Khi giá trị bản hợp đồng liên kết sản xuất lên tiếng

Với những hộ dân sản xuất có hợp đồng liên kết, các HTX, công ty cam kết thực hiện các hoạt động thu mua nông sản đúng giá, đúng sản lượng đã ký kết

Hậu quả từ sản xuất không liên kết

Thời điểm này thường là mùa ăn nên làm ra của bà con nông dân trong tỉnh, bởi thời tiết thuận lợi, hầu hết các loại nông sản của người dân đều cho sản lượng tốt. Tuy nhiên, dịch COVID-19 hoành hành tại khắp nơi trên thế giới, nên con đường xuất khẩu tiểu ngạch, chính ngạch đều bị ảnh hưởng trầm trọng, khiến hoạt động xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản chủ lực trong tỉnh hiện đang rất khó khăn.

Liên tục gần 2 tháng nay, gia đình chị Lưu Thị Hạnh (Phường 8, TP Đà Lạt) phải chạy đôn chạy đáo khắp nơi, tìm mối tiêu thụ cho hơn 5 sào ớt chuông đang thời kỳ thu hoạch rộ của mình. Mặc dù, hiện giá ớt chuông tại vườn đã rớt thê thảm còn từ 4.000-6.000 đồng/kg, chỉ bằng 1/6 so với giá trung bình nhiều năm nay, nhưng chị vẫn rất khó tìm được thương lái đứng ra thu mua sản phẩm.

Mới đây, chị Hạnh phải rao bán từng ký ớt thông qua mạng xã hội facebook với giá 9.000 đồng/kg trong tổng sản lượng hơn 2 tấn ớt vừa thu hoạch. Bên cạnh đó, cả gia đình chị cũng phải chạy xe ngược xuôi giao hàng cho khách đã đặt trên địa bàn TP Đà Lạt.

Theo chị Hạnh, ở thời điểm hiện tại, giá rau, củ đang có nhiều biến động chênh lệch lớn về giá cả. Các loại nông sản như hành tây, cà chua, xà lách, súp lơ có giá dao động từ 17.000-35.000 đồng/kg, trong khi đó bắp cải chỉ ở mức 1.000 đồng/bắp, ớt chuông rớt giá còn 5.000 -8.000 đồng/kg, giá rẻ như cho. Nguyên nhân là do nhiều vùng trong nước cũng trồng được các loại cây này, ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 khiến việc xuất khẩu các loại rau gặp nhiều khó khăn, dẫn đến các mối vựa thu mua đồng loạt ngưng gom hàng. Nhưng phần lỗi chính cũng do mình gây ra vì khi đã trồng rau màu đan xen theo vụ, theo chu kỳ mà không để ý đến hợp đồng liên kết sản xuất.

Tương tự, gia đình anh Cao Bá Quát ở Phường 12,TP Đà Lạt cũng đang thấm thía bài học từ việc sản xuất nông nghiệp công nghệ cao với quy mô lớn mà không thực hiện hợp đồng liên kết sản xuất một cách triệt để.

Trên diện tích sản xuất gần 4 ha trong nhà kính, anh Quát hiện đang áp dụng quy trình sản xuất cà chua, rau cải, dưa leo Nhật, ớt chuông… sạch, đảm bảo an toàn chất lượng.

“Cứ đều đặn hai tuần là đối tác đến kiểm tra cà chua một lần. Chỉ cần dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức hay yếu tố nào đó ảnh hưởng chất lượng là họ chấm dứt hợp đồng ngay. Do vậy, quy trình sản xuất được chúng tôi làm rất kỹ” - anh Quát nói.

Đổi lại, hầu hết các loại nông sản từ trang trại của anh Quát được một đối tác ký hợp đồng sản xuất thu mua với giá khá cao và ổn định. Thế nhưng, trong số diện tích liên kết, riêng hơn 6 sào ớt anh Quát lại “quên” không ký hợp đồng liên kết sản xuất.

Anh Quát cho hay, cùng là các nông sản sản xuất ra, nhưng trái cà chua, dưa leo thì được thu mua với giá rất cao, thậm chí công ty đối tác liên kết còn đang bù hơn giá thị trường từ 4.000-5.000 đồng/kg. Còn ớt chuông thì công ty không thu mua, lý do là anh đã không ký hợp đồng tiêu thụ với họ. Trong khi đó, theo anh Quát tìm hiểu, những hộ trồng ớt có hợp đồng liên kết với công ty lại đang “sống khỏe” nhờ bán sản phẩm với giá ổn định từ 15.000-20.000 đồng/kg.

“Sự khác biệt giữa sản xuất nông nghiệp có hợp đồng liên kết sản xuất và tự phát đó là khi “lâm nạn” thiệt hơn thấy rõ. Vì, những nhà vườn nằm ngoài chuỗi liên kết sẽ phải chịu sự rủi ro rất lớn từ biến động thị trường. Đây sẽ là bài học mà tôi không thể nào quên” - anh Quát nói.

Liên kết ổn định đầu ra

Trong những năm qua, tỉnh Lâm Đồng rất quan tâm phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản. Đặc biệt là công tác đẩy mạnh các hoạt động liên kết sản xuất gắn với thu hút đầu tư vào nông nghiệp nông thôn để kết nối giữa sản xuất với thị trường, tổ chức sản xuất theo nhu cầu của thị trường, kiểm soát chặt chẽ quá trình sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm.

Thế nhưng, ở thời điểm hiện tại, nông nghiệp đang chịu tác động lớn từ dịch COVID-19, giá nhiều loại mặt hàng nông sản đang chạm đáy, thấp chưa từng có.

Chính vì vậy, tại Đà Lạt và những vùng nông nghiệp trọng điểm như Đơn Dương, Đức Trọng,... nhiều loại nông sản đang rớt giá thê thảm.

Trong khi đó, cũng các mặt hàng nông sản trên, nhưng khi người nông dân nắm trong tay hợp đồng liên kết sản xuất, các HTX, vựa kinh doanh nông sản vẫn thu mua với giá ở mức cao.

Ông Lê Văn Ba - Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp An Phú (xã Hiệp An, huyện Đức Trọng) cho biết: Từ đầu tháng 3, lượng rau, củ của đơn vị đưa về hệ thống siêu thị, các cửa hàng cung ứng thực phẩm tại TP Hồ Chí Minh, Hà Nội đã tăng gần 30%.

Thực tế, dù nhiều chuỗi nhà hàng, đơn vị kinh doanh nông sản mà HTX đã ký hợp đồng cung cấp rau ngưng kinh doanh, nhưng HTX vẫn cam kết thực hiện các hoạt động thu mua nông sản với đúng giá, đúng sản lượng cho toàn bộ xã viên, hộ dân liên kết. Thậm chí nhiều xã viên, hộ liên kết còn sẵn sàng hạ giá thành một số mặt hàng nông sản đã ký, chia sẻ lúc khó khăn với HTX.

Theo bà Nguyễn Thùy Quý Tú - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm - thủy sản tỉnh Lâm Đồng, khi thị trường có sự biến động lớn, đơn cử như dịch COVID-19 hiện nay, thói quen, trồng rau màu đan xen theo vụ, theo chu kỳ mà không để ý đến nhu cầu của thị trường, không có hợp đồng liên kết dẫn tới các vựa quay lưng ngưng thu mua, còn nông dân phải chạy vạy khắp nơi tìm nguồn tiêu thụ.Vì vậy, việc thực hiện các liên kết sản xuất - tiêu thụ sẽ giải quyết khá căn bản vấn đề trên, giúp nông dân yên tâm về đầu ra sản phẩm, tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi.

THANH SA