Kỳ 1: Chớp thời cơ, hạ quyết tâm chiến lược Tổng tiến công

Thời cơ lớn sau hai mươi năm chiến đấu

Mỹ thất bại đau đớn trước đòn tiến công chiến lược năm 1972 trên chiến trường miền Nam và cuộc tập kích không quân chiến lược vào Hà Nội, Hải Phòng vào cuối tháng 12/1972. Trên chiến trường, quân và dân ta quyết tâm chủ động thực hiện tiến công và phản công bẻ gãy, đánh bại các cuộc hành quân, càn quét, lấn chiếm của quân ngụy, từng bước giành lại nhiều vùng đã bị lấn chiếm, mở rộng vùng giải phóng. Tình thế đó, đầu năm 1973, Chính phủ Mỹ buộc phải chấp nhận ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam và sau đó buộc phải đơn phương rút quân chiến đấu và quân các nước đồng minh của Mỹ ra khỏi miền Nam Việt Nam (29/3/1973)…

Trong bối cảnh đó, những tháng cuối năm 1973, năm 1974, tình thế chiến trường tiếp tục diễn biến theo hướng có lợi cho ta. Lực lượng ta được củng cố, tăng cường với việc thành lập các binh đoàn chủ lực mạnh: Quân đoàn I (10/1973), Quân đoàn II (5/1974), Quân đoàn IV (7/1974). Ta tiếp tục tiêu diệt nhiều sinh lực địch trên các chiến trường, giữ vững và mở rộng vùng giải phóng trong các năm 1973-1974. Bước vào mùa khô 1974-1975, Nam Bộ và Khu VI đã đồng loạt mở cao điểm tấn công và nổi dậy giành thắng lợi.

Chiến dịch Đường 14-Phước Long thắng lợi tạo bàn đạp chiến lược quan trọng uy hiếp hệ thống phòng thủ Bắc Sài Gòn của địch. Lần đầu tiên trên chiến trường miền Nam và trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ta đã giải phóng hoàn toàn một tỉnh ở gần Sài Gòn. Ảnh: TL

Ngày 21/7/1974, tại Đồ Sơn (Hải Phòng) diễn ra hội nghị quan trọng, do Bí thư Thứ nhất Lê Duẩn chủ trì, có sự tham gia của đại diện Quân ủy Trung ương, Cục Tác chiến (Bộ Tổng tham mưu). Hội nghị đánh giá: “Thời cơ thuận lợi nhất để nhân dân ta giải phóng miền Nam đã xuất hiện... Nếu để chậm mươi, mười lăm năm nữa, các thế lực xâm lược được hồi phục thì tình hình sẽ phức tạp vô cùng…”.

Trong cuộc họp cuối tháng 9 đến đầu tháng 10/1974, dựa trên sự phân tích và đánh giá đúng đắn, so sánh lực lượng giữa ta và địch, Bộ Chính trị kịp thời phát hiện ra thời cơ để hạ quyết tâm: Tổng tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Bộ Chính trị nhận định: “Lúc này, chúng ta đang có thời cơ. Hai mươi năm chiến đấu mới tạo được thời cơ này, chúng ta phải biết nắm lấy để đưa sự nghiệp giải phóng dân tộc đến thắng lợi hoàn toàn”.

Bộ Chính trị quyết định giải phóng miền Nam trong hai năm 1975-1976. Quyết tâm chiến lược của Đảng là phải “làm nhanh, làm gọn, làm triệt để và khôn khéo” để gây bất ngờ; phải “tiến hành mọi công việc chuẩn bị thật khẩn trương”, nhằm “động viên những nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, mở cuộc tổng tiến công và nổi dậy cuối cùng, đưa chiến tranh cách mạng phát triển đến mức cao nhất, tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ quân ngụy, đánh chiếm Sài Gòn cũng như tất cả các thành thị khác, đánh đổ ngụy quyền ở trung ương và các cấp, giành toàn bộ chính quyền về tay nhân dân, giải phóng hoàn toàn miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ trong cả nước, tiến tới thống nhất nước nhà”.

Tuy nhiên, tập thể Bộ Chính trị nhận thấy: quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam lần này có ý nghĩa lịch sử rất to lớn, vừa quyết định đến toàn bộ sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc, nhưng đồng thời mang tính chất thời đại sâu sắc. Do đó, cần phải có thêm thời gian đánh giá tình hình kỹ hơn, thảo luận sâu sắc hơn, xây dựng kế hoạch đầy đủ hơn, để đi đến hạ quyết tâm chiến lược cuối cùng có cơ sở khoa học, bảo đảm chắc thắng.

Hạ quyết tâm chiến lược cho mục tiêu lớn

Sau một thời gian tiếp tục theo dõi tình hình quốc tế và khu vực có liên quan, đồng thời nắm bắt cụ thể diễn biến từ chiến trường, có thêm cơ sở thực tiễn, Đảng triệu tập Hội nghị Bộ Chính trị mở rộng (họp từ ngày 18/12/1974 - 8/1/1975). Giữa lúc Hội nghị đang diễn ra thì nhận được tin Quân giải phóng miền Nam đã giành thắng lợi vang dội trong chiến dịch Đường 14 - Phước Long (13/12/1974 - 6/1/1975). Việc ta giải phóng một địa bàn quan trọng, mở thông hành lang chi viện chiến lược, tạo bàn đạp vững chắc cho các binh đoàn chủ lực cơ động hướng về giải phóng Sài Gòn đã tạo ra bước ngoặt lớn cho cách mạng miền Nam, đã là nhân tố giúp Bộ Chính trị hạ quyết tâm chiến lược cuối cùng: Mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam.

“Động viên nỗ lực lớn nhất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ở cả hai miền, trong thời gian hai năm 1975 - 1976 đẩy mạnh đấu tranh quân sự, chính trị, kết hợp với đấu tranh ngoại giao, làm thay đổi nhanh chóng và toàn diện so sánh lực lượng trên chiến trường miền Nam theo hướng có lợi cho ta; tiến hành rất khẩn trương và hoàn thành mọi mặt công tác chuẩn bị, tạo điều kiện chín muồi, tiến hành tổng công kích tổng khởi nghĩa tiêu diệt và làm tan rã ngụy quân, đánh đổ ngụy quyền từ Trung ương đến địa phương, giành chính quyền về tay nhân dân, giải phóng miền Nam” - Biên bản kết luận Hội nghị nhấn mạnh.

Trên cơ sở nhận định, đánh giá đó, Bộ Chính trị chính thức hạ quyết tâm chiến lược: Dự kiến trong hai năm 1975-1976 cố gắng, nỗ lực hết sức để kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Quyết tâm chiến lược trên cũng xác định nếu tạo ra được thời cơ thuận lợi, xuất hiện các yếu tố cho phép có thể giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975. Đây là quyết tâm chiến lược chính xác, kịp thời và linh hoạt, có ý nghĩa quyết định thắng lợi trong Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Đây có thể nói là quyết tâm chiến lược chính xác, kịp thời và linh hoạt, có ý nghĩa quyết định thắng lợi trong Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Hà Anh