếp theo ra đi. Gần 30% đã mất niềm tin vào tổ chức và 27,3% cảm thấy giảm động lực làm việc.

Không chỉ dừng lại ở mức tâm lý, “layoff anxiety” còn để lại nhiều hệ lụy về mặt hiệu suất và sức khỏe tinh thần. Người lao động dễ rơi vào trạng thái mất tập trung, tự nghi ngờ năng lực bản thân, thu mình hoặc trở nên cạnh tranh tiêu cực với đồng nghiệp. Về lâu dài, điều này ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, bào mòn văn hóa nội bộ và khiến doanh nghiệp rơi vào vòng xoáy “mất người - giảm hiệu suất - tăng chi phí tuyển mới”.

Tác động của “layoff anxiety” đến người lao động và doanh nghiệp

Khi lo lắng về nguy cơ bị sa thải trở thành nỗi ám ảnh thường trực, người lao động không chỉ mất đi sự tập trung mà còn dần đánh mất niềm tin vào tổ chức và chính bản thân mình.

Ở cấp độ cá nhân, nhiều người chia sẻ rằng họ thường xuyên mất ngủ, giảm hứng thú với công việc, né tránh các cuộc họp nội bộ hoặc cảm thấy áp lực mỗi khi quản lý giao nhiệm vụ mới. Một nhân viên trong ngành công nghệ tại TP.HCM cho biết: “Mỗi lần công ty họp toàn bộ phòng là tim mình đập thình thịch. Không ai nói gì về cắt giảm nhân sự, nhưng sự yên lặng đôi khi còn đáng sợ hơn cả một thông báo chính thức”.

Layoff anxiety làm người lao động giảm hứng thú với công việc

Tình trạng này kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn làm giảm hiệu suất và chất lượng công việc. Nhân sự có xu hướng làm việc cầm chừng, không còn muốn đóng góp ý tưởng mới vì “có cố gắng cũng không chắc được giữ lại”. Nhiều người tìm cách “đứng giữa”, tránh nổi bật hoặc né tránh trách nhiệm để không bị đưa vào “danh sách đen” tiềm năng.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, “layoff anxiety” khiến môi trường làm việc trở nên căng thẳng, thiếu gắn kết. Tình trạng này dễ dẫn đến “chảy máu chất xám” khi những nhân sự giỏi chủ động rời đi do không còn cảm thấy an toàn. Doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với hàng loạt hệ quả như mất đi sự sáng tạo, năng suất giảm; Chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân sự mới tăng; Văn hóa doanh nghiệp bị ảnh hưởng tiêu cực.

Làm gì để vượt qua “layoff anxiety”?

“Layoff anxiety” là phản ứng tâm lý dễ hiểu trong bối cảnh nhiều biến động, nhưng nếu không được kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến tinh thần và hiệu suất công việc. Để vượt qua nỗi lo bị sa thải, người lao động cần chủ động nâng cấp kỹ năng, nhất là kỹ năng số, duy trì hiệu suất làm việc ổn định và thái độ tích cực, đồng thời mở rộng mạng lưới nghề nghiệp và chuẩn bị sẵn sàng cho các cơ hội mới. Về phía doanh nghiệp, sự minh bạch trong truyền thông, hỗ trợ sức khỏe tinh thần và đầu tư phát triển năng lực nội bộ là chìa khóa giúp củng cố niềm tin nhân viên.

Để vượt qua nỗi lo bị sa thải, người lao động cần chủ động nâng cấp kỹ năng, nhất là kỹ năng số

Theo khảo sát từ Vieclam24h trong quý II/2025, 80% người lao động ở lại có nhu cầu tìm kiếm công việc mới, trong đó, 49,5% đang chủ động tìm kiếm và 30,9% khác đang cân nhắc nhưng chưa hành động. Điều này cho thấy người lao động Việt Nam đang dần thích nghi và trang bị tâm thế vững vàng trước làn sóng biến động nhân sự.

“Layoff anxiety” không còn là nỗi lo thầm kín mà đã trở thành một thực trạng đáng chú ý trong môi trường làm việc hiện nay. Giữa bối cảnh kinh tế nhiều biến động, việc hiểu đúng và chủ động đối mặt với tâm lý lo lắng bị sa thải là điều cần thiết. Đây không chỉ là bài toán về nhân sự mà còn là cơ hội để tái thiết văn hóa tổ chức, nâng cao năng lực thích ứng và phát triển bền vững.

Trong hành trình ấy, những nền tảng kết nối tuyển dụng như Vieclam24h đang đóng vai trò quan trọng, giúp người lao động tìm việc nhanh, tiếp cận kịp thời các cơ hội nghề nghiệp mới và đồng hành cùng doanh nghiệp xây dựng đội ngũ nhân sự vững vàng hơn.

P.V