Hướng thiện để trở về…

Trại giam Quảng Ninh những ngày cuối năm, gió bắc thổi trên vườn hoa hướng dương đã mẩy hạt. Vườn hoa là sáng kiến của các cán bộ ở đây để tạo cho khuôn viên đơn vị đẹp hơn, tươi sáng hơn, tạo động lực để các phạm nhân yên tâm cải tạo.

Đại tá Nguyễn Quang Huy, Giám thị Trại giam Quảng Ninh cho biết, tháng 9/2024, cơn bão Yagi ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác giam giữ, cải tạo phạm nhân của đơn vị. Đặc biệt, trong cơn bão này, cán bộ của đơn vị là Trung tá Trần Quốc Hoàng đã dũng cảm hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ bảo vệ trại giam. Mặc dù thiệt hại nặng nề do bão nhưng CBCS trong đơn vị đã nỗ lực vượt qua, sửa sang tu bổ lại cơ sở vật chất, tạo điều kiện tốt nhất để phạm nhân có điều kiện cải tạo, lao động, học tập.

Trung tướng Nguyễn Ngọc Lâm, Thứ trưởng Bộ Công an trao Cờ Thi đua xuất sắc của Bộ Công an tặng các Trại giam và đơn vị có thành tích xuất sắc trong công tác quản lý, giáo dục phạm nhân (ngày 2/1/2025).

Phân trại số 3 mới được xây dựng năm 2023 vừa để hoàn thiện, nâng cấp trại giam, vừa phục vụ hội nghị Cán bộ quản lý trại giam châu Á-Thái Bình Dương. Năm nay là năm thứ 2 các phạm nhân ăn tết tại đây với sự háo hức, phấn khởi bởi cơ sở vật chất rộng rãi, hoàn thiện, đầy đủ công năng, sân vui chơi có thể tổ chức được nhiều trò chơi đông người như bóng chuyền, đá cầu, kéo co… cùng một lúc.

Là một trong những phạm nhân có nhiều trăn trở, hối hận vì bản thân khiến gia đình tan nát, phạm nhân Mã Tuấn Anh đã được các cán bộ động viên vượt qua khó khăn, cải tạo tốt để sớm được trở về. Tuấn Anh vốn học giỏi, sau khi tốt nghiệp đại học ở Hà Nội đã về quê ở Trùng Khánh, Cao Bằng kinh doanh. Gia đình kinh tế thuộc loại khá giả, lại có bố làm Trưởng phòng Dân tộc huyện Trùng Khánh, mẹ làm ở Trung tâm dịch vụ nông nghiệp.

Với vị trí của bố mẹ Tuấn Anh như vậy, hai người đã “biến” công ty của Tuấn Anh thành “sân sau” của mình. Theo đó, bố Tuấn Anh trực tiếp ký hợp đồng mua các sản phẩm của công ty con trai cung cấp. Tuy nhiên, hợp đồng đã ký, tiền Nhà nước đã chuyển đi nhưng hàng không có.

Cụ thể, 2 gói thầu do Phòng Dân tộc huyện Trùng Khánh là chủ đầu tư gồm: Gói thầu cung cấp giống vịt cỏ Trùng Khánh tại xã Ngọc Côn và gói thầu cung cấp giống cá chép, lưới lồng, thức ăn hỗn hợp chăn nuôi cá tại xã Phong Châu, huyện Trùng Khánh đều đã thanh quyết toán, hồ sơ thể hiện các hộ dân đã được cấp phát giống vịt và cá nuôi đầy đủ nhưng trên thực tế họ không được cấp phát.

Phát hiện sự việc trên, Công an tỉnh Cao Bằng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Mã Bế Dương (bố của Tuấn Anh) về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", sau đó lần lượt khởi tố nhiều bị can khác đều là cán bộ của Phòng Dân tộc và vợ, con Mã Bế Dương. Như vậy, trong 1 vụ án, vì dung túng, bao che cho con chiếm đoạt tiền của nhà nước, 3 người trong gia đình Tuấn Anh đã vào vòng lao lý.

“Bố tôi thi hành án ở Trại giam Phú Sơn 4, mẹ thi hành án ở Trại giam Xuân Nguyên, tôi thi hành án tại Trại giam Quảng Ninh – 3 người cải tạo tại 3 trại giam nên tôi rất buồn và tiêu cực. Rất may, được các cán bộ động viên, giúp đỡ, tôi đã yên tâm cải tạo. Tôi thường xuyên nhận được thư của mẹ động viên rất nhiều. Giờ cả gia đình cố gắng để vượt qua”.

Trại giam Thanh Phong tổ chức cho các phạm nhân gói bánh chưng ăn Tết.

Ở Trại giam Ngọc Lý những ngày giáp Tết, không khí háo hức tràn ngập khắp nơi. Ngoài giờ làm việc, các phạm nhân tranh thủ trang trí lại khu giam, phòng giam như quét sơn, kẻ vẽ biển chúc mừng năm mới. Vừa chăm sóc chậu hoa thược dược, phạm nhân Nguyễn Thị Họa My vừa khe khẽ tập hát bài “Mùa Xuân đầu tiên” của Văn Cao.

My cho biết, đây là tiết mục cô sẽ tham gia trình bày vào ngày mùng 1 Tết tại phân trại nên đang cố gắng luyện tập thật kỹ để có kết quả tốt nhất. My quê ở Bắc Ninh, từng là sinh viên xuất sắc, tham gia rất nhiều phong trào ở trường và ở địa phương, từng làm cán bộ ngân hàng. Nhưng rồi, do ham làm giàu, My đã vay tiền của nhiều người để đầu tư đất đai nhưng nói dối là đáo nợ, sau đó, không có khả năng trả vì bất động sản “đóng băng”. My bị bắt, bị kết án 11 năm tù nên sốc tâm lý, không thiết tha cuộc sống nữa. Ở trong trại, được các cán bộ động viên, My dần lấy lại tinh thần, cố gắng cải tạo tốt để sớm trở về với chồng và hai con.

