Kẻ phát tán nội dung lậu tự coi mình 'lập chiến tích'

Nghiên cứu này cho rằng Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia có tỷ lệ vi phạm bản quyền nội dung số cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Hành vi vi phạm bản quyền có một số điểm khác biệt, khiến công cuộc ngăn chặn, quản lý gặp nhiều thách thức.

Các nội dung này đã được thảo luận tại Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số, tổ chức hôm 5/8 tại Hà Nội.

Theo các chuyên gia trong nước và quốc tế, ba yếu tố tạo thế "kiềng ba chân" vững vàng cho công tác chống vi phạm bản quyền nội dung số gồm: xây dựng khung pháp lý tốt, tăng cường hợp tác quốc tế và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số. Ảnh: Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam.

Site-blocking - biện pháp hiệu quả chống vi phạm bản quyền

Tại hội thảo, ông Matthew Cheetham - Đại diện Liên minh Chống Vi phạm Bản quyền (CAP) và Hiệp hội Công nghiệp Video Châu Á (AVIA) - đã trình bày bức tranh tổng thể về thực trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam cũng như các nước Đông Nam Á.

Theo nghiên cứu từ AVIA/CAP, Việt Nam có những số liệu đáng báo động về vi phạm bản quyền: Việt Nam thuộc nhóm cao trong khu vực về số lượng người được khảo sát có sử dụng nội dung số vi phạm bản quyền trong 12 tháng vừa qua. 62% người Việt Nam được khảo sát hủy đăng ký dịch vụ trả phí để sử dụng nội dung lậu - đây là một mức tỷ lệ cao, gây ảnh hưởng kinh tế lớn với doanh nghiệp.

Ông Matthew Cheetham cũng chia sẻ kinh nghiệm chống vi phạm bản quyền tại một số nước như Phillipines, Malaysia; trong đó ông cho rằng tình trạng vi phạm tại Indonesia có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Hai nước đều có các trang vi phạm vận hành bởi người bản địa, các trang lậu đều có cấu kết quảng cáo nội dung cá độ, cờ bạc...

Ông Matthew Cheetham - Đại diện Liên minh Chống Vi phạm Bản quyền (CAP) và Hiệp hội Công nghiệp Video Châu Á (AVIA) trình bày thực trạng vi phạm bản quyền. Ảnh: Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam.

Đồng tình với ông Matthew Cheetham, đại diện VTV Cab chia sẻ thêm hai điểm nổi bật của thực trạng vi phạm bản quyền số. Một là, có những nhóm người không chỉ quen xem lậu, mà còn thích đánh cắp bản quyền, coi như đây là một “chiến tích”. Từ một cá nhân, họ phát triển thành các nhóm chia sẻ bí quyết xem lậu, đăng công khai trên mạng xã hội.

Trong một vụ việc VTV Cab xử lý, admin của hội nhóm vi phạm bản quyền chỉ mới 17 tuổi, tự học các bí quyết “bẻ khóa” trên mạng.

Hai là, các kẻ làm lậu nội dung thích ứng rất nhanh với các biện pháp ngăn chặn. Theo đại diện VTV Cab cho biết chỉ trong thời gian một trận đấu, một website lậu đã đổi đuôi tới 73 lần, hòng thoát công cụ chặn IP của VTV Cab.

Trước thực trạng trên, giải pháp chặn website vi phạm (site blocking) vẫn được các chuyên gia quốc tế đánh giá là phương án hiệu quả nhất ở thời điểm hiện tại. Theo báo cáo của CAP, các nước như Indonesia, Philippines, Singapore, Malaysia… đã áp dụng thành công quy trình chặn các website lậu bằng những tiêu chí rất rõ ràng: chuẩn hóa quy trình xác minh, phối hợp giữa các nhà cung cấp dịch vụ Internet, tốc độ xử lý nhanh, chi phí hợp lý, và linh hoạt trong biện pháp kỹ thuật (DNS/IP blocking, cập nhật động).

Friend MTS - một đơn vị cung cấp dịch vụ bảo mật nội dung và chống vi phạm bản quyền toàn cầu - cho biết với công nghệ mới nhất, đơn vị này đã có thể chặn 5000 IP chỉ trong thời gian tương đương 90 phút.

Minh chứng điển hình là Indonesia sau khi áp dụng quy trình chặn website, lượng truy cập vào các nền tảng vi phạm giảm mạnh, doanh thu hợp pháp tăng lên rõ rệt.

Tại Việt Nam, các nỗ lực phối hợp giữa các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ và các hiệp hội, tổ chức đã mang lại những kết quả tích cực bước đầu. Ngày càng nhiều website vi phạm bị chặn truy cập, tạo ra sự chuyển dịch đáng kể từ nền tảng lậu sang nền tảng hợp pháp.

