Khát vọng Nậm Khăn

Người dân vùng cao xã Nậm Khăn (huyện Nậm Pồ) đã chủ động đưa con em đến cơ sở y tế thăm khám khi có bệnh. Trong ảnh: Cán bộ Trạm Y tế xã Nậm Khăn thăm khám cho bệnh nhi.

Là xã thuần nông, có diện tích đất tự nhiên tương đối rộng, nhưng diện tích cây lương thực, đất cấy lúa ít; chủ yếu là đất đồi rừng chiếm đa số. Những năm qua, cấp ủy chính quyền xã Nậm Khăn đã tập trung chỉ đạo, tuyên truyền, khuyến khích nhân dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, luân canh tăng vụ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm tăng năng suất, thu nhập cho người dân. Nhờ đó, hiện nay toàn xã có 234,88ha cây lương thực có hạt; lương thực bình quân đạt 366,37kg/người/năm.

Cùng với chuyển đổi giống cây trồng (lúa, ngô...) cho năng suất cao; phát huy lợi thế về diện tích đất rừng rộng lớn. Năm 2015, xã Nậm Khăn đã đưa cây sa nhân xanh vào trồng thử nghiệm dưới tán rừng tại bản Nậm Khăn, với 24 hộ gia đình đăng ký tham gia. Theo đánh giá, mô hình trồng cây sa nhân xanh dưới tán rừng đã góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Hiện xã đã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện tổ chức triển khai dự án trồng cây sa nhân tím cho 20 hộ tại bản Vằng Xôn với diện tích 5ha. Ðể khuyến khích người dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ngoài việc hướng dẫn kỹ thuật, những người dân tham gia mô hình thí điểm còn được xã hỗ trợ giống, phân bón, người dân chỉ bỏ công trồng, chăm sóc và được hưởng lợi 100% khi thu hoạch. Việc trồng xen cây sa nhân dưới tán rừng có nhiều lợi ích, vừa có tác dụng chống xói mòn, giữ ẩm cho đất; tạo thêm thu nhập từ rừng cho người dân. Hiện nay ngoài diện tích sa nhân mọc tự nhiên (sa nhân đỏ) trên địa bàn xã đã có trên 7ha sa nhân trồng gồm sa nhân tím và sa nhân xanh.

Là một trong những hộ đầu tiên của xã tham gia mô hình trồng sa nhân dưới tán rừng, ông Lèng Văn Tiến, người dân bản Nậm Khăn, xã Nậm Khăn cho biết: Trồng sa nhân dưới tán rừng chỉ tốn công, thời gian chăm sóc ban đầu, sau đó hàng năm đều được thu hoạch. Ðiều kiện tự nhiên xã Nậm Khăn rất phù hợp với cây sa nhân, cây phát triển rất tốt. Hàng năm trên địa bàn giá 2 loại sa nhân đỏ và sa nhân xanh, được tiểu thương thu mua với giá dao động từ 200.000 - 450.000 đồng/kg sa nhân khô (tùy từng loại và tùy theo chất lượng...). Từ khi trồng sa nhân (năm 2015) đến nay, mỗi năm gia đình tôi có thêm nguồn thu trên 20 triệu đồng; góp phần trang trải cuộc sống, nuôi con cái ăn học và mua thêm xe máy phục vụ đi lại, vận chuyển nông sản của gia đình.

Từ mô hình trồng sa nhân dưới tán rừng, đã tăng thu nhập cho người dân, góp phần nâng cao hiệu quả khoanh nuôi bảo vệ rừng; chấm dứt tình trạng phá rừng làm nương. Nhờ đó, Nậm Khăn là xã có tỷ lệ che phủ rừng lớn nhất toàn huyện với 84,49% (năm 2020) vượt 7,39% chỉ tiêu Nghị quyết HÐND xã đã đề ra. Hiện toàn xã có hơn 7.309ha được chi trả dịch vụ môi trường rừng, tổng chi trả gần 9 tỷ đồng (năm 2019). Song song với phát triển cây lương thực và cây dược liệu xã đã khuyến khích nhân dân phát triển chăn nuôi đại gia súc theo hướng hàng hóa. Nhân rộng các mô hình chăn nuôi trang trại, gia trại. Tuyên truyền vận động nhân dân trồng cỏ, nuôi nhốt trâu, bò. Từ một xã chăn nuôi hoàn toàn phụ thuộc vào đồng cỏ tự nhiên, đến nay người dân đã chủ động trồng cỏ, tích trữ cỏ khô, rơm rạ và thức ăn tinh bột cho trâu, bò trong mùa rét. Các đợt rét đậm, rét hại vừa qua trên địa bàn chưa có tình trạng trâu, bò chết rét. Hiện toàn xã có trên 28ha cỏ voi; tổng đàn gia súc 2.754 con.

Ông Lèng Văn Vinh, Bí thư Ðảng ủy xã Nậm Khăn cho biết: Việc triển khai trồng cây sa nhân trên địa bàn với mong muốn của xã mở ra một hướng phát triển sản xuất cho bà con nhân dân theo hướng sản xuất hàng hóa. Thực hiện mục tiêu kép là vừa bảo vệ rừng, vừa giúp người dân phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo. Những năm qua, nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, sự vào cuộc chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy chính quyền, sự tự thân nỗ lực vượt khó của người dân mà tỷ lệ hộ nghèo năm sau giảm hơn năm trước. Từ 53,16% (năm 2016) giảm còn 39,34% (năm 2020). Các lĩnh vực văn hóa - xã hội được quan tâm triển khai thực hiện đầy đủ và kịp thời; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định; công tác xây dựng Ðảng, xây dựng hệ thống chính trị được tăng cường. Ðến nay, xã đạt 8/19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới.

Về Nậm Khăn hôm nay, tuy đã có nhiều đổi thay, nhưng cuộc sống của người dân vùng cao nơi đây vẫn còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Ngoài việc đường sá đi lại khó khăn, nông sản làm ra khó tiêu thụ, điều mà bà con ở đây trăn trở nhất là chưa có ánh sáng điện lưới quốc gia. Hiện nay, toàn xã mới chỉ 2/6 bản gần trung tâm có điện lưới. Nhiều hộ dân nơi đây vẫn phải sống trong cảnh đèn dầu. Không có điện cũng đồng nghĩa với việc người dân ở đây không có cơ hội được nghe đài, xem tivi. Ðặc biệt là trẻ nhỏ phải ngồi học trong ánh đèn mờ, yếu ớt.

Rời Nậm Khăn khi trời đã về chiều, bóng nắng đang dần khuất sau những dãy núi. Chia tay với đồng bào dân tộc nơi đây, chúng tôi tin tưởng rằng, rồi đây với sự quan tâm đầu tư của Ðảng, Nhà nước điện sẽ về, đưa “ánh sáng tri thức”, mang lại ấm no cho người dân các bản vùng cao nơi đây.

Bài, ảnh: Anh Nguyễn