Hành trình viết lại cuộc đời

Gỡ bỏ mặc cảm để làm lại từ đầu

Chiều muộn ở xã Tiền Phong (Nghệ An), trụ sở Công an xã vẫn còn sáng đèn. Trong căn phòng nhỏ cuối dãy nhà, Đại úy Trương Quốc Khánh, Phó Trưởng Công an xã, đang rà soát lại danh sách 45 người chấp hành xong án phạt tù đang được địa phương quản lý.

Những trang hồ sơ dày không chỉ ghi thông tin cá nhân, mà còn gắn với hành trình trở về đầy chông gai của mỗi con người sau cánh cổng trại giam.

“Ngày trở về của họ luôn khó hơn ngày vào trại”, Đại úy Khánh mở đầu câu chuyện bằng sự thẳng thắn của người làm nghề lâu năm. Theo anh, nhiều người sau khi mãn hạn tù vẫn phải đối diện ánh nhìn e ngại, tự ti và đặc biệt là thách thức mưu sinh. “Nếu không kịp thời hỗ trợ, họ rất dễ quay lại vết xe cũ”.

Nhiều người sau khi mãn hạn tù vẫn đang e ngại, tự ti.

Tại Tiền Phong, công tác hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng được triển khai theo hướng bám sát từng trường hợp. Công an xã lập hồ sơ theo dõi, cử cán bộ phụ trách, gặp gỡ định kỳ để nắm bắt tâm tư và nhu cầu việc làm. Những buổi trao đổi ngắn ngay trước sân nhà dân, hay cuộc gặp bất chợt ngoài đồng, đều là dịp để cán bộ gần hơn với người lầm lỡ, giúp họ gỡ bỏ dần mặc cảm.

Đại úy Khánh cho biết việc hỗ trợ tái hòa nhập không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là cách bảo đảm quyền con người. “Họ có quyền được sống, được phát triển, được làm lại từ đầu. Khi cộng đồng dang tay, thì họ mới có cơ hội đứng vững”.

Nhờ cách làm kiên trì ấy, nhiều người đã có việc làm ổn định. Người trở về với nương rẫy, người theo nghề phụ hồ, người được giới thiệu học nghề tại các cơ sở trên địa bàn.

Dù con đường phía trước còn nhiều khó khăn, nhưng những bước tiến nhỏ ấy cho thấy nỗ lực không mệt mỏi của lực lượng Công an xã và sự thay đổi tích cực từ chính những người trở về.

Chính sự chuyển biến ấy đã giúp xã Tiền Phong trở thành một trong những điểm sáng trong công tác hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng. Không có khẩu hiệu lớn, không có phong trào rầm rộ, nhưng bằng sự bền bỉ và thái độ làm việc trách nhiệm, lực lượng Công an xã cùng chính quyền địa phương đang từng ngày mở ra cơ hội mới cho những cuộc đời từng lỡ bước để họ không chỉ “trở về”, mà còn “đứng vững”.

Khi niềm tin mở đường cho đổi thay

Từ xã Tiền Phong xuôi về xã Châu Tiến, nơi đây "nổi" hơn với con số 90 người chấp hành xong án phạt tù trở về hòa nhập với cộng đồng. Áp lực quản lý lớn, nhưng Châu Tiến lại trở thành một trong những địa phương điển hình về công tác hỗ trợ và tạo việc làm cho nhóm đối tượng này.

Ông Nguyễn Tiến Hùng, Chủ tịch UBND xã, tiếp chúng tôi ngay sau cuộc họp với các đoàn thể, giọng trầm ấm: “Muốn họ sống tốt, trước hết phải trao cho họ niềm tin. Quản lý chặt, nhưng không phải để ràng buộc, mà để đồng hành”.

Ông Nguyễn Tiến Hùng, Chủ tịch UBND xã Châu Tiến.

Nhắc đến trường hợp thành công tiêu biểu, ông kể về anh S.V.N từng lầm lỡ nhưng nay là chủ cơ sở kinh doanh. Những ngày đầu trở về, N. mang theo nỗi mặc cảm sâu sắc, gần như không dám bước ra khỏi nhà.

Chính quyền xã, Công an xã và Hội Cựu chiến binh đã nhiều lần đến vận động, hỗ trợ thủ tục vay vốn, đồng thời kết nối anh với các mô hình kinh doanh dịch vụ phù hợp.

