Khó khăn trong phát triển mới, nâng sao sản phẩm OCOP

Thời gian qua, huyện Bảo Thắng đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm xúc tiến quảng bá, tư vấn, định hướng xây dựng các sản phẩm OCOP. Đến nay, toàn huyện có 25 sản phẩm nông nghiệp được Hội đồng đánh giá OCOP cấp tỉnh đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP, trong đó 3 sản phẩm đạt 2 sao, 22 sản phẩm đạt 3 sao, 1 sản phẩm đạt 4 sao. Năm 2022, huyện Bảo Thắng có 7 sản phẩm phải đánh giá lại; huyện cũng xây dựng kế hoạch nâng hạng từ 3 sao lên 4 sao cho 2 sản phẩm và xây dựng thêm 6 sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Năm 2019, Hợp tác xã (HTX) chế biến thực phẩm sạch Gia Phú có 3 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh hạng 3 sao; năm 2021 có 1 sản phẩm OCOP cấp tỉnh hạng 3 sao. Sau hơn 3 năm được công nhận, sản phẩm đã phát triển về quy mô sản xuất, sức tiêu thụ và doanh thu. HTX cũng chú trọng đầu tư về chất lượng, bao bì, nhãn mác, tem truy xuất, phát triển website... Theo quy định, các sản phẩm đã được công nhận hạng 3 sao cấp tỉnh năm 2019 của HTX đã đến đợt đánh giá lại năm 2022. Ngoài ra, địa phương cũng mong sản phẩm thịt trâu sấy và thịt lợn sấy của HTX sẽ được nâng tầm và xét công nhận hạng 4 sao OCOP cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc nâng hạng sao cho các sản phẩm này gặp nhiều khó khăn.

Bà Vũ Thị Thắm, đại diện HTX chế biến thực phẩm sạch Gia Phú cho biết: Để đạt các tiêu chuẩn của sản phẩm OCOP 4 sao, chúng tôi sẽ phải bỏ ra chi phí rất lớn để nâng cấp dây chuyền, quy mô sản xuất, đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn… Do đó, HTX chưa đủ tiềm lực đầu tư nên không đăng ký nâng hạng sao cho các sản phẩm, mà chỉ chú trọng giữ vững tiêu chí, chất lượng sản phẩm để hội đồng cấp tỉnh xét, đánh giá công nhận sao OCOP khi đến hạn.

Ông Đỗ Hồng Quân, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bảo Thắng cho biết: Mặc dù tỉnh, địa phương đã có cơ chế hỗ trợ xây dựng sản phẩm OCOP mới, đánh giá lại và nâng sao cho sản phẩm OCOP, nhưng mức hỗ trợ chưa đáp ứng được kỳ vọng của các chủ thể. Bên cạnh đó, tiêu chí đánh giá sản phẩm OCOP giai đoạn mới cũng khắt khe hơn, khiến việc phát triển sản phẩm OCOP mới, đánh giá lại và nâng sao gặp nhiều khó khăn.

Huyện Văn Bàn có 15 sản phẩm OCOP đã được công nhận, với 2 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 13 sản phẩm đạt hạng 3 sao cấp tỉnh. Năm 2022, huyện có 2 sản phẩm đến kỳ đánh giá lại. Mặc dù không gặp khó khăn trong việc đánh giá lại nhưng tại Văn Bàn lại trở ngại trong xây dựng các sản phẩm OCOP mới và nâng sao các sản phẩm đã có.

Ông Nguyễn Hữu Thiện, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Bàn cho biết: Đa số sản phẩm có thể xây dựng thành sản phẩm OCOP của huyện hiện nay do các chủ thể là công ty nhỏ, HTX hoặc nhóm hộ sản xuất, nên quy mô, tiềm lực kinh tế không mạnh; việc đầu tư, hoàn thiện quy trình đánh giá gặp khó khăn. Có cơ sở đã sản xuất được hàng hóa, bán chạy trên thị trường nhưng không mặn mà với việc hoàn thiện quy trình để cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đánh giá và công nhận, bởi chi phí tư vấn quá cao. Ngoài ra, một số chủ thể chưa nhìn nhận được lợi ích khi sản phẩm được đánh giá, công nhận đạt sao OCOP.

Thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, việc khó khăn trong phát triển mới sản phẩm OCOP xuất phát từ các ý tưởng mới có quy mô nhỏ lẻ, khả năng phát triển sản phẩm và cung ứng ra thị trường không lớn. Trong khi đó, việc đánh giá lại và nâng sao sản phẩm OCOP gặp khó do tiêu chuẩn đánh giá giai đoạn mới khắt khe hơn giai đoạn trước, kinh phí đánh giá và hoàn thiện sản phẩm lớn khiến nhiều chủ thể của sản phẩm không mặn mà. Bên cạnh đó, mức hỗ trợ phát triển mới, đánh giá lại, nâng sao sản phẩm OCOP chưa đủ sức hấp dẫn các chủ thể xây dựng sản phẩm OCOP.

Để thực hiện hiệu quả Chương trình OCOP, các sở, ngành, đơn vị, địa phương cần tiếp tục tích cực tuyên truyền, tập huấn, hỗ trợ chủ thể sản phẩm OCOP đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới quy trình, ứng dụng khoa học - kỹ thuật và tiếp cận những thị trường mới thông qua công nghệ 4.0; hỗ trợ đưa các sản phẩm OCOP tham gia nhiều hội chợ, triển lãm để gia tăng cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ; có giải pháp hỗ trợ vốn hiệu quả, tạo động lực, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của các chủ thể.

Các địa phương, đơn vị liên quan cũng cần tích cực tuyên truyền để các chủ thể hiểu rõ khi sản phẩm OCOP đạt hạng sao càng cao chính là sự khẳng định thương hiệu, tạo niềm tin cho người tiêu dùng; là điều kiện cần và đủ để vươn xa trên thị trường.