Iskander-M 'dội lửa' vào Ukraine, công nghệ plasma 'khủng' giúp tên lửa bay như bóng ma

Tên lửa đạn đạo chiến thuật 9K720 Iskander-M, được NATO định danh là SS-26 Stone, là một trong những hệ thống vũ khí tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Nga.

Video: gazeta

Được phát triển từ cuối những năm 1990 và chính thức đưa vào biên chế từ năm 2006, Iskander-M đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong các chiến dịch quân sự, đặc biệt trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Nga tấn công khu huấn luyện của Lực lượng Vũ trang Ukraine tại vùng Kherson bằng tên lửa Iskander-M. Ảnh: ukrinform.net

Công nghệ tàng hình độc đáo và cơ động

Một trong những yếu tố làm nên sức mạnh của Iskander-M là công nghệ tàng hình plasma. Tên lửa được bao phủ bởi một lớp mây trung tính về điện tích, giúp hấp thụ sóng radar, khiến radar đối phương khó phát hiện và theo dõi.

Ngoài ra, thiết kế khí động học đặc biệt cùng lớp phủ composite giúp tạo ra “kén plasma” khi tên lửa di chuyển ở tốc độ siêu thanh (Mach 6-7, tương đương 2.100-2.600m/s). Lớp plasma này làm tán xạ tín hiệu radar, gây nhiễu và giảm khả năng nhận diện mục tiêu.

Iskander-M không bay theo quỹ đạo parabol cố định như các tên lửa đạn đạo truyền thống mà sử dụng quỹ đạo hỗn hợp (quasi-ballistic), cho phép thay đổi hướng bay liên tục.

Hệ thống điều khiển thông minh, kết hợp dẫn đường quán tính, định vị vệ tinh GLONASS và đầu tự dẫn quang học, giúp tên lửa thực hiện các thao tác cơ động đột ngột ở pha cuối, né tránh các hệ thống phòng không như Patriot PAC-3 hay SAMP/T.

Theo tiến sĩ Fabian Hoffmann từ Đại học Oslo, “Iskander-M giống như một vận động viên nhào lộn, khiến việc dự đoán điểm tiếp cận trở nên gần như bất khả thi.”

Iskander-M có tầm bắn từ 50 đến 500km, (một số nguồn tin cho rằng phiên bản nâng cấp có thể đạt 750km khi mang đầu đạn nhẹ hơn). Độ chính xác của tên lửa được đánh giá cao với sai số trúng mục tiêu (CEP) chỉ khoảng 5-7m, tương đương với khả năng của một “xạ thủ bắn tỉa” ở cự ly xa.

Mỗi bệ phóng di động (TEL) trên khung gầm MZKT-7930 8x8 có thể mang hai tên lửa, cho phép phóng liên tiếp trong vòng một phút, nhắm vào các mục tiêu độc lập.

Tên lửa có thể mang nhiều loại đầu đạn, từ đầu đạn nổ mảnh, đầu đạn chùm, đầu đạn nhiệt áp, đến đầu đạn xuyên phá boongke hoặc xung điện từ (EMP).

Trọng lượng đầu đạn dao động từ 380 đến 800kg, với khả năng mang cả đầu đạn hạt nhân chiến thuật có sức công phá lên đến 50 kiloton.

Đặc biệt, Iskander-M còn sử dụng các mồi nhử (decoy) như thiết bị điện tử gây nhiễu hoặc đầu đạn giả bằng công nghệ phản xạ kim loại đa diện, làm tăng khả năng xuyên thủng các hệ thống phòng thủ.

Nga đã sử dụng tên lửa Iskander-M với đầu đạn chùm để tấn công một thao trường huấn luyện của Ukraine tại vùng Kherson. Ảnh: podolyaka.ru

Ứng dụng thực chiến

Trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, Iskander-M đã được sử dụng rộng rãi để tấn công các mục tiêu chiến lược của Ukraine, bao gồm cơ sở chỉ huy, sân bay, kho vũ khí, và các hệ thống phòng không như MIM-104 Patriot hay IRIS-T SL.

Một ví dụ điển hình là vụ tấn công ngày 4/6/2025 tại tỉnh Dnepropetrovsk, nơi Iskander-M phá hủy một hệ thống phòng không IRIS-T do Đức cung cấp, chứng minh khả năng vượt qua các lá chắn phòng không hiện đại.

Gần đây, vào ngày 22/6/2025, Nga đã sử dụng Iskander-M với đầu đạn chùm để tấn công một thao trường huấn luyện của Ukraine tại vùng Kherson, phá hủy 11 phương tiện quân sự và gây thương vong đáng kể.

Một vụ tấn công khác cùng ngày nhắm vào một trung tâm huấn luyện gần Sumy, sử dụng tên lửa Iskander-M phối hợp với UAV trinh sát để xác định mục tiêu chính xác.

Những cuộc tấn công này cho thấy chiến thuật kết hợp giữa trinh sát UAV và tên lửa Iskander-M giúp Nga tối ưu hóa hiệu quả tác chiến.

Thách thức với phòng thủ Ukraine

Theo Viện Nghiên cứu Kiel (Đức), khả năng đánh chặn Iskander-M của các hệ thống phòng không Ukraine chỉ đạt khoảng 4%, ngay cả với các tổ hợp tiên tiến như Patriot PAC-3.

Tốc độ siêu thanh, quỹ đạo bay khó đoán, và các biện pháp đối phó điện tử như mồi nhử hay gây nhiễu khiến việc ngăn chặn tên lửa này trở nên cực kỳ khó khăn.

Tiến sĩ Theodore Postol từ Viện Công nghệ Massachusetts nhận định: “Iskander-M không chỉ là một tên lửa, mà là một hệ thống vũ khí thông minh.”

Tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander-M. (Nguồn: oxu.az)

Phụ thuộc công nghệ nước ngoài

Dù là vũ khí tối tân, quá trình sản xuất Iskander-M lại phụ thuộc đáng kể vào các linh kiện và máy móc nước ngoài.

Theo United24media, Nga đã sử dụng máy CNC từ các thương hiệu châu Âu, Mỹ, và châu Á để chế tạo tên lửa 9M723 Iskander-M.

Mặc dù EU đã áp đặt lệnh cấm xuất khẩu các thiết bị này sang Nga từ năm 2023, Moscow vẫn tìm cách lách lệnh trừng phạt thông qua việc nhập khẩu gián tiếp từ các nước châu Á.

Điều này cho thấy một điểm yếu trong chuỗi cung ứng của Nga, dù không làm giảm hiệu quả chiến đấu của Iskander-M.

Tên lửa Iskander-M không chỉ là biểu tượng của sức mạnh quân sự Nga mà còn là minh chứng cho sự phát triển vượt bậc trong công nghệ tên lửa chiến thuật.

Với khả năng tàng hình, độ chính xác cao, và tính cơ động vượt trội, Iskander-M đã thay đổi cách thức tác chiến hiện đại, đặt ra thách thức lớn cho các hệ thống phòng thủ đối phương.

Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài cũng là một hạn chế tiềm tàng. Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine, Iskander-M tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những vũ khí đáng gờm nhất trên chiến trường, đồng thời là mối quan tâm lớn đối với các đồng minh NATO của Ukraine.

(Theo ukrinform, lenta, mezha, gazeta, podolyaka)

Đào Cảnh