Kỹ sư bán dẫn được săn đón, có nơi thưởng tới 1.500% lương cơ bản

Tuy nhiên, khác với các đợt tăng lương theo chu kỳ ở Phố Wall, cuộc “cách mạng lương thưởng” trong ngành chip phản ánh một thay đổi mang tính cấu trúc: thế giới bắt đầu trả giá cao hơn cho năng lực kỹ thuật, theo Financial Times.

SK Hynix là ví dụ rõ nhất. Hãng bán dẫn Hàn Quốc bãi bỏ trần chia lợi nhuận và chi thưởng tới 1.500% lương cơ bản, tương đương 3/4 thu nhập cả năm trong một lần chi trả - mức cực hiếm trong các tập đoàn Hàn Quốc vốn quen với hệ thống lương thâm niên. Dù vậy, một số nhân viên vẫn cho rằng mức thưởng chưa thỏa đáng, cho thấy mức độ cạnh tranh nhân lực đã vượt xa kỳ vọng.

Sức ép càng tăng khi ngành bán dẫn bước vào làn sóng mở rộng lớn chưa từng có. Từ 2023 đến 2030, các nhà sản xuất toàn cầu dự kiến rót gần 1.000 tỷ USD vào loạt nhà máy mới, theo McKinsey. Trước cả giai đoạn đầu tư này, nhu cầu tuyển kỹ sư bán dẫn đã tăng nhanh, với khu vực châu Á - Thái Bình Dương (trừ Trung Quốc) thiếu hơn 200.000 kỹ sư.

Tại TSMC, gói lương trung bình của nhân viên đã tăng 45% trong 5 năm. Ảnh: Bloomberg

Sự dịch chuyển văn hóa đãi ngộ cũng nhanh chóng tác động đến lựa chọn của giới trẻ Hàn Quốc. Theo Incruit, SK Hynix đã vượt Samsung trở thành nơi làm việc mơ ước nhất của sinh viên mới ra trường, trong đó 2/3 cho biết họ bị hấp dẫn bởi hệ thống lương thưởng.

Tại Đài Loan (Trung Quốc), tình cảnh tương tự đang diễn ra. Hòn đảo này thiếu khoảng 34.000 lao động có tay nghề trong ngành bán dẫn. Không chỉ kỹ sư quy trình, các vị trí R&D, vận hành, kiểm soát chất lượng hay quản lý cơ sở cũng thiếu hụt nghiêm trọng vì yêu cầu chuyên môn cao và làm việc theo ca 24/7.

TSMC và MediaTek buộc phải tăng đãi ngộ liên tục để giữ người, từ chia lợi nhuận, cổ phiếu đến thưởng tiền mặt. Tại TSMC, thu nhập bình quân của nhân viên đã tăng khoảng 45% trong 5 năm qua. Công ty quảng bá chương trình tuyển dụng toàn cầu, cam kết mức lương vượt chuẩn và chế độ phúc lợi linh hoạt nhằm hạn chế chảy máu chất xám sang đại lục hoặc các nhà máy nước ngoài.

Cạnh tranh toàn cầu siết chặt nguồn cung kỹ sư

Trong khi Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) chạy đua giữ người, Trung Quốc đại lục cũng tăng tốc. Để giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, Bắc Kinh thúc đẩy xây dựng các nhà máy bán dẫn với vốn đầu tư hàng tỷ USD. Nhưng điểm nghẽn lớn nhất lại là con người. Các doanh nghiệp tại Trung Quốc đại lục sẵn sàng trả lương tăng hai chữ số, thăng tiến nhanh và hỗ trợ nhà ở để thu hút kỹ sư từ Đài Loan và Hàn Quốc.

Cuộc cạnh tranh không chỉ diễn ra tại châu Á. Ở Mỹ, TSMC từng phải lùi hai năm kế hoạch sản xuất hàng loạt tại Arizona do thiếu lao động am hiểu vận hành thiết bị công nghệ cao. Việc mở rộng sản xuất sang Mỹ, châu Âu và Nhật khiến các công ty càng phải khai thác cùng một “hồ nhân lực” hạn chế, làm nhu cầu kỹ sư Hàn Quốc, Đài Loan tăng mạnh và kéo theo tình trạng thiếu hụt ngay tại quê nhà.

Điều từng được coi là chu kỳ thiếu nhân lực theo thời điểm giờ đã bộc lộ điểm yếu mang tính dài hạn. Dân số trong độ tuổi lao động tại Hàn Quốc và Đài Loan dự báo giảm khoảng 1% mỗi năm trong thập kỷ tới. Hàn Quốc có tỷ lệ sinh chỉ 0,75, thấp nhất thế giới; Đài Loan chưa đến 0,9 - xa mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số. Nghĩa là mỗi khóa kỹ sư mới sẽ nhỏ hơn khóa trước, khiến việc lấp đầy khoảng trống nhân lực ngày càng khó.

Ngay cả khi lương thưởng tiếp tục lập kỷ lục, câu hỏi lớn vẫn còn: liệu ngành chip có thể giải quyết thiếu hụt nhân lực khi số kỹ sư mới đơn giản là… không đủ?

Trong ngắn hạn, các khoản thưởng kếch xù có thể giúp doanh nghiệp giữ chân kỹ sư lâu năm - lực lượng giàu kinh nghiệm mà các nhà máy fab cực kỳ khó thay thế. Khi ngành tiếp tục hưởng lợi từ tăng trưởng nhu cầu AI, lợi nhuận và giá cổ phiếu tăng mạnh sẽ tạo dư địa để duy trì “cuộc đua đãi ngộ”.

Nhưng về dài hạn, thách thức lớn nhất của ngành bán dẫn không nằm ở thiết bị hay vốn đầu tư, mà là con người - tài nguyên hiếm nhất trong cuộc chạy đua mở rộng năng lực toàn cầu.

(Theo FT)

Du Lam