“Lá chắn” song hành với giải pháp site-blocking

Một vấn đề nóng bỏng khác được đặt ra tại hội thảo là lỗ hổng bảo mật nghiêm trọng của các giải pháp DRM do Microsoft và Google cung cấp. Theo phân tích, hiện có tới 4,25 tỷ thiết bị toàn cầu sử dụng các nền tảng DRM này đang không được bảo vệ đúng chuẩn, cùng với 2,65 tỷ trình duyệt trở nên không an toàn. Các hacker có thể dễ dàng khai thác các lỗ hổng này để đánh cắp nội dung, vượt mặt các hệ thống bảo vệ truyền thống.

Điển hình, các nội dung giá trị cao hoặc nội dung độc quyền có thể bị đánh cắp và phát lại chỉ sau vài giây kể từ khi xuất bản trên mạng. Đặc biệt, việc giả mạo địa chỉ IP để lừa hệ thống máy chủ đã tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân ở nước này có thể dễ dàng truy cập, đánh cắp và phát lại nội dung từ nước khác một cách tinh vi và khó kiểm soát.

Trước những thách thức đó, giải pháp Sigma Multi-DRM kết hợp với Sigma Active Observer (SAO) do Công ty Thủ Đô Multimedia phát triển, đã được nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đánh giá là “lá chắn” công nghệ thế hệ mới, giúp bảo vệ tối đa nội dung số. Sigma Multi-DRM sử dụng trí tuệ nhân tạo AI để giám sát, phát hiện và ngăn chặn chủ động mọi hành vi can thiệp, giả mạo, tấn công từ hệ điều hành, dịch vụ, ứng dụng cũng như phát hiện và loại bỏ các truy cập qua VPN - phương thức phổ biến mà các đối tượng vi phạm hay sử dụng.

Ông Nguyễn Ngọc Hân - CEO Thủ Đô Multimedia - trình bày giải pháp Sigma Multi-DRM kết hợp với Sigma Active Observer. Ảnh: Liên minh Sáng tạo Nội dung số Việt Nam.

Sigma Multi-DRM có khả năng chủ động phân tích hành vi người dùng, cảnh báo sớm các nguy cơ rò rỉ dữ liệu, đồng thời xây dựng báo cáo thông minh để kịp thời ứng phó với các xu hướng vi phạm mới. Không chỉ vậy, khi được trang bị SAO, các hacker không còn tấn công để khai thác các lỗ hổng rò rỉ từ Widevine, PlayReady - hai công nghệ DRM phổ biến nhất toàn cầu mà hầu hết hệ thống khác đều chưa khắc phục được triệt để.

Ông Nguyễn Ngọc Hân - CEO Thủ Đô Multimedia - chia sẻ: “Với việc sử dụng Sigma Multi-DRM, các đơn vị truyền hình trả tiền tại Việt Nam đã bảo vệ bản quyền rất tốt. Nếu đồng thời chặn được các website lậu phát lại nội dung xuyên biên giới thông qua site blocking, thì phần lớn vấn đề vi phạm bản quyền sẽ được giải quyết triệt để”.

Tăng cường hợp tác quốc tế và xây dựng khung pháp lý tại Việt Nam

Ông Lê Quang Vinh - Luật sư, đồng sáng lập Công ty Sở hữu trí tuệ Bross & Cộng sự - nhận định Việt Nam đang xây dựng khung pháp lý, cố gắng tiệm cận với khung pháp lý tại nước ngoài. Theo ông Vinh, cần xây dựng khung pháp lý để thu thập chứng cứ điện tử, thu thập bằng chứng trong các giao dịch xuyên biên giới. Đây là những yếu tố quan trọng để chứng minh hành vi phạm tội.

Giao diện một web phim lậu lớn đã bị đánh sập.

Luật sư cũng cho rằng cần tăng cường hợp tác quốc tế, cụ thể là Việt Nam cần cân nhắc tham gia ký kết các hiệp định tương trợ tư pháp, có chính sách ủy thác tư pháp để trao đổi chứng cứ để xử lý các vấn đề trên môi trường không biên giới của Internet hiệu quả hơn.

Yếu tố thứ ba chính là áp dụng công nghệ. Đầu tư vào nghiên cứu công nghệ, triển khai các giải pháp toàn diện là những mục tiêu cấp thiết trong thời đại số.

Hội thảo Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo vệ bản quyền nội dung số đã góp phần tạo dựng nền tảng cho sự phối hợp quốc tế, đưa ra các định hướng mới, giải pháp công nghệ tiên tiến, mở ra hy vọng về một môi trường nội dung số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững cho Việt Nam và khu vực.

Thúy Hạnh