Thiếu tá Hoàng Thị Thùy Dung, cán bộ Trại giam Ngọc Lý cho biết, Tết là thời điểm mà các phạm nhân thường có tâm lý dao động nên các cán bộ thường quan tâm, động viên, đặc biệt đối với những phạm nhân không có người nhà thăm gặp thì phân trại sẽ đề xuất Ban Giám thị tặng quà để họ yên tâm cải tạo.

Trại giam Vĩnh Quang - nơi có nhiều phạm nhân người nước ngoài đang thi hành án, vào sáng thứ hai hằng tuần đều tổ chức cho các phạm nhân chào cờ, hát Quốc ca. Chính vì vậy, dù là người nước ngoài, chưa sõi tiếng Việt nhưng họ đều hát Quốc ca Việt Nam rất nhuần nhuyễn, đúng nhạc, đúng lời. Như trường hợp phạm nhân Chimechidike Ben (phạm tội vận chuyển trái phép chất ma túy), quốc tịch Nigieria là một điển hình. Ben đã có hơn 14 năm chấp hành án phạt tù. Lao động, cải tạo tốt, với tinh thần tích cực, Ben được giảm án.

Ben tham gia đội văn nghệ, hát được rất nhiều bài hát về quê hương Việt Nam và thích nhất là hát Quốc ca, dù lúc đầu chưa hiểu nghĩa nhưng thấy giai điệu hay, hào hùng nên cố ghi nhớ và học thuộc, sau đó nhờ cán bộ giảng giải ý nghĩa. “Tết ở Trại giam, tôi được các cán bộ tặng quà, tặng bánh chưng, bánh kẹo… được nghỉ ngơi, tham gia văn nghệ nên tôi rất vui” – phạm nhân này cho biết.

Trung tướng Trần Văn Thiện, Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng cho biết, vào dịp lễ, tết nói chung hay dịp Tết Âm lịch 2025 nói riêng thì phạm nhân sẽ được tăng khẩu phần ăn tối đa 5 lần so với ngày bình thường, được nghỉ lao động, được tham gia vui chơi giải trí. Ngoài ra, để động viên phạm nhân, các trại giam tổ chức tặng quà cho các phạm nhân ốm đau, già yếu, nuôi con nhỏ, không có người thăm nom… nhằm khích lệ họ cải tạo tốt.

Để đảm bảo cho các phạm nhân được đón Tết chu đáo nhất, Cục đã có công điện chỉ đạo việc đảm bảo an ninh, an toàn trại giam và chuẩn bị các điều kiện cho cán bộ và phạm nhân đón Tết. Theo đó, các đơn vị tổ chức ứng trực đảm bảo quân số, không để xảy ra các vụ việc phức tạp, tình huống đột xuất, bất ngờ; tổng kiểm tra tất cả nhà giam, buồng giam, bệnh xá, khu lao động, sản xuất… kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những tồn tại, thiếu sót, nguy cơ mất an toàn; yêu cầu các đơn vị phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, giáo dục người dân phối hợp giữ gìn ANTT trên địa bàn; tuyên truyền, giáo dục phạm nhân nêu cao ý thức đấu tranh với những biểu hiện vi phạm nội quy trại giam, hạn chế thấp nhất tình trạng phạm nhân vi phạm nội quy giam giữ trong những ngày Tết.

Đại tá Phạm Văn Nghị, Giám thị Trại giam Thanh Phong cho biết, thực hiện chỉ đạo của Cục, đơn vị xây dựng kế hoạch chuẩn bị tất cả các mặt công tác nhằm đảm bảo cho cán bộ và phạm nhân vui xuân đón Tết an toàn, tiết kiệm, lành mạnh. Theo đó, Trại tổ chức trang trí khuôn viên, nhà giam, buồng giam, kẻ vẽ tranh ảnh, quét vôi ve… nhằm tạo không khí vui vẻ để phạm nhân cảm nhận được không khí xuân như ở ngoài xã hội và gia đình. Đơn vị đã xây dựng kế hoạch chuẩn bị, cấp phát đầy đủ thực phẩm cho phạm nhân ăn Tết. Mỗi phạm nhân được ăn gấp 5 lần chế độ ngày thường, đảm bảo khẩu phần ăn của phạm nhân trong các ngày Tết có bánh chưng, thịt lợn, thịt gà, bánh kẹo… Đặc biệt, đơn vị đã trích quỹ “Tấm lòng vàng” do cán bộ và phạm nhân tự nguyện đóng góp ủng hộ các phạm nhân ốm đau, đang điều trị tại bệnh xá, bệnh viện, phạm nhân có hoàn cảnh khó khăn để động viên họ.

"Mùi của Tết" đã len lỏi đến mọi ngõ ngách. Bên trong cánh cửa trại giam, các phạm nhân đang tất bật gói bánh chưng chuẩn bị đón Tết Ất Tỵ 2025. Một năm mới lại về, rút ngắn quãng thời gian chấp hành án của những người lầm lỡ. Ngày mai, ngày kia, đối với họ sẽ tươi sáng hơn và họ đang nỗ lực phấn đấu để hoàn thiện hơn, để sớm được trở về với gia đình và cuộc đời…

Phương Thủy