Kiến nghị giữ nguyên mô hình chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai

Ngày 24-10, Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TP.HCM tổ chức tọa đàm giữ nguyên mô hình chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) và điều chỉnh thời gian chuyển giao về cấp xã.

Đảm bảo thống nhất quản lý, an toàn dữ liệu

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TP.HCM cho biết, đến nay, 34/34 tỉnh, TP đã có 1 VPĐKĐĐ cấp tỉnh và khoảng 703 chi nhánh cấp huyện (cũ), trực thuộc Sở NN&MT, hoạt động ổn định và thống nhất về chuyên môn.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TP.HCM kiến nghị giữ nguyên mô hình chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hiện nay. Ảnh: NGUYỄN CHÂU

Mạng lưới này đang là đầu mối chuyên môn ngành dọc, bảo đảm đo đạc, chỉnh lý biến động, và quản trị cơ sở dữ liệu đất đai tập trung, liên thông với thuế, tư pháp, ngân hàng, công chứng.

Tại TP.HCM, sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính, TP đang làm sạch dữ liệu địa hành chính, số hóa dữ liệu đất đai theo số lô, số thửa để kết nối với cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia.

Chính vì vậy, TS Phạm Viết Thuận đề xuất giữ nguyên mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ hiện nay để bảo đảm tính thống nhất quản lý, an toàn dữ liệu và chất lượng phục vụ người dân trong khi hạ tầng kỹ thuật và dữ liệu số quốc gia chưa hoàn thiện.

Đồng thời, TS Phạm Viết Thuận cũng đề nghị Chính phủ xem xét lùi thời điểm chuyển giao về cấp xã, thực hiện sau khi cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia được hoàn thiện và vận hành ổn định, bảo đảm điều kiện hạ tầng, nhân lực, và tài chính cho cấp xã.

"Nếu chuyển toàn bộ chức năng VPĐKĐĐ về xã từ 15-10-2025, trong khi số hóa chưa hoàn tất, sẽ phát sinh rủi ro gián đoạn dữ liệu, sai lệch hồ sơ, và mất an toàn thông tin.

Giữ nguyên mô hình chi nhánh bảo đảm dữ liệu đất đai quốc gia được quản trị an toàn, minh bạch. Ảnh: QH

Giữ nguyên mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ chính là giữ vững tính thống nhất trong quản lý Nhà nước, bảo đảm dữ liệu đất đai quốc gia được quản trị an toàn, minh bạch và phục vụ người dân hiệu quả trong thời kỳ chuyển đổi số"- TS Phạm Viết Thuận nói.

Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn, Nguyên hiệu trưởng Trường Đại học TN&MT TP.HCM cũng cho rằng cần giữ nguyên mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ hiện nay. Trong giai đoạn chuyển tiếp, việc giữ nguyên mô hình hiện nay là hoàn toàn thích hợp.

"Mô hình VPĐKĐĐ trực thuộc Sở NN&MT và Trung tâm Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường thể hiện cải cách hành chính sâu rộng, hướng tới tinh gọn, hiệu quả, hiện đại.

Nếu triển khai đúng lộ trình, đảm bảo hạ tầng, pháp lý, nhân sự. Đây sẽ là bước tiến quan trọng giúp hệ thống đăng ký đất đai hoạt động thống nhất, minh bạch và hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội bền vững"- PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn nói.

Nhiều khó khăn khi chuyển văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã

Tại tọa đàm, các chuyên gia trong lĩnh vực cũng đã đưa ra những khó khăn nếu chuyển VPĐKĐĐ về cấp xã.

Ông Trần Khánh Quang, chuyên gia bất động sản, Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư Việt An Hòa cũng cho biết hiện nay xã rất nhiều việc, nếu chuyển VPĐKĐĐ về xã có thể bị quá tải.

Nếu chuyển giao bộ máy khi chưa có dữ liệu số hoàn chỉnh, điều này có thể dẫn đến việc chuyển khó khăn từ cấp này sang cấp khác. Đồng thời gây khó khăn thêm cho người dân trong việc tra cứu, giải quyết hồ sơ.

"Trước mắt cần nâng cấp chất lượng về hạ tầng con người và kỹ thuật và phải đồng bộ dữ liệu bất động sản, minh bạch tất cả mới có thể chuyển giao về xã, nếu chuyển giao về xã ngay thì sẽ rất rối"- ông Trần Khánh Quang nói.

Hiện nay khối lượng công việc ở cấp xã rất nhiều. Ảnh: NC

Chia sẻ về khó khăn, bất cập liên quan việc chuyển giao VPĐKĐĐ về cấp xã, Luật sư Hoàng Thị Thu cho rằng, Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP đều chưa có quy định nào cho phép UBND cấp xã thực hiện thẩm quyền đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận, chỉnh lý hồ sơ địa chính hoặc cập nhật biến động. Các chức năng này hiện thuộc thẩm quyền chuyên trách của VPĐKĐĐ và các chi nhánh trực thuộc.

Do đó, nếu chuyển giao ngay trong khi chưa có cơ sở pháp lý cụ thể và hướng dẫn chi tiết thì rất dễ dẫn đến xung đột thẩm quyền, chồng chéo trách nhiệm, vi phạm nguyên tắc thống nhất quản lý đất đai của Nhà nước được quy định tại Điều 53 Hiến pháp năm 2013.

Một bước đi hành chính thiếu căn cứ pháp lý rõ ràng không chỉ làm suy yếu tính pháp chế, mà còn tạo tiền lệ rủi ro cho toàn bộ hệ thống quản lý đất đai.

"Đất đai là một loại tài sản đặc thù, vì vậy, để tiến hành chuyển giao chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh VPĐKĐDĐ về cấp xã, trước hết phải có hành lang pháp lý đầy đủ, thống nhất và đồng bộ. Hiện nay, chưa có bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào quy định thẩm quyền này cho cấp xã"- Luật sư Hoàng Thị Thu nhấn mạnh.

NGUYỄN CHÂU