Làm báo trong rừng

Lớp biên tập viên, phóng viên chúng tôi trực tiếp làm báo trong rừng từ tháng 5/1971, sau ngày Đài Phát thanh Giải phóng được thành lập 9 năm. Chúng tôi là lớp phóng viên “em út”, lớp cuối cùng của đài.

Công việc hằng ngày của Đài Phát thanh Giải phóng rất bài bản. Mỗi sáng đều tổ chức họp giao ban nghiêm túc. Giám đốc hồi ấy là ông Hai Xuyên, nhưng ông Sáu Hà được giao chịu trách nhiệm chuyên môn. Ông Sáu Hà là người giỏi chuyên môn, có thâm niên trong nghề, nên cách góp ý của ông cho bài vở của phóng viên rất dễ tiếp thu.

Phần quan trọng nhất trong họp báo mỗi sáng là phân công những phóng viên chắc tay nghề viết những bài bình luận thời sự. Tôi cũng được chọn trong số những người viết bình luận thời sự, chuyên viết về mảng binh vận, được các thủ trưởng tiểu ban tuyên truyền binh vận tín nhiệm. Cuộc họp giao ban kết thúc, ai về lều người ấy, bắt đầu làm việc. Ai viết nhanh thì buổi trưa, trước giờ ăn cơm, đã có bài nộp cho ông Sáu Hà duyệt. Bài được duyệt sẽ được đánh tê-lê-tip ra Hà Nội để lên sóng.

Tôi và nhà văn Lê Điệp (ở Ban Đô thị miền Nam) thường xong việc sớm, chỉ chờ ăn cơm xong là vác cần câu ra con suối phía sau Đài. Tôi với Lê Điệp là 2 tay câu gặp may. Con suối này tương đối sâu, nên cá khá nhiều. Chúng tôi kiên trì ngồi buông cần, không phải câu cá để thư giãn, hay để nghĩ chuyện lớn, mà câu để kiếm cá cho bữa cơm chiều. Dạo đó, thức ăn nhà bếp quá ít, nên câu cá cải thiện bữa ăn là “việc cần làm ngay”. Chúng tôi thường ngồi suốt buổi trưa như thế, mỗi người cũng câu được dăm con cá đỏ đuôi, loại cá bé tẹo bằng 2 - 3 ngón tay, nhưng như thế là “ngon” lắm rồi, có thức ăn cho bữa chiều rồi.

Ảnh tư liệu về Đài Phát thanh Giải phóng đang được lưu giữ tại Đài Tiếng nói Nhân dân TP.Hồ Chí Minh.

Công việc xong, tối lại chúng tôi xuống hầm ngủ, tránh bom B52. Chính ở dưới một căn hầm tránh bom như thế, tôi đã viết được bài thơ dài “Thử nói về hạnh phúc”. Căn hầm tôi viết bài thơ dài đó là căn hầm của ông Điển, một “giáo viên cắm... rừng”. Căn hầm thật chắc chắn, chủ nhân của nó quê Thanh Hóa, nên rất chỉn chu.

Làm báo ở Đài Phát thanh Giải phóng, chúng tôi có một nhóm anh em thân thiết, gồm Lê Điệp, Vũ Ân Thy và tôi từ Hà Nội vào, Kha Lương Ngãi và chị Tuyết Nga từ Sài Gòn lên, mỗi người ở một tiểu ban, nhưng trong rừng thì nhà cửa gần nhau, cùng là phóng viên, nên rất thân thiết. Chị Tuyết Nga là em ruột chị Tố Nga, người những năm gần đây đã nổi tiếng thế giới về một vụ kiện lừng lẫy, kiện những công ty và chính phủ Mỹ sản xuất và rải chất độc da cam trên toàn miền Nam trong chiến tranh, gây ra biết bao thảm họa.

Ghi nhận sự hy sinh của các thế hệ cán bộ, phóng viên Đài Phát thanh Giải phóng, Đảng và Nhà nước đã trao tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, danh hiệu cao quý nhất của Nhà nước dành cho tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc đối với sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc.

Chị Tuyết Nga là phát thanh viên đầu tiên của Đài Phát thanh Giải phóng, năm 1962, sau đó chị về hoạt động bí mật trong nội thành Sài Gòn, rồi bị lộ phải ra lại chiến khu, về làm phóng viên Tiểu ban Phụ nữ của Đài Phát thanh Giải Phóng. Chúng tôi cùng làm việc với nhau hơn một năm, cho tới “Mùa hè đỏ lửa” năm 1972 thì tạm biệt Đài Phát thanh Giải phóng, đi làm phóng viên trực tiếp ở các chiến trường.

Dù chỉ làm báo trong rừng hơn một năm, nhưng với tôi đó là những kỷ niệm rất khó quên và tôi trưởng thành từ đây. Sau khi đi chiến trường Mỹ Tho về lại chiến khu, tôi đã trở thành một nhà thơ và một nhà báo. Thế mới biết, với nhà báo, hoàn cảnh chỉ là một yếu tố, dù mình ở hoàn cảnh khó khăn cỡ nào, miễn mình tự vượt qua được, thì những bài báo có chất lượng vẫn có thể ra đời. Chiến tranh đã rèn luyện lớp nhà báo chúng tôi và thật may mắn, tới bây giờ, sau 55 năm, tôi vẫn còn viết báo.

THANH THẢO