Bằng nỗ lực không ngừng, anh N. đã mở trung tâm sự kiện tiệc cưới. Không chỉ tự đứng vững, anh còn tạo việc làm ổn định cho 5 lao động, trong đó có người từng trải qua hoàn cảnh giống mình.

Anh N. sau khi tái hòa nhập cộng đồng đã mở trung tâm sự kiện tiệc cưới.

Câu chuyện của anh N. không chỉ tạo sinh kế, mà còn gieo lại niềm tin cho những người khác đang loay hoay tìm đường trở về cuộc sống bình thường. Đó là minh chứng sống động cho hiệu quả của chính sách tái hòa nhập cộng đồng, khi được thực hiện kiên trì và đúng cách.

Từ lầm lỡ đến công dân có ích

Ở miền biển xã Quỳnh Phú có cách làm riêng, gắn với đặc thù của vùng biển. Hiện địa phương quản lý 60 người chấp hành xong án phạt tù, phần lớn trong số họ chọn nghề biển làm kế sinh nhai, vừa nuôi sống bản thân vừa đảm bảo cuộc sống cho gia đình.

Mỗi buổi sáng tinh mơ, khi con thuyền rẽ sóng ra khơi, trên đó không ít người từng trải qua những năm tháng lầm lỡ. Giờ đây, họ đứng hiên ngang như bao ngư dân khác bởi biển mang đến cơ hội kiếm sống, còn chính quyền địa phương trao cho họ niềm hy vọng và sự tin tưởng.

Một cán bộ Công an xã chia sẻ: “Đi biển là nghề chính của vùng này. Chúng tôi bám sát từng trường hợp, gặp gỡ thường xuyên để họ không cảm thấy bị bỏ rơi. Ai cần hỗ trợ giấy tờ, ai muốn học nghề, chúng tôi đều tạo điều kiện tối đa”.

Nặng nhọc, vất vả, nhưng chính nghề biển lại rèn họ tính kỷ luật, sự chăm chỉ và tinh thần trách nhiệm. Nhờ vậy, nhiều người không chỉ ổn định cuộc sống mà còn trở thành trụ cột của gia đình, gánh vác cả niềm hy vọng cho những người thân.

Sự thay đổi này không xuất phát từ những chương trình lớn lao, mà từ những hành động giản dị, sát sao và giàu tính nhân văn của lực lượng công an cơ sở, những người âm thầm đồng hành, mở ra con đường trở về cho những cuộc đời từng lỡ bước.

Những cánh cửa đời đang mở

Từ Tiền Phong đến Châu Tiến, từ Quỳnh Phú đến nhiều xã khác của Nghệ An, những con người từng trượt ngã đang từng ngày trở lại cuộc sống bằng chính đôi tay của mình.

Sau khi chấp hành xong án phạt tù, phần lớn trong số họ chọn nghề biển làm kế sinh nhai, vừa nuôi sống bản thân vừa đảm bảo cuộc sống cho gia đình.

Họ không còn đi một mình trên con đường hoàn lương. Đằng sau mỗi bước đi là sự kiên trì, tận tâm của những cán bộ Công an xã, sự vào cuộc chủ động của cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể, những người âm thầm hỗ trợ từ giấy tờ pháp lý, tạo sinh kế, định hướng nghề nghiệp đến tư vấn tâm lý, khơi dậy niềm tin và động lực sống.

Công tác tái hòa nhập cộng đồng, vì thế, không chỉ là một yêu cầu của Luật Thi hành án hình sự, mà còn là minh chứng sống động cho tinh thần thượng tôn pháp luật gắn với giá trị nhân văn, một trụ cột trong bảo đảm quyền con người.

Khi mỗi người từng lầm lỗi được đứng vững, một gia đình có thể bình yên hơn, một cộng đồng có thể yên tâm phát triển.

Những câu chuyện hồi sinh ấy không chỉ là minh chứng của nỗ lực cá nhân, mà còn là lời nhắc nhở về sức mạnh của lòng bao dung, sự sẻ chia và trách nhiệm cộng đồng, nơi mà mỗi cánh cửa mở ra đều dẫn tới hy vọng và tương lai.

Gia Ân