Kiến nghị giữ chính sách đặc thù về ngân sách

Khu công nghệ cao Hòa Lạc được Hà Nội đầu tư kinh phí giải phóng mặt bằng và hạ tầng chung.

Chính phủ đề xuất hai phương án phân chia và tỷ lệ phần trăm giữa ngân sách trung ương và địa phương. Phương án 1 quy định cụ thể tỷ lệ phần trăm phân chia giữa ngân sách trung ương và địa phương đối với một số khoản thu. Phương án 2 chỉ quy định nguyên tắc về nguồn thu phân chia và tỷ lệ phân chia do Chính phủ xây dựng, trình Quốc hội quyết định.

Theo cả hai phương án này, các địa phương gồm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh… không còn được giữ lại 100% số thu từ tiền sử dụng, cho thuê đất như hiện nay, trừ khoản thu từ sử dụng đất gắn với tài sản do các cơ quan, đơn vị thuộc Trung ương quản lý. Thay vào đó, địa phương chỉ được giữ 70-80%, còn lại 20-30% nộp ngân sách trung ương.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân lưu ý, Luật Thủ đô năm 2024 quy định Hà Nội được giữ 100% khoản thu từ tiền sử dụng đất. Khoản 7, Điều 34 của luật quy định: “Ngân sách thành phố được giữ lại toàn bộ phần ngân sách trung ương được hưởng theo tỷ lệ phân chia các khoản thu tiền sử dụng đất, tiền cho thuê đất thuộc thẩm quyền quản lý của Thành phố để tập trung tạo nguồn lực ưu tiên hỗ trợ di dời các cơ quan, đơn vị, cơ sở thuộc danh mục phải di dời quy định tại Khoản 3 Điều 18 của Luật này và hỗ trợ thực hiện các dự án trọng điểm của Thủ đô”.

Luật Thủ đô năm 2024 cũng nêu rõ, về sau, những luật khác ban hành nếu có điều khoản nào trái sẽ căn cứ theo Luật Thủ đô. Tuy nhiên, Dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) dự kiến bỏ quy định này.

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, việc bỏ quy định trên phải được cân nhắc kỹ vì đặc thù vị trí địa chính trị của Thủ đô Hà Nội. Việc giữ lại nguồn thu là để Hà Nội đầu tư nhiều công trình hạ tầng quan trọng, nhất là hỗ trợ di dời các cơ quan, đơn vị theo Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Đây là cơ chế để Hà Nội tạo thêm nhiều nguồn lực phát triển.

Với mức tăng trưởng bình quân giai đoạn vừa qua 8,5- 9,5%/năm, thành phố đặt mục tiêu đạt GRDP hơn 10% năm 2025 và những năm tới. Thủ đô cần giải quyết các vấn đề về môi trường, hạ tầng giao thông với nguồn lực lớn cho đầu tư, phát triển. Theo tính toán, tổng nhu cầu đầu tư những năm tới khoảng 9,5 triệu tỷ đồng, trong đó ngân sách cần chi 3 triệu tỷ đồng.

Đơn cử, Khu công nghệ cao Hòa Lạc có các trường đại học, trung tâm nghiên cứu chuyển đến nhưng không đủ kinh phí giải phóng mặt bằng. Hà Nội phải đầu tư giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng chung. Đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích thêm: “Với nhu cầu đầu tư lớn, Hà Nội không thể trông chờ điều tiết ngân sách từ Trung ương, mà phải tự tạo ngân sách. Luật Thủ đô đưa ra cơ chế, cho phép thành phố giữ lại toàn bộ nguồn thu từ tiền sử dụng đất không chỉ phục vụ riêng Hà Nội, mà còn đầu tư vào các công trình hạ tầng, dự án trọng điểm của Thủ đô”.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động, linh hoạt, nâng cao tự chủ của các địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương tự chịu trách nhiệm”.

Bài và ảnh: MINH THU